Drie jaar nadat de 25-januarirevolutie losbarstte op het Tahrirplein in Caïro, is de rust alles behalve weergekeerd. ‘Op dit moment is generaal al-Sisi voor velen dé held, maar ook hij zal de problemen niet in een-twee-drie kunnen oplossen’, aldus Brecht De Smet (UGent) .
Exact drie jaar geleden stroomde het Egyptische Tahrirplein in Caïro vol met demonstranten die een Dag van Woede uitriepen. Ze betoogden tegen het regime van hun toenmalige president Honsi Moebarak. ‘Hoewel er ondertussen enkele machthebbers zijn verschenen en ook opnieuw verdwenen, is drie jaar later de sociaaleconomische situatie van de gewone Egyptenaar alles behalve verbeterd”, stelt Brecht De Smet onderzoeker aan de vakgroep Midden-Oosten en Noord-Afrika van de Universiteit Gent.
In 2011 betoogden zowel gelovigen als ongelovigen samen tegen Hosni Moebarak. Drie jaar later lijkt enkel de tweedeling tussen Moslimbroeders en het leger nog zichtbaar. Waar zijn de seculiere revolutionairen heen?
Brecht De Smet: “Toen het leger in 2011 ingreep om Moebarak te verjagen, koesterde de menigte grote illusies. Het land zou democratisch worden, maar al gauw werd duidelijk dat die voorstelling te rooskleurig was.”
“Onmiddellijk na 11 februari, toen Moebarak werd afgezet, nam een Militaire Hoge Raad de macht over en ontstond er een machtsspel tussen enerzijds de Islamisten en anderzijds de militaire raad. Toen al was de breuklijn, die ook vandaag nog het politieke toneel beheerst, zichtbaar. De Islamisten waren voorstander van het parlement, terwijl het leger dit wilde ontbinden. Deze laatste groep haalde het. Het parlement werd ontbonden en er werden presidentsverkiezingen uitgeroepen. Deze liepen uit op een tegenvaller voor het merendeel van de betogers van het Tahrirplein. Want de Moslimbroeder Mohammed Morsi won. Aanvankelijk hanteerde hij een ‘gematigde koers’, maar na een tijdje trokken de Moslimbroeders steeds meer macht naar zich toe en bevoorrechtten ze hun naaste omgeving.”
“Dit was niet de omwenteling waar de revolutionairen op hadden gehoopt. Aangevoerd door de beweging Tamarod en gesteund door het leger werd president Morsi na een jaar afgezet.”
“De media berichten voornamelijk over twee groepen (leger versus Moslimbroeders), maar er is nog steeds een derde groep die geen aansluiting vindt bij beiden. De Moslimbroeders hechten te veel waarde aan het geloof en het leger vinden ze te autoritair. Maar deze revolutionaire groep is zelf onderling te verdeeld om met een eigen verhaal naar voor te treden. Zolang er geen luide stem klinkt die kritiek geeft op de Moslimbroeders én het leger, blijft de polarisering de politieke situatie in Egypte beheersen.”
Binnenkort kiezen de Egyptenaren een nieuwe president. Welke toekomst ziet u weggelegd voor generaal al-Sisi en het leger?
De Smet: ” Als generaal al-Sisi deelneemt aan de verkiezingen, dan is het zo goed als zeker dat hij wint en de nieuwe president van Egypte wordt. Hoewel hij op dit moment een zeer grote aanhang geniet, zouden verkiezingen wel is averechts kunnen uitdraaien. De Egyptenaren hebben namelijk ontzettend hoge verwachtingen van de man. Kijk maar naar de slogans en de borden die ze bij zich dragen tijdens betogingen. Hij wordt aanbeden als een held. Veel Egyptenaren beschouwen al-Sisi als een tweede Nasser. Maar die vergelijking loopt volgens mij mank.”
Veel Egyptenaren beschouwen generaal al-Sisi als een tweede Nasser, maar die vergelijking loopt mank
“Ook hij zal de problemen niet in een-twee-drie kunnen oplossen. De kans bestaat dat de bevolking, wanneer ze geen verbetering ondervindt, zich tegen hem keert en dan starten de betogingen, het geweld en de machtswissel van vooraf aan.”
Is de situatie na drie jaar dan niets verbeterd?
De Smet: “De economische situatie van Egypte is nog niets verbeterd. De onrusten en betogingen hebben het land zelfs nog extra schade toegebracht. Kijk maar naar het toerisme: sinds de Arabische revolutie uitbrak, mijden toeristen Egypte uit vrees voor opstanden.”
“Er zijn de afgelopen drie jaren wel enkele kapitaalinjecties geweest van de golfstaten. Maar dat geld kwam er niet alleen als liefdadigheid. Vooral Saoedi-Arabië zag de Moslimbroeders graag vertrekken. Bovendien zijn die kapitaalstromen ook maar lapmiddelen, pleisters op een houten been. Egypte heeft nood aan structurele veranderingen. De werkloosheid is enorm en voor veel jongeren ziet de toekomst er somber uit. Egypte is geen ontwikkelingslanden waar mensen massaal sterven van de honger, maar toch moeten een heleboel Egyptenaren rondkomen met een beperkt inkomen.”
“Wie uiteindelijk ook de macht in handen heeft in Egypte, het meest prangende probleem voor de bevolking blijft werk, voedsel en gezondheid. Zolang dit niet opgelost raakt, zullen opstanden elkaar blijven opvolgen.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier