Netanyahu verliest zetels en pleit voor brede coalitie met Yesh Atid

Uittredend Israëlisch president Benjamin Netanyahu verliest 11 zetels in het parlement. Hij zal hoogstwaarschijnlijk gesprekken aangaan met de linksliberale partij Yesh Atid.

De uittredende Israëlische premier Benjamin ‘Bibi’ Netanyahu heeft na het sluiten van de stembureau’s reeds contact opgenomen met de liberale centrumlijst Yesh Atid, de verrassing van deze parlementsverkiezingen. Netanyahu wil “een zo breed mogelijke coalitie” op poten zetten. De Israëlische kiezer koos linkser dan wat de peilingen voor de stembusgang aantoonden. Netanyahu’s Likoed verliest 11 zetels in de Knesset, het Israëlisch parlement.

De premier trok met zijn rechtse Likoed samen met de lijst Yisrael Beiteinu van de extreemrechtse en fanatiek religieuze ex-minister van Buitenlandse Zaken Avigdor Lieberman – die aftrad nadat hij aangeklaagd werd voor bedrog en misbruik van vertrouwen – naar de kiezer.

Likoed-Beiteinu behaalt volgens de exit polls en met 99,8 procent van de stemmen geteld maar 31 van de 120 zitjes in de Knesset, waar ze er nu samen 42 hebben. De rechtse alliantie zou zo samen met de verschillende religieuze lijsten en het Joodse Huis van de ultrarechtse Naftali Bennet 61 à 62 zitjes behalen, wat een zeer nipte meerderheid zou zijn. Bennet, wiens resultaat als getipte winnaar wat tegenviel – pleit voor de annexatie van delen van de Westelijke Jordaanoever. Zijn partij vist in dezelfde electorale vijver dan Likoed-Beiteinu.

Via Facebook lonkte Netanyahu daarom snel naar Yesh Atid van ex-journalist Yaïr Lapid. Die nieuwe liberale partij, die pas vorig jaar werd opgericht, wordt de tweede formatie worden met 19 zitjes. Netanyahu wil de nodige stappen nemen en nam reeds contact op. “We hebben de kans zeer grote dingen te doen in het belang van Israël.” Voorts dankte de 63-jarige ‘Bibi’ zijn kiezers. “De prognoses zijn zeer duidelijk. De Israëlische burgers willen dat ik premier blijf, en dat in een zo breed mogelijke coalitie.”

Datzelfde pleidooi voor een brede coalitie herhaalde Netanyahu in zijn overwinningsspeech. De verkiezingen vormen “een kans de veranderingen door te voeren die de burgers wensen”. Zijn toekomstige coalitie heeft vijf doelen: de ontwikkeling van een Iraanse atoombom verhinderen, de economie stabiliseren, vredesonderhandelingen, gelijke militaire verplichtingen zoals de dienstplicht voor alle Israëli’s en de hoge woonkosten verlagen. Verhinderen dat Teheran een atoombom in handen krijgt, is daarbij prioriteit nummer één.

Yaïr Lapid zei reeds bereid te zijn samen te werken met Netanyahu. Al stelt de voormalige televisiepresentator wel zijn eisen. Zo wil Lapid de Israëlische wetgeving hervormen, zodat ultra-orthodoxe joden ook verplicht worden om de militaire dienstplicht van 2 of 3 jaar te vervullen. Die thematiek zorgt in Israël geregeld voor commotie.

Het herstarten van de vredesgesprekken met de Palestijnse autoriteiten is voor Lapid bovendien één van de voorwaarden om in de nieuwe Israëlische regering te stappen. Onder het beleid van Netanyahu verliep het vredesproces niet van een leien dakje.

Yaïr Lapid: ‘Israëli’s hebben neen gezegd tegen angst, extremisme en antidemocratie’

“Ik voel de verantwoordelijkheid”, zei hij in Tel Aviv tegen zijn aanhangers. De Israëli’s “hebben neen gezegd” tegen angst, extremisme en antidemocratie, klonk het. De “zo breed mogelijke regering” van Netanyahu moet samengesteld zijn uit “de gematigde krachten” van de linker- en rechterzijde “zodat we echte verandering teweeg kunnen brengen”.

Na het rechtse blok en de formatie van Lapid komt de Arbeiderspartij volgens de prognoses als derde partij uit de stembusgang. De sociaaldemocratische formatie van Shelly Jachimowich zou 17 zetels behalen. Daarop zou het Joodse Huis volgen met twaalf zetels. De ultraorthodoxe partijen Shas en Verenigd Thora-jodendom zouden respectievelijk 11 tot 13 en 6 zetels behalen.

Centrumformatie Hatnua van oud-minister Tzipi Livni zou 7 zetels behalen. De partij pleit voor het heropstarten van het vredesproces met de Palestijnen en is een afscheuring van Kadima, de formatie van de vroegere premiers Ariel Sharon en Ehud Olmert. Kadima is evenwel van het politieke landschap verdwenen want behaalde met lijsttrekker Shaul Mofaz de kiesdrempel niet meer. De linkse formatie Meretz zou 6 of 7 zetels behalen en de partijen van de Arabische bevolking in Israël zouden samen goed zijn voor 8 tot 11 vertegenwoordigers in de Knesset.

Met 66,6 procent hogere opkomst dan in 2009

De definitieve resultaten worden pas binnen een week bekendgemaakt. Dan start president Shimon Peres een informatieronde. Maar hoogstwaarschijnlijk zal hij Benjamin Netanyahu aanwijzen als formateur.

Analisten hebben er reeds op gewezen dat eens alle stemmen geteld zijn, de resultaten nog kunnen veranderden, zoals in het verleden al gebeurde. 66,6 procent van de stemgerechtigden bracht een stem uit, wat iets meer is dan in 2009. (SD/EA)