Rwandese leider Kagame: ‘BBC gedraagt zich als Radio Mille Collines’

President Paul Kagame heeft de BBC in het Rwandese parlement beschuldigd van “ontkenning van de genocide” nadat de zender een documentaire toonde waarin vroegere getrouwen de president beschuldigen van massamoord, en waarin een aantal stellingen over de genocide in vraag worden gesteld.

De documentaire, die begin oktober werd uitgezonden onder de titel “Rwanda : the untold story“, werd gemaakt door de gerenommeerde journaliste Jane Corbin.

Ze laat (gewezen) leden van de Rwandese inlichtingendienst en een (gewezen) topgeneraal van Kagame’s leger aan het woord, naast internationale onderzoekers, een rechter, een wetenschapper. Het beeld dat van Kagame ontstaat, is niet fraai. En hoewel vele van de beschuldigingen eerder werden gemaakt, is de opsomming redelijk indrukwekkend.

Kagame, toen de leider van een Tutsi-rebellenleger, zat volgens enkele geïnterviewden achter het neerschieten van het vliegtuig waarin de Hutu-president van Rwanda, Juvénal Habyarimana, vloog.

Na de dood van de president begonnen Hutu-milities massaal Tutsi’s te vermoorden, al dan niet daartoe opgezweept door de haatzender Radio Mille Collines. Behalve door haat en racisme werden die milities ook gedreven, zo wordt in de uitzending gesuggereerd, door een soort wanhoop over het feit dat de Tutsi’s nooit een meerderheidsregime van Hutu’s zouden accepteren.

Macht

De genocide was niet de eerste bekommernis van Kagame, aldus een van zijn toenmalige medestanders, zijn hoogste doel was om de macht in te palmen. En later: om de macht te behouden. Daartoe vervalste hij bij herhaling verkiezingen, liet en laat hij tegenstanders ombrengen of gevangenzetten (sommige van de geïnterviewden in de BBC-uitzending hebben een of meerdere aanslagen overleefd).

Rwanda’s Untold Story Documentary from RDI-Rwanda Rwiza on Vimeo.

Hij en zijn medestanders (ook degenen die aan het woord komen) deden duchtig mee aan het vermoorden van burgers, Hutu’s. Als volgens redelijk betrouwbare officiële cijfers 800.000 tot 1 miljoen mensen tijdens de genocide om het leven zijn gekomen, in een periode van 100 dagen tussen april en juli 1994, moeten er ook veel Hutu’s zijn gestorven. Want volgens de beste schattingen waren er op dat moment slechts 500.000 Tutsi’s in Rwanda. Dat zegt Allan Stam, professor aan de Universiteit van Michigan, die de dodentallen onderzocht. Hij schat in de uitzending dat er misschien 200.000 Tutsi’s zijn omgebracht. Dat maakt het nog altijd onvoorstelbaar gruwelijk, en een genocide, maar het betekent tegelijk dat de Hutu’s ook het slachtoffer werden, misschien later, als represaille, maar ook in gruwelijk grote, misschien wel grotere getale. Dat is geen ontkenning van de genocide, aldus Stam, maar: “de genocide is slechts een deel van het verhaal”.

Toen hun onderzoek niet opleverde wat Kagame wilde, werden Stam en een collega als “genocide-ontkenners” uit Rwanda gezet.

Hoge vrienden

En dat is volgens de BBC-documentaire een constante in de recente geschiedenis van Rwanda: brengers van het verkeerde nieuws worden uitgescholden, en nog vaker verdwijnt het slechte nieuws gewoon onder de mat. Een VN-rapport over bloedbaden door Tutsi’s aangericht onder Rwandese Hutu’s: tegengehouden, verdwenen. Toen Carla Del Ponte, de flamboyante procureur tijdens het Rwandatribunaal in Tanzania, naast Hutu’s ook Tutsi’s wou onderzoeken, werd ze snel wandelen gestuurd. Om politieke redenen, zegt ze in de uitzending. Kagame had beroemde vrienden die hem tot dusver door dik en dun steunen, en die er mee voor zorgen dat zijn regime veel financiële ondersteuning uit het westen krijgt: Bill Clinton, Tony Blair.

Om nog te zwijgen van de miljoenen doden in Congo, een aanzienlijk deel ervan werd ook het slachtoffer van acties die het Rwanda van Kagame opzette of gedoogde.

Zegt de Belgische professor Filip Reyntjens, die ook in de uitzending zit en ook niet langer welkom is in Rwanda: “Kagame is misschien de belangrijkste oorlogsmisdader die op dit moment aan de macht is”.

Reactie

Bijna 2 weken na uitzending, is er, volgens het persagentschap Belga, een vlammende reactie van Kagame gekomen in het Rwandese parlement.

Hij noemde de BBC “op gevaarlijke wijze onverantwoordelijk”. De zender wil volgens hem “de negatie van de genocide” propageren.

De BBC “bevuilt de Rwandezen, ontmenselijkt ze en negeert de genocide. Dat doet ze omdat we Afrikanen en Rwandezen zijn. Over Bosnië of de Holocaust kunnen ze geen gelijkaardige documentaire maken, maar als het over Afrikanen en Rwandezen gaat, noemen ze het vrijheid van meningsuiting”.

“Die vrijheid van meningsuiting is dezelfde die aan Radio Mille Collines toegelaten heeft op te roepen om mensen te doden.”

Volgens Kagame heeft de BBC “alle revisionisten en de belangrijkste massamoordenaars” aan het woord gelaten.

Volgens hem hebben 30 wetenschappers en diplomaten een boze brief naar de BBC gestuurd waarin ze op drie punten excuses eisen: BBC heeft het belang van de Hutumilities in de uitzending onderschat, ze onderschat het aantal Tutsislachtoffers, en ze beschuldigt Kagame er valselijk van dat hij en zijn partij achtter het neerhalen van het presidentieel vliegtuig zitten.

(RR)