Koreacrisis: kunnen militaire oefeningen Zuiden en VS gemoederen bedaren?

Archiefbeeld: militaire oefeningen in Zuid-Korea in 2016 © Belga Image

Zuid-Korea en de Verenigde Staten starten maandag hun halfjaarlijkse gezamenlijke militaire oefeningen. Dat lijkt nieuwe olie op het vuur in het conflict met Noord-Korea, maar analisten wijzen ook op mogelijke opportuniteiten.

Na de aankondiging van de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un om zijn plannen voor een kernaanval op Guam in de koelkast te zetten, lijkt de angel voorlopig uit het conflict met de Verenigde Staten, maar een nieuw kritiek moment staat al voor de deur. Vanaf maandag starten in Zuid-Korea de halfjaarlijkse militaire oefeningen met het Amerikaanse leger. Die war games worden door Seoel en Washington voorgesteld als defensief van aard, als voorbereiding op een aanval door het Noorden, maar werken in Pyongyang als een rode lap op een stier. In het verleden reageerde het stalinistische regime, dat de oefeningen ziet als de voorbereiding voor een mogelijke invasie in het land, met rakettests.

De nieuwe oefeningen, die ook elk jaar in de lente plaatsvinden, zijn de eerste sinds Noord-Korea eerder deze zomer voor het eerst langeafstandsraketten testte die mogelijk Amerikaans grondgebied kunnen bereiken. Aan de oefeningen, bekend onder de naam Ulchi-Freedom Guardian, nemen volgens Amerikaanse media circa 30.000 Amerikaanse soldaten en 56.000 Zuid-Koreaanse troepen deel. Ook China heeft al gevraagd om de oefeningen op te schorten, maar de Amerikaanse regering weigert daar op in te gaan.

Opportuniteit

Nochtans gaan er in de VS stemmen op om de militaire oefeningen te gebruiken als pasmunt in de onderhandelingen over het kernprogramma van Noord-Korea. In zijn mededeling dat hij wacht met een beslissing over een aanval op Guam stelde Kim Jong-un dat hij afwacht welke acties Washington onderneemt om een escalatie van het conflict op het Koreaanse schiereiland te vermijden. Tegenover The New York Times zegt Adam Mount van de onafhankelijke non-profitorganisatie Center for American Progress in Washington dat een inperking van de oefeningen een veelzeggend gebaar kan zijn om Pyongyang weer aan de onderhandelingstafel te krijgen. ‘Daar ligt een belangrijke opportuniteit. Zelfs al is een volledige opschorting geen optie, dan nog zouden we manieren moeten overwegen om hun omvang te herbekijken’.

Robert Carlin, een gepensioneerde Noord-Korea-analist voor de CIA en de Amerikaanse regering, is het daarmee eens maar gelooft niet in de haalbaarheid ervan. ‘Zo’n beslissing vergt een buitengewone daad van leiderschap.’ Hij wijst erop dat een en ander gepercipieerd zal worden als een beloning voor het gedrag van Noord-Korea. ‘Veel mensen zullen zeggen dat we toegeven aan de dictator en dat hij daar misbruik van zal maken’.

Die mening is alvast David Maxwell toegedaan, directeur aan het Center for Security Studies aan de Georgetown University en legerveteraan. Hij wijst erop dat de VS en Zuid-Korea begin jaren 1990 akkoord gingen om hun militaire manoeuvres stop te zetten in ruil voor internationale inspectie van de nucleaire installaties van Pyongyang, maar dat Pyongyang daar uiteindelijk zijn voeten aan veegde. ‘Het is dwaas om te denken dat het uitstellen of annuleren van de oefeningen een positieve reactie van het Noorden teweeg zal brengen’, besluit hij.

de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-Un
de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-Un © reuters

Woordvoerster Heather Nauert van het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft al uitgesloten dat er iets verandert aan de oefeningen, aldus The New York Times. Er is volgens haar geen vergelijking te maken tussen de gezamenlijke militaire oefeningen en de raketproeven van Noord-Korea.

De-escaleren

Een volledige afschaffing van de militaire oefeningen is niet realistisch, zegt ook defensiespecialist Sven Biscop (UGent, Egmont-Koninklijk Instituut voor Internationale Betrekkingen in Brussel). ‘Niet alleen met deze regering, maar ook onder andere presidenten zou dat geen optie geweest zijn’, zegt hij aan Knack.be

Maar Biscop gelooft wel in een eventuele bijsturing van de oefeningen, bijvoorbeeld een schaalverkleining of geografische aanpassingen (de oefeningen vinden nu dicht bij de Noord-Koreaanse grens plaats). ‘Cruciaal is nu om deze crisis te de-escaleren. Het is naïef om te denken dat Kim Jong-un zijn kernprogramma stopzet, maar een stopzetting van de rakettests zou al heel wat zijn.’

Dreiging

Biscop betwijfelt overigens of Kim Jong-un echt zo ver zou gaan om de Verenigde Staten aan te vallen. Maar dat sluit niet uit dat het conflict ontaardt in een gewapende confrontatie. ‘Er zijn nog tussenstappen. Stel bijvoorbeeld dat Pyongyang een raket afvuurt tot net buiten de Amerikaanse wateren rond Guam. De vraag is hoe de Amerikanen dan zullen reageren.’

De Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in blijft intussen proberen de gemoederen te bedaren. Op een persconferentie zei hij donderdag dat er nooit nog een oorlog zal uitbreken op het Koreaanse schiereiland. Hij bevestigde dat de Verenigde Staten geen militaire actie tegen Noord-Korea zullen ondernemen zonder daar eerst met Zuid-Korea over te overleggen.

Als Pyongyang zijn provocaties stopt, zal Moon een speciaal gezant naar zijn noorderburen sturen. ‘De inter-Koreaanse dialoog moet heropgestart worden’, zei Moon. ‘Maar we mogen niet ongeduldig zijn. De dialoog is geen doel op zich. Hij moet productief zijn.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content