Europa waarschuwt voor propaganda van Rusland en IS (maar is zelf niet beter)

Het Europees Parlement heeft een resolutie gestemd waarin het waarschuwt voor propaganda van Rusland en islamitische terreurorganisaties. ‘Ze brengen de Europese instellingen in diskrediet’, klinkt het. De Europese propagandamotor is zelf al even aan de gang, maar sputtert.

Er komt steeds meer druk op de Europese Unie door de propaganda van Rusland en islamitische terreurorganisaties zoals IS. Dat zegt de commissie Buitenlandse Zaken van het Europees Parlement in een resolutie die maandag gestemd is.

De parlementsleden maken zich vooral zorgen over bepaalde ‘arena’s van desinformatie’ binnen de Unie. Ze vragen mediaexperts uit de lidstaten om te onderzoeken hoe vatbaar EU-burgers zijn voor propaganda.

‘Moskou en de terreurgroepen willen de waarheid geweld aandoen, angst oproepen, twijfel zaaien en de Unie verdelen’, klinkt het in een persbericht. ‘Dat moeten we tegengaan. Niet met meer propaganda, maar met positieve berichten, bewustmakingscampagnes en onderwijs. De burgers moeten informatiegeletterd worden.’

Anna Fotyga, een Pools Europarlementslid voor de Europese Conservatieven en Reformisten (ECR), werkte mee aan het rapport dat aan de resolutie voorafging. Zij noemt het rapport ‘een heel belangrijke stap’. ‘Het Europees Parlement kan niet stil blijven over zo’n belangrijke zaak voor onze veiligheid’, zegt ze. Volgens het rapport zaaien propagandaberichten verdeeldheid tussen de Unie en haar Noord-Amerikaanse partners, leggen ze het beslissingsproces stil en brengen ze de Europese instellingen in diskrediet.

Trolls

In de eerste plaats baart de propaganda van het Kremlin Europa zorgen. ‘De Russische regering ontplooit heel wat instrumenten: denktanks, meertalige tv-stations zoals Russia Today, pseudopersagentschappen, sociale media en trolls(internetgebruikers die opruiende reacties op fora en sociale media plaatsen, nvdr)‘, klinkt het in een persbericht.

‘Ze zetten onze democratische waarden op losse schroeven en creëren de perceptie dat de staten in het oosten van de Unie gefaald zijn.’ Verderop in het persbericht klinken er harde beschuldigingen. ‘Het Kremlin mikt op specifieke journalisten, politici en individuen in de EU. Rusland vervalst de geschiedenis.’

Moslimonderzoekers

Ook islamitische terreurorganisaties, die ‘actief haat zaaien tegen onze waarden’, hebben hun propagandamachine op Europa losgelaten. Het parlement vraagt de lidstaten om nauwer samen te werken op het gebied van veiligheid en de bestrijding van radicalisering.

Verder vraagt het Europese halfrond om een narratief te ontwikkelen dat het verhaal van IS kan counteren. ‘We moeten meer zichtbaarheid geven aan mainstream moslimonderzoekers die geloofwaardig genoeg zijn om de propaganda te ontkrachten.’

Eigen propaganda

Hoewel de EU benadrukt dat ze zelf geen tegenpropaganda wil gebruiken, spreken de feiten dat tegen. In juli verscheen er nog een uitgebreide analyse op Knack.be, waaruit bleek dat ook Europa media en cultuur hanteerde om het Russische verhaal te counteren. Zo kwamen er ten tijde van het conflict in Oekraïne uitzendingen voor etnische Russen in de voormalige Sovjetrepublieken.

In juni lanceerden Europees Buitenlandminister Federica Mogherini en Hongaarse Commissaris voor Onderwijs en Cultuur Tibor Navracsics een nieuwe strategie om cultuur centraal te stellen in de buitenlandse betrekkingen van de Unie. Daarmee wilden ze de actieradius van de Unie uitbreiden naar onder andere het Midden-Oosten.

Niet alle plannen in die richting willen lukken. Zo trekt de online tv-zender van het Europees Parlement, Europarltv, nauwelijks kijkers. Gareth Harding, de oprichter van communicatiebureau Clear Europe en directeur van het EU-programma van de Missouri School of Journalism, vond het resultaat teleurstellend: ‘In vergelijking met Russia Today of Sputniklijkt de Europese contrapropagandasite wel ontworpen door een twaalfjarige.’ (JVL)