Wie zijn kinderen onterft, verarmt zichzelf

Wat in bijna 25 jaar bemiddelen tussen duizenden ouders en kinderen opviel, was het egocentrisme van mijn eigen generatie. De grotere vrijheid die Open VLD bij erfenissen bepleit betekent een vrijbrief voor dat soort grijnzen vanuit het graf.

Het is het twijfelachtig voorrecht van een vrederechter af en toe een verzegelde bankkluis te openen: nooit van families zonder centen, altijd van een familie met een probleem. Als het rode zegel verbroken wordt, heerst altijd stilte en wordt over de schouder heengegluurd wanneer de kluisdeur opengaat. Ooit vond ik daar dan een grote glimmende kei. En daarna triomf in de ogen van de ene en tranen in de ogen van de andere.

De grotere vrijheid die Open VLD bij erfenissen bepleit betekent een vrijbrief voor dat soort van grijnzen vanuit het graf.

Immers zullen ouders makkelijker hun kinderen kunnen onterven: alleszins voor grotere pakketten uit hun vermogen. Het ‘voorbehouden deel’ van kinderen zal voor het eerst sinds het bestaan van het Napoleontisch wetboek teruggeschroefd worden.

De trieste trukendoos die Delphine Boël vermeldt, zal niet eens nodig zijn. Onder de mom van modernisering keren we terug naar de mogelijkheden van het Ancien Régime: alles voor de ene en een kei voor de andere.

Gwendoline Rutten kan – binnen het kader van de erfenisproblematiek – niet van inconsistentie beschuldigd worden. Omdat de hervorming van het erfrecht meer bevoordeling buiten de dichte familiekring zal toelaten, bepleit ze een vereenvoudiging van de tarieven inzake successierecht. Dat zal neerkomen op een verlaging van successierechten aan verre of niet-familieleden. Immers heeft dat “vrijere” zelfbeschikkingsrecht van de erflater weinig zin als het fiscaal even zwaar afgestraft blijft als nu.

Nochtans komt dat met een financiële wetmatigheid meteen neer op een belastingverhoging voor erfenissen aan dichte familieleden: anders kan de begroting onmogelijk kloppen. Kinderen van ouders die de familiekern wél in hun nalatenschap gedenken, zullen dus de eerste slachtoffers worden van die nieuwe kille en familievreemde erfenisregeling.

Tijdens mijn bijna kwart eeuw vrederechterschap bemiddelde ik tussen duizenden ouders en kinderen. Wat me daarin steeds sterker trof was het egocentrisme van mijn eigen generatie. Die heeft het steeds meer over de rechten van zichzelf en de plichten van anderen, steeds scherper over haar eigen vrijheid en de verantwoordelijkheid van hun kinderen. De tijd dat “ouders het voorbeeld” moesten geven lijkt voorbij: ouders doen maar hun ding en de kinderen worden verondersteld zich daaraan aan te passen.

Opeenvolgende (v)echtscheidingen, repetitieve discussies over onderhoudsgeld, verdelingen, steeds vaker verzieken ze de rest-relatie van partners: hun band met de kinderen, die kinderen van de rekening worden. Ooit vroeg een vader me de opbrengst van de wafelbak op school in rekening te brengen op zijn helft van de schoolreiskosten. Ook in kwesties van onderhoudsgeld wordt steeds vaker “onwaardigheid” van het kind bepleit: vaak slechts een weerwraak op de ex. Kinderen zijn producten van opvoeding maar soms ook erfgenamen van een karakter.

De langere levensverwachting verlengt en versterkt daarenboven dat conflictpotentieel. De fitte 60-plussers scheiden lustiger dan ooit waardoor ook op latere leeftijd carrousels van conflicten ontstaan. Materialisme en manipulatie gaan hand in hand.

Ondertussen heeft net deze generatie haar kinderen met twee onhoudbare hypotheken opgezadeld.

De eerste is de staatsschuld die onze kinderen zullen afbetalen: de hypocrisie van een nep-welvaart op hun kosten. Wij de lusten, zij de lasten. Griekenland symboliseert voor jongeren geen vakantieland maar een faillissement waar zij voor opdraaien. Ook een erfenis, maar geen van het soort dat ze kunnen verwerpen.

De tweede is de immo-bubbel. Zonder de hulp van (groot-)ouders is het voor veel startende jonge gezinnen onmogelijk een eigen nest aan te kopen. Moeten ze hun ouders daarom kritiekloos aanbidden als het Gouden Kalf ? Alleszins betekent een vrijere erfenisregeling een nieuwe stok achter de deur: wie zoet is krijgt later lekkers, wie stout is de kei. Chantage wordt wet.

Na de GAS-boetes en de steeds straffere bestraffing overal, toont het nieuwe paternalisme zijn grimmig gelaat. Het bepleit respect maar bulkt van egoïsme, het eist dankbaarheid maar weigert solidariteit. Gebrek aan warmte wordt hier de nieuwe armoede: die van hart en geest. Ontervende ouders verarmen zichzelf.

Ondertussen vergeet deze zure generatie dat ze nu al erft van haar kinderen: de vroeggepensioneerde Benidorm Bastards leven immers nu al op hun kosten.

In de vroegere Eskimo-cultuur zetten ouderen zich in het zicht van hun levenseinde op een ijsschots. Liever dan de gemeenschap nutteloos ten laste te zijn, lieten ze zich afdrijven naar de dood. Nu bedenken we dus het andere extreem. Welkom kinderen, in deze koude nieuwe wereld.

Jan Nolf was bijna 25 jaar vrederechter en houdt een kritische blog over justitie bij op www.Justwatch.be