Bij het berichten over een ramp of oorlog komen redacties voor een moreel dilemma te staan: de gruwelijke foto’s wel of niet publiceren? Emilie Bossens, een master in de journalistiek van de Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB), ging in haar scriptie na wat lezers denken over de publicatie van gruwelijke beelden. “De meerderheid van de lezers wil niet beschermd worden voor schokkende foto’s”.
Emilie Bossens, masterstudente Journalistiek aan de Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB), bevroeg 400 mensen over dramatische foto’s in het nieuws. “Meer dan drie vierde van de lezers, en dan vooral mannelijke, wil het liefst zo veel en zo correct mogelijke informatie”, vertelt ze. “Vrouwen hechten dan weer meer belang aan de privacy van slachtoffers en willen soms toch beschermd worden. Leeftijd speelt bij deze meningen echter geen rol.”
Close-up meest schokkend
Bossens presenteerde de deelnemers tien gruwelijke nieuwsfoto’s, waarbij ze via een vragenlijst moesten aangeven hoe schokkend ze de foto vonden en in welke mate ze de foto geschikt vonden voor publicatie in een nieuwsmedium. “Het was vooral de close-up foto die het publiek het meest schokkend en minst geschikt voor publicatie vond”, vertelt Bossens. “Overigens, hoe schokkender het publiek de foto vond, hoe minder de foto geschikt voor publicatie werd bevonden.”
Jonge slachtoffers
De geanalyseerde nieuwsfoto’s in de studie verschilden op een aantal kenmerken. “Ik wilde nagaan of levendige foto’s verschillen van minder levendige of sprekende foto’s”, verklaart de studente. “De resultaten toonden aan dat een foto met een kind als slachtoffer schokkender wordt bevonden dan wanneer het slachtoffer volwassen is. Ook foto’s met menselijke schade vindt men schokkender dan foto’s met bijvoorbeeld een autowrak.”
Vrouwen meer gechoqueerd dan mannen
De respondenten kregen verder ook vragen voorgeschoteld in verband met hun empatisch vermogen, angst voor criminaliteit en mediagebruik. “Op die manier kon ik nagaan welke precieze subgroepen het moeilijk hebben met de publicatie van dramatische foto’s in het nieuws”, zegt de journaliste in spé. “Zo blijkt dat geslacht een grote rol speelt: vrouwen vonden alle foto’s schokkender dan mannen”, concludeert de studente. “Ook wie uitgesproken negatief staat tegenover het gebruik van geweld en wie bang is om slachtoffer te worden van criminaliteit, vindt de foto’s schokkender.”
Immuun voor geweld
Wie van mening is dat een publiek niet beschermd, maar daarentegen wel volledig geïnformeerd moet worden, vindt dat gruwelijke foto’s wél gepubliceerd mogen worden. “We zien ook dat mensen die veel gewelddadige films en series kijken of dikwijls gewelddadige videogames spelen, minder moeite hebben met de publicatie van gruwelijke foto’s in een krant”, vertelt Bossens. “Ze worden dan in zekere mate immuun voor gewelddadige beelden.”
Geen geheimen meer?
Wanneer een journalist moet beslissen of een gruwelijk beeld met bijvoorbeeld ernstige menselijke schade in nieuwsmedia getoond zal worden of niet, dan zorgt dit dikwijls voor een moreel dilemma. Maar nu journalisten een beter zicht hebben op de mening van het publiek over de publicatie van dramatische foto’s, kunnen ze ook deze factor in rekening brengen. “Journalisten kunnen best niets geheim houden,” meent de masterstudente. “Toch zijn sommige mensen, bijvoorbeeld vrouwen, gevoeliger voor de publicatie van schokkende foto’s. Nieuwsmedia met een groot vrouwelijk publiek zouden bijvoorbeeld minder dramatische beelden kunnen tonen”, raadt Bossens aan.
Emilie Bossens neemt met haar scriptie deel aan de Vlaamse Scriptieprijs 2014. Stuur ook jouw scriptie in om kans te maken op €2.500 en media-aandacht voor jouw werk! Alle info op www.scriptieprijs.be
