Sinds de mislukte staatsgreep treedt Turkije hard op tegen vermeende dissidenten. Moet België zich afkeren van het land?
De start van Erdogan als leider van Turkije was veelbelovend. De afgelopen jaren nam de scepsis over zijn autocratische stijl en onstilbare machtshonger echter toe. Alleen heeft Europa Turkije nodig, want het vormt een grenspost tussen het continent en het Midden-Oosten. Dat bleek meer dan ooit toen de EU dit voorjaar een gecontesteerde deal sloot met Erdogan over de vluchtelingen. Turkije zou meer vluchtelingen opvangen en in ruil daarvoor zouden Turken die naar de EU wilden reizen, makkelijker een paspoort krijgen. Daarnaast werden de toetredingsonderhandelingen voor de EU nieuw leven ingeblazen. Maar na de militaire coup en de reactie van Erdogan die duizenden mensen ontsloeg of schorste, lijken afspraken met dat land lastiger dan ooit.
‘Wij zijn altijd tegen die vluchtelingendeal geweest en nu zien we ons gelijk helaas bewezen’, vertelt Wouter De Vriendt, Federaal Parlementslid voor Groen. ‘De Belgische regering houdt nog altijd vast aan die afspraken. Nu de Duitse bondskanselier Angela Merkel en Europees commissievoorzitter Jean-Claude Juncker duidelijk hebben gemaakt dat er van een toetreding tot de EU geen sprake meer kan zijn, zal onze buitenlandminister Didier Reynders (MR) dat standpunt allicht ook innemen. Wij hebben al jaren geen eigen buitenlandpolitiek meer. We doen niets anders dan de Europese consensus overnemen.’
‘De regering reageert wel heel braafjes op wat Erdogan uitvoert’, vindt ook Dirk Van der Maelen (SP.A), die de commissie voor Buitenlandse Zaken voorzit. ‘Ankara moet niet het gevoel krijgen dat we alles door de vingers zien. We moeten al onze relaties met Turkije herbekijken en evalueren. Ik wil niet vooruitlopen op wat er precies moet gebeuren, maar de regering reageert veel te voorzichtig. Er moet een duidelijk signaal komen. Bijvoorbeeld het opschorten van alle toetredingsgesprekken, die zijn nu toch zinloos.’
Wordt het geen tijd dat Turkije het NAVO-bondgenootschap verlaat? Of dat Erdogan dezelfde economische sancties opgelegd krijgt die ook de Russische president Vladimir Poetin te verduren kreeg? ‘Turkije is van groot strategisch belang voor de NAVO. De Amerikanen willen die rol niet opgeven’, oordeelt De Vriendt. ‘Maar het moet mogelijk zijn om economische sancties in het vooruitzicht te stellen. Veel mensen denken dat wij de Turken nodig hebben. Dat klopt niet. De EU is de grootste handelspartner van Turkije, en niet omgekeerd.’
Moskeeën en andere verenigingen die onder toezicht staan van de Turkse overheid en veel Belgische Turken beïnvloeden, werden de voorbije dagen ook bekritiseerd. Van der Maelen: ‘Net zoals de Saudi’s het wahabisme in het Westen promoten, laat ook Erdogan hier zijn invloed gelden.’ Maar onderzoeken wat er in moskeeën wordt verteld, blijft heel lastig. Wouter de Vriendt: ‘Ook in Oostende wordt er binnenkort een nieuwe moskee geopend. De imam spreekt geen Nederlands en is niet hier opgeleid. Dat is geen geslaagde vorm van integratie. Dat is onrustwekkend.’
Peter Casteels
‘Economische sancties tegen Turkije moeten mogelijk zijn.’
