Poolse vrouwen worden voortaan beloond als ze hun gehandicapte kind niet laten weghalen tijdens de zwangerschap.
De omstreden premie van de katholiek-nationalistische regering van premier Beata Szydlo werd vorige week goedgekeurd door het parlement. Ze geldt zowel voor een kind dat jarenlang zorg nodig heeft als voor een baby die direct na de geboorte overlijdt. Voor doodgeboren kinderen betaalt de staat niet. De regering spreekt van een ‘historisch en innovatief programma dat gezinnen in een moeilijke situatie een gevoel van veiligheid geeft’. De oppositie noemt het programma ‘schandalig’ en de premie ‘een fooi’. ‘Dit is een poging om na te gaan voor hoeveel geld een moeder bereid is haar kind te baren’, twitterde Urszula Augustyn van oppositiepartij Burgerplatform.
De Poolse regering ligt onder vuur van zowel de vrouwenbeweging als van pro-lifeactivisten. Polen heeft de meest restrictieve abortuswetgeving in Europa. Sinds 1993 mag een zwangerschap er alleen worden afgebroken in geval van verkrachting, een ernstig beschadigde foetus of gevaar voor de moeder. Het Poolse parlement behandelde eind september twee burgerinitiatieven, één voor versoepeling van de abortuswet en één voor een totaalverbod. Het eerste wetsvoorstel belandde direct in de prullenbak, het tweede ging naar een commissie. Dat leidde tot demonstraties van tienduizenden mensen tegen een nog restrictievere wet. Daarop krabbelde regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid terug en stemde ze ook het totaalverbod weg, tot woede van het orthodox-katholieke deel van haar eigen achterban. Partijleider Jaroslaw Kaczynski deed daarom een belofte: ‘We streven ernaar dat zelfs kinderen die sterk misvormd zijn, of die geen overlevingskans hebben, toch worden geboren. Zo kunnen ze gedoopt en begraven worden, en een naam krijgen.’
Of de geboortepremie Kaczynski uit de politieke brand zal helpen, is zeer de vraag. Pro-lifeorganisatie Ordo Iuri zegt ‘positief’ te zijn over de nieuwe wet. ‘Maar het is slechts een begin.’ De stichting Leven en Gezin uitte zich tegenover het katholieke persbureau KAI een stuk kritischer: ‘Dit is geen programma dat het leven beschermt. Het is alsof je tegen de slavernij strijdt door een paar slaven vrij te kopen – in plaats van de slavernij zelf te verbieden.’ Ook de vrouwenbeweging zal haar protesten niet staken, verzekert Anna Karaszewska van de actiegroep Red de Vrouw. De nieuwe maatregel noemt ze ‘afschuwelijk’, ‘absurd’ en ‘onethisch’.
Ekke Overbeek
‘Het is alsof je tegen de slavernij strijdt door een paar slaven vrij te kopen – in plaats van de slavernij zelf te verbieden.’
