De mars in New York om de dood van Eric Garner, de zwarte man die in juli door de politie werd gewurgd nadat hij was gearresteerd voor het verkopen van illegale sigaretten, kreeg na de dood van Michael Brown in Ferguson een extra dimensie.
Van onze correspondent in New York, Hans Klis.
“Hands up! Don’t shoot!”, roepen demonstranten op Staten Island tijdens een mars om de dood van Eric Garner (43) te herdenken. Ze gooien hun armen in de lucht alsof zij zich overgeven. De leus is een macabere knipoog naar de gebeurtenissen in Ferguson van de afgelopen twee weken.
Politieagenten hielden Garner op 17 juli in Staten Island aan onder verdenking van het illegaal verkopen van sigaretten op straat. Toen hij weigerde om ingerekend te worden, werd hij door middel van een wurggreep tegen de grond gewerkt. Een handeling die ruim twintig jaar geleden verboden werd bij de politie. Garner, die 175 kilo woog en onder andere leed aan diabetes en astma, overleed ter plekke. Op een video is te horen hoe hij meerdere malen “ik kan niet ademhalen” zegt. Een lijkschouwer bestempelde de dood van Garner deze maand als moord, veroorzaakt door druk op de hals en borst. Afgelopen week kondigde openbare aanklager Daniel Donovan een gerechtelijk onderzoek aan tegen de verantwoordelijke politieagent, Daniel Pantaleo.
Blanke meisjes met limonade
Veertiger Allen DeWane uit Harlem vindt het absurd dat Garner aangehouden werd op die fatale dag. “Als blanke meisjes met een stalletje op straat limonade verkopen dan valt de politie ze toch ook niet lastig, omdat ze geen belasting afdragen over hun drankjes? Dat hebben ze toch al in de winkel gedaan bij het kopen van de citroenen? Wat een onzin”, verzucht DeWane terwijl hij foto’s van de begrafenis van Garner op zijn telefoon laat zien. “Garner verkocht geen crack ofzo”. Hij wijst naar een foto waarin hij naast de zoon van Garner staat. “Die jongen moet nu zonder vader verder”. DeWane praat liever niet over zijn slechte ervaringen met de wet. “Ik ben pro-politie en steun agenten die mijn rechten respecteren”.
De beelden van de arrestatie van Garner gingen in juli de wereld rond en werden een brandpunt voor de zwarte gemeenschap in Amerika in de strijd tegen racisme, racial profiling – de rol van huidskleur in politiewerk – en politiegeweld. Al jaren worden minderheden in New York gericht aangehouden onder de vlag van het controversiële stop-and-frisk-beleid. Dit is erop gericht om verdachte personen te fouilleren en door daarbij bijvoorbeeld wapens en drugs te confisqueren grotere misdaden te voorkomen. Maar het lijkt erop dat vooral minderheden het doelwit zijn van aanhoudingen. Zo werden in 2011 meer donkere jonge mannen in New York staande gehouden door de politie dan dat er eigenlijk woonden in de stad. Ondanks de campagnebeloften van burgemeester Bill de Blasio om een einde aan stop-and-frisk te maken, handhaaft hij dit beleid. Hij nam zelfs de grondlegger ervan, William Bratton, in dienst als politiechef.
Zwarte mannen zijn een doelwit
De ‘We Will Not Go Back’ mars van zaterdag werd al voor de dood van Michael Brown (18) in Ferguson gepland door burgerrechtenactivist dominee Al Sharpton, maar kreeg hierdoor wel een zwaardere lading. Zeker na de verontrustende beelden uit de voorstad van St. Louis van zwaarbewapende politieagenten die gekleed als soldaten zorgden voor polarisatie tussen de autoriteiten en de donkere inwoners. Na spraakmakende zaken als de donkere Trayvon Martin, die in 2012 in Florida door een burgerwacht werd vermoord, was daar weinig voor nodig.
“Ik ben hier om gerechtigheid en gelijke rechten te eisen”. Kim Alexander (40) staat in Tompkinsville Park op Bay Street, op enkele meters afstand van de plek waar Garner overleed. Ze woont even verderop. “De politie moet ons geloof in hun optreden herstellen”. Alexander vertelt over de keer dat ze samen met een vriend terug naar huis reed van een feest en zonder reden gestopt werd door de politie. Nadat ze zich identificeerden, mochten ze doorrijden. Maar de politieauto volgde hen wel helemaal naar huis. “Erg intimiderend”, vertelt Alexander. Ze loopt samen met haar driejarige zoon mee met de mars. “Zwarte mannen zijn een doelwit voor de politie. Dit gaat mijn zoon ook aan. Ik hoop dat hij later niet bang hoeft te zijn.”
De mars van Bay Street naar het podium op Richmond Terrace die rond twaalf uur ’s middags begint, verloopt in eerste instantie rommelig. Meerdere malen beginnen mensen te lopen voordat de familie van Garner gearriveerd is. Zij gaan samen met dominee Sharpton aan kop van de stoet. De demonstratie die de menigte ook langs het kantoor van de openbare aanklager Donovan op Stuyvesant Place voert, blijft zonder incidenten.
‘Geen politiemoorden meer’
De organisatie schat dat er tussen de vijf- en zevenduizend mensen mee liepen. Zij houden borden omhoog met “Geen politiemoorden meer”, “let op: ongewapende burger” en “stop de militarisatie van de politie”. Een tiener met “fuck the police” op zijn trui loopt provocerend langs politieagenten. Zij grijpen niet in, al komen ze ongemakkelijk over bij het horen van leuzen die tegen hen gericht zijn. In tegenstelling tot Ferguson zijn de honderden dienders rond de mars niet uitgerust met geweren of gevechtsuitrusting, maar gekleed in traditioneel blauw. Wel zijn de steekvesten zichtbaar onder hun overhemden. Hoeveel politieagenten precies aanwezig zijn, wil een woordvoerder ter plekke niet zeggen. Drie helikopters cirkelen boven de menigte bij het podium bij Richmond Terrace.
Aangekomen bij het podium aan de oevers van Staten Island, bedankt de familie van Garner de toegestroomde menigte. “We krijgen zo gerechtigheid voor de dood van onze zoon”, fluistert moeder Barbara Garner. Een voor een komen gemeenschapsleiders uit alle stadsdelen van New York aan het woord.
Dominee Sharpton is een van de laatste sprekers. “Wat willen we?” roept hij vanaf het podium. “Gerechtigheid!” scandeert de menigte terug. “Wanneer willen we dat?”, zingt de burgerrechtenactivist. “Nu!”. Hij bedankt de duizenden toeschouwers voor het vredig laten verlopen van de mars op Staten Island, want “er zijn mensen in Amerika die ons willen afschilderen als beesten”. Sharpton doelt op videobeelden waarop politieagenten in Ferguson demonstrerende inwoners uitschelden en uitdagen. “Wij zijn hier om de politie van New York een dienst te bewijzen, wij zullen de rotte appels uit hun midden halen”. De demonstranten juichen hem toe.
Wanneer de mars even na drieën uiteenvalt en mensen op weg gaan naar hun bussen of de pont naar Manhattan worden borden en posters opgevouwen of over de schouder geworpen. Maar ze worden niet opgeborgen. Nadat Sharpton maandag samen met de familie Michael Brown begraaft in Ferguson wil hij een mars naar Washington organiseren. “25 jaar geleden werd ik hier op Staten Island bekogeld met meloenen en bananen”, vertelt Sharpton. “Nu staan we hier met duizenden mensen vreedzaam te demonstreren. Kijk naar wat we met z’n allen kunnen bereiken”.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier