Duitse ex-moslim en islamcriticus Utlu: ‘Ik ben doodsbang wanneer ik op straat loop’

Na zijn verhuis naar Keulen: 'Veel Turken leken er te willen leven als in het binnenland van Turkije. Ik kon dat niet geloven.' © .
Job Janssen
Job Janssen Job Janssen is freelancejournalist en woont in Duitsland.

In de campagne voor de Duitse verkiezingen speelt de multiculturele samenleving een belangrijke rol. De homoseksuele ex-moslim Ali Utlu groeide op de sociale media in enkele maanden uit tot een gevreesd islamcriticus. Maar voor zijn uitgesproken opvattingen betaalt de in Duitsland geboren Turk een prijs.

Na een half uur praten schiet Ali Utlu’s stem plotseling een octaaf de lucht in. ‘Telkens wanneer ik op straat loop, ben ik doodsbang. Ze weten waar ik woon, het kan elk moment gebeuren’, zegt hij geëmotioneerd. Utlu wordt ernstig bedreigd. Hij heeft beveiliging en durft amper over straat in zijn woonplaats Keulen.

Het gaat de mensen van AfD niet om islamkritiek, maar om pure haat tegen buitenlanders.

Ali Utlu

We spreken over de talloze doodsbedreigingen aan zijn adres. Eerst kwamen die alleen online. Later ontving hij afgesneden varkensoren in een enveloppe en een koran met een geschreven doodsverwensing in de kaft. Twee mannen in pak, Turks-Duitse ambtenaren volgens Ali, intimideerden hem aan zijn voordeur. Toch is zwijgen geen optie: ‘Als ik zwijg, werken deze methoden. Zo begon het in 1933 ook.’

De 45-jarige Keulenaar heeft een fundamenteel probleem met alle grote religies, niet enkel met de islam. Hij is, zoals dat heet, een ‘laïcist’, iemand die vindt dat kerk en staat strikt gescheiden moeten zijn.

Religies mogen zich volgens Ali niet aan mensen opdringen. Toch ziet hij dit dagelijks gebeuren. ‘In Duitsland heb je op goede vrijdag een dansverbod. Katholieke organisaties mogen sollicitanten weigeren of werknemers ontslaan als ze niet christelijk zijn. Moslims en joden mogen een deel van hun kind amputeren terwijl dat volgens het VN-handvest verboden is.’ De grote religies staan volgens Ali gelijk aan onrecht: ‘Ze zijn vrouwonvriendelijk en homofoob.’

Hij groeide op in het dorp Groß-Umstadt in de deelstaat Hessen in een eenvoudig, seculier Turks gezin. De moskee bezocht hij niet en hoofddoeken waren taboe. Wanneer hij in 1997 op 20-jarige leeftijd naar Keulen verhuist, krijgt Ali naar eigen zeggen een cultuurshock: ‘Voor het eerst in mijn leven zag ik een nikab. Veel Turken in Keulen leken te willen leven als in het binnenland van Turkije. Ik kon dat niet geloven.’

Die ervaring veranderde zijn beeld over de multiculturele samenleving. Hij ziet naar eigen mening zijn Turkse landgenoten in Duitsland steeds fundamentalistischer worden: ‘Vrouwen dragen vaker de hoofddoek en steeds meer moslims wijzen de westerse levensstijl af. Als we niet opletten, zijn zij de terroristen van morgen.’

Volgens Ali Utlu is de islam meer dan alleen een religie. ‘De moderne islam is per definitie politiek en uit op dominantie. Overal waar de islam de meerderheid heeft, worden minderheden onderdrukt. De Islamitische Staat is de ware islam.’

Volgens de man moeten er daarom in Duitsland veel duidelijkere grenzen worden gesteld aan de voortschrijdende islamisering. ‘Dat deed Atatürk ook in Turkije na het einde van het Ottomaanse Rijk. Hij verbood de toen geldende sharia en drong de islam terug in de privésfeer.’ De Duitse staat moet daar volgens hem een voorbeeld aan nemen en elke vorm van religie in het openbare leven verbieden. ‘Alleen duidelijke regels en strenge rechters kunnen de islam tegenhouden. Het is een utopie om te denken dat we de islam in Europa kunnen verlichten.’

Het is een utopie om te denken dat we de islam in Europa kunnen verlichten.

Ali Utlu

Bezorgd keek Ali Utlu daarom naar het grote aantal – meer dan een miljoen – hoofdzakelijk islamitische vluchtelingen dat Duitsland in 2015 en 2016 binnenkwam. Hij vreest dat die immigranten een ‘nóg conservatievere islam’ met zich meebrengen, die de moslimgemeenschap in Duitsland zal doen radicaliseren.

‘Zij zitten in opvangkampen en hebben niets te doen, dat geeft frustratie. De islam is voor hen het enige waaraan ze zich kunnen vasthouden. Radicalisering ligt dan natuurlijk op de loer.’ Zijn seksuele geaardheid is voor hen het grootste probleem, denkt Ali. ‘Zij zijn homo’s niet gewend. Bij homofoob rechts blijft het meestal bij woorden, maar dit zijn homofoben uit een gebied waar geweld tegen homoseksuelen normaal is. Ja, dan word ik bang.’

‘Turkije is een deel van mij’, zegt Ali weemoedig als we spreken over wat hij zijn ‘moederland’ noemt. Duitsland is voor hem inmiddels zijn ‘vaderland’. Hij zou graag naar Turkije reizen om zijn familie te zien, maar Ali komt het land niet meer in wegens zijn kritiek op de Turkse president Erdogan. Hij gaf Erdogan de bijnaam ‘Diktatürk’, een term die nu in Duitsland gemeengoed is.

Biddende moslims in de Turkse Kuba Camii moskee in Keulen, Duitsland, 14 oktober 2016.
Biddende moslims in de Turkse Kuba Camii moskee in Keulen, Duitsland, 14 oktober 2016.© Reuters

‘Turken in Duitsland hebben mij aangegeven bij een soort ‘landverrader-hotline’. Dat nummer staat gewoon in Turkse kranten, die in Duitsland worden uitgegeven. Ik belde die hotline en hoorde dat ik op de zwarte lijst sta. Als ik nu naar Turkije ga, pakken ze mij op als terrorist, puur en alleen omdat ik mijn recht op vrijheid van meningsuiting gebruik. Bizar.’

Het doet Utlu pijn dat Turkije afglijdt naar een ‘nationalistische dictatuur’. Het meest teleurgesteld is hij in de in Duitsland levende Turken die Erdogan steunen. Zij genieten volgens Ali van de vrijheid in Duitsland, maar zien er tegelijkertijd geen been in dat de vrijheden van de mensen in Turkije drastisch worden ingeperkt.

Ook de Duitse politiek moet het ontgelden. ‘Tijdens de demonstraties in het Gezi-park in 2013 bleef het dagenlang stil. En dat gaat al jaren zo. Omdat Duitse politici Erdogan niet durven te bekritiseren, voelt hij zich sterk. Inmiddels schijt hij op Duitsland.’ Volgens Ali gaat het de Duitse politici alleen maar om de economie. ‘Pas toen Erdogan zei dat Mercedes terroristen ondersteunt, kwam Merkel in actie. Zo hypocriet.’

Bij homofoob rechts blijft het meestal bij woorden, maar dit zijn homofoben uit een gebied waar geweld tegen homoseksuelen normaal is. Ja, dan word ik bang.

Ali Utlu

Ondanks alle bedreigingen kijkt Utlu positief naar de toekomst. ‘Door alles wat er is gebeurd, ben ik nog meer overtuigd geraakt van mijn missie. Want ik ben op missie, net als als al die gelovigen, haha.’

Hij was een tijdje lid van de Piratenpartij, maar wisselde onlangs naar de liberale FDP (Freie Demokratische Partei, nvdr.).

De rechtspopulistische AfD (Alternative für Deutschland, nvdr.) vindt hij maar niks. ‘Het gaat hen het niet om islamkritiek, maar om pure haat tegen buitenlanders. Zij zijn een feelgood NPD (Duitse neo-nazistische partij, nvdr.).’

Door alle publiciteit denkt hij serieus na over een carrière in de politiek: ‘Blijkbaar kan ik als ex-moslim meer zeggen over de multiculturele samenleving en willen mensen het van mij horen.’ Deze verkiezingen komen echter nog te vroeg voor de politicus Utlu. Om dat te worden heeft hij namelijk een Duits paspoort nodig. Die aanvraag loopt nu. ‘Die naturalisatie kan wat mij betreft niet snel genoeg gaan.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content