Google speelt te veel poortwachter van ons computerscherm, stelt JONATHAN HOLSLAG. Hij juicht het toe dat Europa de aanval inzet tegen die sluikse monopolievorming.
Elk jaar geeft een Europeaan gemiddeld 210 euro uit aan informatica. Die razendsnel groeiende sector wordt steeds meer gedomineerd door een handvol Amerikaanse reuzen. Zij verdienen aan de verkoop van software in Europa jaarlijks goed vijftien miljard euro. Dat op zich is niet het probleem. Waar het vooral om gaat, is dat sommige spelers zo groot zijn geworden dat kleine spelers amper de kans krijgen om door te groeien, wat schadelijk is voor een goede werking van de markt. Het is daarom moedig en belangrijk dat de Europese Commissie de aanval heeft ingezet tegen die sluikse monopolievorming.
Vooral Google wordt op de korrel genomen. Het bedrijf, bekend van de zoekmachine die de meesten onder ons dagelijks gebruiken, zet jaarlijks zo’n 63 miljard euro om. Die omzet wordt onder meer gegenereerd door allerlei reclamediensten aan zijn populaire zoekmachine te koppelen. Minstens even belangrijk is het besturingssysteem Android, dat onze mobiele telefoons goed laat werken. Bij de lancering kondigden de Google-jongens aan dat Android gratis zou worden aangeboden en bovendien als open systeem zou werken, zodat het naar believen aangepast kan worden door telefoonproducenten.
De realiteit is complexer. Ruim tachtig procent van de mobiele telefoons en tablets werkt op Android en dat geeft Google een bijzonder sterke positie. Het heeft producenten er haast toe gedwongen om een aantal diensten van Google op het startscherm van uw smartphone te zetten. Daardoor kan het bedrijf de interesses van uzelf en miljoenen andere gebruikers beter in kaart brengen én veel accurater advertenties op u loslaten. Aan die reclame haalt Google in Europa nog eens een slordige 13 miljard euro op. Los van de kwaliteit en het innovatieve vernuft van het bedrijf, speelt het dus te zeer de rol van de poortwachter van het computerscherm.
Er staat bijzonder veel op het spel. Een steeds groter deel van de wereldwijde economie gaat digitaal en dus worden ook de financiële belangen gigantisch. Je zou Android kunnen vergelijken met een digitaal marktplein: een open ruimte waar, in theorie althans, allerlei ‘kramers’ diensten aanbieden aan de klant. Het verschil met een echt marktplein is evenwel dat het digitale marktplein in privébezit is en dat de eigenaar een enorme invloed heeft op wie een kraampje krijgt.
Google houdt voet bij stuk en riposteert dat het de markt niet manipuleert. ‘We kunnen er zelf niets aan doen dat mensen onze producten zo waarderen’, zei een van de topmannen onlangs. De computerwereld is verdeeld. Aan de ene kant hoor je stemmen die benadrukken hoe efficiënt het is om de hele wereld op één systeem als Android te laten werken. Dat bevordert de uitwisseling en de innovatie. Aan de andere kant valt de kritiek te horen dat Google net de innovatie afremt. Het slokt beloftevolle beginnende bedrijfjes meteen op en walst concurrenten plat.
Je zou daar ook nog een strategisch element aan kunnen toevoegen. Het is namelijk niet in het belang van Europa om een Amerikaanse internetkolonie te worden. Vooral dankzij de enorme investeringen van het defensiedepartement hebben Amerikaanse bedrijven in de vorige eeuw de meer gefragmenteerde Europese computersector de loef afgestoken. Getalenteerde ondernemers als Bill Gates en Steve Jobs hebben daarop verder gebouwd, al lieten gebeurtenissen als de ineenstorting van ons eigen Lernout and Hauspie minstens uitschijnen dat de Amerikaanse overheid nooit ver weg was. Ook nu blijft de gouden driehoek tussen de miljardenuitgaven van het Pentagon aan spitstechnologie, de bedrijvensector en de door de overheid gefinancierde onderzoekscentra cruciaal in het bestendigen van het Amerikaanse wereldwijde informaticaleiderschap.
Eurocommissaris Margrethe Vestager, bevoegd voor dit dossier, moet dus vooral haar tanden laten zien, doorgaan met het onderzoek en zich niet laten intimideren door klachten uit Washington dat zij zich schuldig maakt aan protectionisme. Niemand heeft baat bij monopolievorming: ook de Amerikaanse consumenten niet.
Het is niet in het belang van Europa om een Amerikaanse internetkolonie te worden.
