In een gloeiend editoriaal maakt de Franse krant Le Monde zich druk over de rol van Turkije in het conflict met IS. Een land dat maandenlang de meest extremistische figuren de grens heeft laten passeren verhindert nu dat Koerden naar de belegerde stad Kobani vertrekken, aldus Le Monde. De Britse en Amerikaanse regeringen zijn niet opgezet met de rol van Turkije.
De ergernis komt tot uiting op het moment dat Islamitische Staat weer lijkt op te rukken in straatgevechten met de Koerdische verdedigingsmacht van Kobani, een stad op de Turks-Syrische grens. Het offensief van IS was even gestokt na zware Amerikaanse bombardementen, maar nu zou IS weer enige terreinwinst boeken. Als Kobani valt, dan verwerft IS de controle over een weg langs de Turks-Syrische grens en over een groot deel van het grensgebied.
Het beeld is bekend. Turkse tanks staan massaal en tot dusver werkloos opgesteld aan de grens met Syrië. De Turken, die officieel deel uitmaken van de coalitie tegen IS, weigeren tussen te komen ten voordele van de belegerde Koerden van Kobani zolang niet aan een serie voorwaarden is voldaan – voorwaarden die erop gericht zijn dat er geen autonoom Koerdisch gebied in Syrië ontstaat.
Tegelijk hebben de Turkse autoriteiten lang IS gesteund en haalt IS een groot deel van haar inkomsten uit de verkoop van petroleum op de zwarte markt in Turkije. Ook zouden, volgens sommige analisten, nog altijd wapens uit Turkije naar IS gaan.
Turkije, zo schrijft Le Monde, stevent af op een “dubbele tragedie, regionaal en intern”. Regionaal, want IS wordt beter van de Turkse houding. Intern, want de Koerden worden weer opgepookt tot verzet tegen de Turkse overheid.
Eigenbelang
Het eigenbelang is duidelijk. Turkije kon IS gebruiken in de strijd tegen de Syrische president Assad en dus werd de organisatie in eerste instantie geen strobreed in de weg gelegd. Vervolgens gijzelde IS 46 Turkse leden van de diplomatieke missie in de Iraakse stad Mosoel. Maar Erdogan,de Turkse president, lijkt meer beducht te blijven voor de Koerden dan voor IS. “Voor mij”, heeft hij gezegd, “is de PKK niet beter dan IS”. PKK is de militante Koerdische beweging die in het verleden aanslagen pleegde in Turkije.
Volgens Le Monde blijft Erdogan IS gewoon beter behandelen dan de Koerden. IS-strijders konden tot voor kort zonder grote moeite de Turks-Syrische grens over. Koerdische strijders worden bij grensoverschrijding ontwapend, en mogen niet terugkeren naar bvb. Kobani, laat staan dat er wapens naar de Koerden van Kobani mogen worden getransporteerd.
14 doden
Le Monde vindt dat Erdogan zijn hand overspeelt, en een soort chantage pleegt die niet goed valt bij bondgenoten. Hij wil, beweert de krant, garanties dat er geen Koerdische entititeit komt in Syrië, van waaruit de PKK dan acties tegen Turkije zou kunnen voorbereiden. Hij wil dat de VS hem hierin ondersteunen, en dat de VS ook rechtstreekser het regime van Assad in Damascus aanvallen, waarna hij dan als de grote overwinnaar van een international pokerspel, en als grote redder in nood, zijn tanks op IS zou afsturen.
De VS reageren hier lauw tot afwijzend op. De Britse minister van Buitenlandse Zaken heeft Erdogan tot meer positieve actie opgeroepen.
Erdogan misrekent zich ook op binnenlands vlak, aldus Le Monde. De voorbije jaren werden de verhoudingen met de Koerden in Turkije merkbaar beter, ook dank zij Erdogan. De huidige acties van de president kunnen leiden tot een nieuwe crisis in die verhoudingen. De veertien Koerdische doden die dinsdag vielen bij manifestaties in Turkije beloven al niet veel goeds.
(RR)
