“Slimme mensen krijgen gemiddeld minder kinderen”

© Thinkstock

Volgens sociaal bioloog Robert Cliquet bestaat er een negatieve relatie tussen vruchtbaarheid en intelligentie.

Robert Cliquet was zijn hele leven verbonden aan de Universiteit Gent, waar hij de wegbereider was van de sociale biologie, die de interactie bestudeert tussen onze biologische erfenis en onze sociale omgeving. In zijn nieuwe boek, Biosocial Interactions in Modernisation (Masaryk University Press), maakt hij de balans op van zijn levenswerk.

Welk inzicht uit de biologie heeft u in de loop van uw onderzoek het meeste verrast?

ROBERT CLIQUET: Dat de menselijke man een gefeminiseerde aap is.

Hoe bedoelt u?

CLIQUET: Wel, bij de homo sapiens sapiens is het verschil tussen man en vrouw veel kleiner dan bij onze verre voorouders. Doordat onze hersenomvang begon toe te nemen, is de mens een vroeggeborene: een menselijke zwangerschap zou normaal gesproken ongeveer 21 maanden moeten duren.

Maar door die toename van de hersenomvang was het geboortekanaal op den duur te klein voor een volgroeide baby. Vandaar de vroeggeboorte, het is een van de strategieën die de natuur bedacht heeft om dat probleem op te lossen.

Nu, als gevolg van die vroeggeboorte is de menselijke baby hulpeloos als hij ter wereld komt. En dus moest de vaderlijke investering in de kinderen sterk toenemen.

Er kwam ook een langdurige seksuele relatie tussen de geslachten en minder competitie tussen mannen onderling. Met als gevolg een daling van de mannelijke agressiviteit en een vrouwelijker lichaamsbouw.

De nieuwe man is met andere woorden al vele duizenden jaren oud.

CLIQUET: In zekere zin wel. De onderdrukking van de vrouw door de man is sterk beginnen toe te nemen na de landbouwrevolutie, 10.000 jaar geleden. Bij jagers-verzamelaars heerste een veel grotere gelijkheid tussen de twee geslachten.

Vandaag is dat agrarische tijdperk voltooid verleden tijd, omdat dankzij anticonceptie en de moderne technologie niets de gelijkwaardigheid van man en vrouw nog in de weg staat. Al zijn alle problemen natuurlijk nog niet opgelost: zo blijven hoger opgeleide vrouwen steeds vaker kinderloos of hebben ze minder kinderen dan andere vrouwen.

Mede daardoor is in de loop van de 20e eeuw de genetische component van de intelligentie in de bevolking vermoedelijk lichtjes verzwakt. De reden daarvoor is dat de modernisering gekenmerkt wordt door een negatieve relatie tussen vruchtbaarheid en intelligentie. Dat heb ik zelf ooit in een Vlaams onderzoek aangetoond.

Slimmere mensen krijgen minder kinderen?

CLIQUET: Dat is zeer duidelijk. Slimme mensen krijgen gemiddeld minder kinderen. De reden daarvoor ligt voor de hand: anticonceptie wordt altijd eerst verspreid bij het beter opgeleide, intelligentere en meer vooruitziende deel van de bevolking.

Om een voorbeeld te geven: in Duitsland krijgt 40 procent van de vrouwen met een universitaire opleiding geen kinderen. Daarom is het zo belangrijk om anticonceptie wereldwijd op een zo breed mogelijke schaal beschikbaar te stellen en niet alleen bij de hoger opgeleide bevolkingsgroepen.

(JDC)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content