Mysterie van de dag: Waarom zijn genieën vaker verstrooid?

© /
Trui Engels
Trui Engels Journalist Knack

Deze zomer viert Knack.be de mysteries van het leven. Elke dag kruipen we in de huid van een verwonderd kind en verbazen we ons over al dan niet alledaagse mysteries. Vandaag: Waarom zijn genieën vaker verstrooid?

Het stereotype beeld van de ‘verstrooide professor’ dateert al uit het Oude Griekenland. De filosoof Thales van Milete zou zo geboeid zijn geweest door wat er zich aan de nachtelijke hemel afspeelde dat hij een keer in een put viel, aldus een anekdote die door Plato vermeld werd. Ook een van ’s werelds grootste breinen, Albert Einstein, stond volgens sommigen bekend om zijn kleine vergetelheidjes, al was het maar het kammen van zijn haar.

De combinatie van intelligentie en vergeetachtigheid was voor neurowetenschappers lang een raadsel omdat een slecht geheugen doorgaans gelinkt wordt met een fout in het mechanisme van de hersenen om informatie te bewaren en terug op te halen.

Maar uit een studie in het vakblad Neuron blijkt dat vergeten eigenlijk een essentieel onderdeel is van leren. Het doel van ons geheugen is immers niet om feiten te onthouden, maar enkel om waardevolle informatie op te slaan om zo intelligente beslissingen te nemen.

De onderzoekers bestudeerden gegevens over geheugen, geheugenverlies en breinactiviteit doorheen de jaren bij zowel mensen als dieren. Zo blijkt uit een studie bij muizen dat nieuwe hersencellen worden gevormd in de hippocampus – het gebied in de hersenen dat wordt geassocieerd met nieuwe dingen leren – en dat die nieuwe verbindingen oude herinneringen overschrijven waardoor het moeilijker wordt om er bij te komen. Ondanks het feit dat we specifieke details uit het verleden vergeten, blijft het grotere plaatje wel verankerd in ons geheugen. Dat geeft ons volgens de wetenschappers de mogelijkheid om vroegere ervaringen te veralgemenen om ze zo beter te kunnen toepassen in nieuwe situaties.

Trivial Pursuit

‘We bewonderen allemaal de slimmerd die ons steeds opnieuw verslaat bij een spelletje Trivial Pursuit, maar de waarheid is dat de evolutie ons geheugen niet heeft geschapen om een spelletje te winnen maar om intelligente beslissingen te nemen die het onze soort in staat stellen om te overleven’, zegt Blake Richards van de Toronto University, een van de auteurs van de studie.

‘Het is belangrijk dat het brein irrelevante details, zoals verouderde of misleidende informatie vergeet en zich in de plaats daarvan concentreert op de zaken die belangrijk zijn om weloverwogen beslissingen te nemen’, meent Richards. ‘Wanneer het geheugen zich voortdurend conflicterende herinneringen voor de geest haalt, is een beslissing nemen veel moeilijker.’

Je mag dus op beide oren slapen als je nog maar eens vergeten bent waar je je sleutels hebt gelegd: de hersenen functioneren niet noodzakelijk slecht waanneer je af en toe iets vergeet. Maar wees niet té onbezorgd. Het is natuurlijk niet de bedoeling om ineens alles te vergeten, want te veel leemtes in het geheugen kunnen weleens een reden tot bezorgdheid zijn.

Vooral in deze tijden van computers en smartphones is het niet langer nodig dat onze hersenen krampachtig zaken zoals telefoonnummers en weetjes proberen te stockeren. ‘Door deze voor ons brein irrelevante informatie in onze telefoon op te slaan, worden onze hersenen bevrijd zodat ze andere, meer essentiële herinneringen kunnen bijhouden,’ aldus Richards.

Richards raadt aan om het geheugensysteem af en toe eens te ‘reinigen’ door regelmatig te sporten. ‘We weten dat sporten het aantal neuronen in de hippocampus doet stijgen. Dat betekent wel dat daarmee enkele details uit je leven verloren gaan.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content