Paul Wilders, 62, is negen jaar ouder dan zijn broer Geert, de Nederlandse populist die met een fel anti-islamdiscours de parlementsverkiezingen van 15 maart wil winnen. ‘Geert duldt geen tegenspraak.’
Onlangs hebt u op Twitter kritiek geuit aan het adres van uw broer. Waarom?
PAUL WILDERS: Na de terroristische aanslag in Berlijn heeft Geert een fotomontage verspreid van Angela Merkel met bloed aan haar handen. Daarmee had hij een grens overschreden. Dat is geen politieke kritiek meer, dat is haat zaaien. Mijn broer weet dat een deel van zijn aanhangers zijn boodschappen letterlijk neemt, en dat ze op Facebook oproepen tot geweld. Geert is tegen geweld, maar hij neemt de mogelijke gevolgen van dergelijke boodschappen op de koop toe.
Uw broer presenteert zich als de ware vertegenwoordiger van het Nederlandse volk.
WILDERS: Terwijl er weinig politici zijn die zo weinig contact hebben met dat volk als hij. Geert kan niet zomaar de straat op. Sinds 12 jaar leeft hij samen met zijn vrouw op een geheime plek. Hij is al meer dan één keer met de dood bedreigd door islamisten, dus hebben ze permanent persoonlijke bescherming nodig. Als hij thuis is, staan er altijd veiligheidsmensen voor zijn deur. Als hij naar de winkel wil, moeten zijn lijfwachten mee. Die mannen zijn er zelfs bij familiefeesten bij. Geerts wereld is zeer klein geworden: het parlement, openbare optredens en zijn woning – hij kan nauwelijks ergens anders heen. Hij is sociaal geïsoleerd, en vervreemd van het dagelijkse leven. Dat doet geen enkele mens goed.
Toch scoort hij verbazend goed bij de Nederlanders.
WILDERS: Hij is een meester in korte boodschappen. In deze complexe tijden zoeken veel mensen precies dat: een eenvoudige politieke boodschap, zonder nuances. En Geert geeft ze die.
Wat bedoelt u daarmee?
WILDERS: In zijn programma belooft hij moskeeën te sluiten en de Koran te verbieden. Vraag is of dat in de praktijk wel kan. De godsdienstvrijheid staat in onze grondwet. Als je die wilt veranderen, moet dat door de twee parlementen met grote meerderheid worden goedgekeurd. Zoiets lukt niet in onze politieke constellatie. Om minister-president te worden, heeft Geert meerdere coalitiepartners nodig. Dat betekent dat hij compromissen moet sluiten en verkiezingsbeloftes breken.
Gelooft uw broer werkelijk wat hij predikt – of is het vaak alleen maar show?
WILDERS: Hij is een overtuigde tegenstander van de islam. Maar uiteraard komt er ook heel wat strategie en machtsstreven bij. Geert heeft niet veel meer in zijn leven dan politiek. Zijn geluk staat of valt met politiek succes.
Hoe was hij als jonge man?
WILDERS: Hij was een rotjoch. Egocentrisch en agressief.
Wat deed hij dan?
WILDERS: Ik zal geen privédetails vertellen, maar hij was extreem, zelfs voor een puber. Geert had een tunnelvisie. Compromissen bestonden niet voor hem. Weet u, mijn moeder leeft voor haar kinderen, ze houdt innig van hen. Maar Geerts gedrag tegenover haar en mijn vader was zo rampzalig dat ze op een dag ernstig overwoog om hem aan de deur te zetten. Toen heeft hij zijn gedrag verbeterd. Na de middelbare school is hij naar Israël getrokken. Hij heeft er in een nederzetting gewerkt en is daar volwassen geworden.
Hoe is hij in de politiek beland?
WILDERS: Toen hij aan het eind van de jaren tachtig voor een overheidsdienst werkte, heeft hij wantoestanden ontdekt. Hij wou iets veranderen. We hebben toen urenlang met elkaar gediscussieerd over de vraag naar welke partij hij moest gaan. Geert was toen nog niet duidelijk links of rechts, en hij stond ook niet vijandig tegenover migranten. Maar het politieke spel, de strijd om macht en invloed, interesseerde hem wel.
Hoe werd hij zo’n radicale vijand van de islam?
WILDERS: Dat is een proces van jaren geweest. In Israël was hij getuige van de spanningen met Palestijnen. Toen hij later in Utrecht woonde, werd zijn wijk meer en meer door Turken en Marokkanen bevolkt. Dat beviel hem niet. Als jong parlementslid heeft hij ook eens een reis naar Iran abrupt stopgezet. Hij voelde zich zo bedreigd dat hij zich halsoverkop van het hotel naar de luchthaven spoedde en het eerste vliegtuig weer naar huis heeft genomen. Na de aanslagen van 11 september 2001 en de moorden op Pim Fortuyn in 2002 en Theo van Gogh in 2004 heeft hij het gat in het politieke landschap ontdekt, en zich voluit als islamcriticus geprofileerd. Toen begonnen ook de bedreigingen – en als je dan altijd bewaakt wordt, slaat de paranoia toe.
Is hij nog te matigen?
WILDERS: Ik heb er al heel vroeg met hem over gesproken, maar het heeft niet geholpen. Als het over politiek gaat, duldt hij geen tegenspraak – niet in zijn fractie, en ook niet in zijn privéomgeving. Veel vrienden van vroeger hebben afstand van hem genomen.
En de familie?
WILDERS: Wij komen bij gelegenheid nog samen op familiefeesten, vooral om de verjaardag van onze moeder te vieren. Maar daar spreken we niet over politiek, dat is taboe. Iedereen weet: als we een discussie starten of kritiek hebben, dan stapt hij op en zien we hem nooit meer terug. Hij zou alle contacten verbreken.
Ook met u?
WILDERS: Sinds ik hem in december op Twitter heb bekritiseerd, heeft hij me geblokkeerd. Zo gaat dat bij hem. Wie tegenspreekt, krijgt straf. Voor Geert bestaat er alleen zwart en wit, er is niks daartussen. Ik kon niet langer zwijgen. Het ging hier over meer dan verkiezingen. Het ging over de vraag of we ons afsluiten, grenzen optrekken, mensen discrimineren vanwege hun religie of een andere mening. Laatst liep ik voorbij een groepje jonge mannen. Plots riepen ze: ‘Na de verkiezingen komen wij met je afrekenen.’
Krijgt u nu politiebescherming?
WILDERS: Nee. Ik wil een normaal leven leiden en niet in de val trappen waar mijn broer is ingetrapt. Die zal tot het eind van zijn leven bewaakt moeten worden. Zelfs als hij de verkiezingen verliest, zal hij zijn weg moeten vervolgen. Wat moet hij anders doen? Er is geen weg terug. Ik heb medelijden met hem.
Houdt u eigenlijk nog van uw broer?
WILDERS: Natuurlijk. Politiek ben ik het volledig oneens met hem. Maar hij is mijn broer. Ik denk dat hij ongelukkig is. Dat maakt mij ook ongelukkig.
©Der Spiegel
‘Geerts gedrag was zo rampzalig dat mijn moeder op een dag ernstig overwoog om hem aan de deur te zetten.’
