‘Vergeet de Syriëstrijder, Libië is de nieuwe bestemming voor jihadisten’

Een invloedrijke Marokkaanse sjeik heeft zijn trouw verklaard aan Islamitische Staat (IS) en jongeren opgeroepen naar Libië te trekken. ‘Ik acht de kans groot dat jihadisten uit Europa hun weg naar het Noord-Afrikaanse land zullen vinden’, meent Hicham El Mzairh (SP.A) die de ontwikkelingen al tien jaar opvolgt.

‘Vergeet de Syriëstrijder, Libië is de nieuwe bestemming voor Europese jihadisten.’ Die boodschap plaatste Hicham El Mzairh (SP.A), districtraadslid in Wilrijk en voormalig adviseur Diversiteit van Antwerps schepen Monica De Coninck, op sociaal netwerk Twitter.

Vergeet Syriëstrijders: Libië is de nieuwe bestemming voor EU jihadisten. http://t.co/6sHjo9h5TN

— Hicham El Mzairh (@HichamElMzairh) March 1, 2015

‘Jihadisten nodig aan front met Egypte’

Op 15 februari publiceerde een aan Islamitische Staat (IS) gelinkte beweging in Libië een video van de executie van 21 koptische christenen – voornamelijk Egyptenaren. Het Noord-Afrikaanse land dat vier jaar na de revolutie, die tot de dood van dictator Moammar Kadhafi leidde, verscheurd wordt door rivaliserende milities kwam zo plots weer bovenaan de internationale agenda te staan.

Egyptisch president Abdel Fattah al-Sisi wilde de daad niet onbestraft laten en voerde enkele uren na de publicatie van de onthoofdingsvideo al luchtaanvallen uit op IS-stellingen in Libië. Experten waarschuwden kort daarna voor broeihaarden van jihadisme in het land aan de poorten van Europa. Maar, zo zei expert in politieke wetenschappen van de Universiteit van Parijs Arthur Quensay aan La Libre, ‘ondanks die ontwikkelingen lijkt er nog geen centrale leiding te zijn’.

El Mzairh ontwaart toch een zekere evolutie in die richting. ‘Sinds de executie van de koptische christenen en de daarop volgende luchtaanvallen van Egypte, is aan de grens met dat land een front van IS geopend. En daar zijn jihadisten nodig.’

‘Libië: Islamitische Staat van Noord-Afrika’

Dat heeft ook de Marokkaanse Abderazzak Ajha begrepen. De sjeik is een autoriteit binnen de beweging Salafia Jihadia in Marokko, maar ook wereldwijd. En laat die man nu net zijn trouw verklaard hebben aan Abu Bakr al-Baghdadi en IS, zo bericht Noon Presse. ‘Dat is uitzonderlijk voor Marokko’, meent El Mzairh.

Het land zag zo’n 2.300 strijders naar Syrië vertrekken. ‘De 300 die terugkeerden, zitten allemaal in de cel’, aldus El Mzairh. Maar sjeik Ajha heeft nu jihadisten opgeroepen om – niet naar Syrië maar – naar Libië te trekken. De man richtte zich daarbij voornamelijk tot jongeren uit Tunesië, Soedan, Marokko en Mauritanië. Tot slot noemde Ajha Libië de Islamitische Staat van Noord-Afrika.

‘Sommige jihadisten die gelinkt waren aan de aanslagen in Casablanca (2003) en Madrid (2004) maakten deel uit van een groep Marokkanen die eind jaren ’90 actief was in Libië (Chabiba Al Islamia of ‘de islamitische Jeugd’), daarbij volgden zij een opleiding in jihad om dan naar Europa te trekken’, vertelt El Mzairh. ‘Een van die mannen, Abdelkader H., verbleef een tijdlang in Brussel en werd later veroordeeld voor de aanslagen. Marokko had toen zijn uitlevering gevraagd, maar België weigerde. Na zijn vrijlating, is hij in 2013 naar Syrië vertrokken waar hij een belangrijke emir werd.’

Daarom acht El Mzairh de kans groot dat ook jihadisten vanuit Europa hun weg naar Libië zullen vinden. ‘Het verhaal zal opnieuw beginnen, maar op een andere locatie.’

‘Grootste haard van terrorisme ter wereld’

In La Libre stelde Tunesisch expert in militaire vraagstukken en stategieën, Mazen Chérif, al dat ‘Libië op dit moment de grootste haard van terrorisme ter wereld’ is. Volgens El Mzairh hebben jihadisten reeds belangrijke machtsposities verworven in Benghazi – de tweede stad van het land – en algemeen in het oosten. La Libre geeft een grotere verspreiding van de Libische tak van IS aan: van Derna in het oosten over Sirte in het centrum tot Sabratha in het westen. Nog volgens de krant hebben jihadisten in het zuiden relaties met radicale groepen uit het noorden van Mali en met Boko Haram in Nigeria.

Gevaar voor Europa en buurlanden

Radicalisme krijgt vrij spel in het chaotische Libië. Dat vormt enerzijds een probleem voor Europa: illegale immigratie vanuit Libië naar het overzeese werelddeel is schering en inslag. En nu IS voet aan wal zet in het Noord-Afrikaanse land, is toegang tot die passage via de 1.955 kilometer lange kust voor de terreurbeweging niet ondenkbaar.

Anderzijds vrezen de buurlanden de toenemende kracht van jihadisme in Libië. De vraag is maar of Egypte stabiliteit kan kennen zolang chaos over de grens domineert. Bovendien worstelt het land met eigen extremisten op de Sinaï. In het grensgebied van Algerije en Tunesië zijn evengoed terreurbewegingen actief. Volgens La Libre hebben vele leden van de extremistische beweging Ansar Chariaa uit Tunesië de rangen van de radicale groepen in Libië vervoegd.

‘Tijd speelt in voordeel jihadisten’

Maar in tegenstelling tot Irak en Syrië waar een internationale coalitie onder leiding van de Verenigde Staten luchtaanvallen uitvoert tegen IS-stellingen, blijft Libië daar voorlopig van gevrijwaard. Hoewel al-Sisi opriep tot militaire actie van de internationale gemeenschap, werd dat idee van tafel geveegd. Er zou eerst geopteerd worden voor een politieke oplossing, bemiddeld door de Verenigde Naties.

Een anonieme Libische diplomaat waarschuwt echter in La Libre, dat er geen tijd te verliezen is, want tijd speelt in het voordeel van de jihadisten. ‘Twee jaar geleden was Da’ash (Arabische benaming voor IS) slechts een kleine groep in Irak. Vandaag controleren zij een territorium groter dan bepaalde landen in Europa, tussen Irak en Syrië.’