Protectionisme: te missen als kiespijn

Om te voorkomen dat het protectionisme in de wereld toeneemt, moet de Doha-ronde uit het slop gehaald worden.

Het gaat niet goed met de wereldeconomie. Dat we hier in de eurozone met een probleem zitten dat we maar niet onder controle krijgen, durven we als voldoende bekend beschouwen. De eurozone als geheel zal dit jaar een heuse recessie moeten wegslikken. Maar in de rest van de wereld gaan de kopjes stilaan maar zeker ook naar beneden. We lopen het rijtje even af.

In de Verenigde Staten, toch nog altijd veruit de grootste economie van de wereld, kwam er verleden week een erg zwak banenrapport op tafel. De Amerikaanse economie zou dit jaar op een groei van rond de twee procent moeten uitkomen, maar twijfels groeien of dat haalbaar blijft. De grote opkomende economieën, namelijk China, India en Brazilië, kampen alledrie met forse tegenwind. De groeicijfers van de voorbije jaren lijken minstens voor even van de tabellen. Zeker in het geval van China blijft er bovendien het vermoeden dat het land de cijfers manipuleert.

De terugval van de economische activiteit in grote delen van de wereld heeft zeker te maken met een aantal specifieke elementen voor elk van de landen of regio’s, zoals de eurozone. Bovendien blijft de financiële en bancaire crisis die in 2007-08 van start ging nog altijd als een dreigende onweersbui boven de economische conjunctuur hangen. Last but not least is er het uitdijende effect van de eurocrisis. Als de belangrijkste economische regio van de wereld zichzelf almaar dieper in de nesten werkt, kan het geen verbazing wekken dat de effecten daarvan zich wereldwijd laten voelen.

Deze minder gunstige economische situatie doet zich voor op een moment dat de Doha-ronde, de onderhandelingsronde over de verdere vrijmaking van de wereldhandel, absoluut in het slop zit. Deze Doha-ronde speelt zich af in het kader van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Er stegen de voorbije maanden nogal wat protectionistische geluiden op in China, India en Brazilië, maar ook in de VS en de Europese Unie. Naarmate het economisch minder goed gaat, neemt de bereidheid tot de vlucht in het protectionisme snel toe.

Het zou een regelrechte ramp zijn voor de wereldeconomie als dit handelsprotectionisme zich zou doorzetten. Het verleden leert immers dat het protectionisme, zodra het op gang komt, bijna steeds escaleert en uiteindelijk verlammend werkt. De Grote Depressie van de jaren 1930 werd niet in gang gezet door protectionisme, maar ze werd er wel fel door uitgediept. Zonder een wereldwijde escalatie van het handelsprotectionisme vanaf 1932-33 zou de Grote Depressie nooit tot zo’n enorm sociaaleconomisch drama zijn uitgegroeid.

Om een nefaste toename van het wereldwijde handelsprotectionisme te voorkomen, heeft de Doha-ronde dringend een andrenaline-injectie nodig. Een van de grootste problemen in het kader van die onderhandelingen is dat de westerse landen er duidelijk nog aan moeten wennen dat de opkomende landen mee aan tafel zitten én niet meer aarzelen om keihard op die tafel te slaan. Willen we vermijden dat vanuit de internationale handel de economische evolutie nog meer stokken in de wielen gestoken krijgt, dan is het de hoogste tijd dat het Westen zich aanpast aan die fundamenteel gewijzigde omstandigheden.

Johan Van Overtveldt