BEESTENBOEL

Dirk Draulans © CHEESE! photography

Bioloog Dirk Draulans zoomt elke week in op een opvallend specimen in de Vlaamse natuur – de mens uitgezonderd. Deze week: het everzwijn.

De herfst van 2015 was geweldig voor eikels. Wetenschappers koppelden er een voorspelling aan: 2016 zou geweldig worden voor everzwijnen. Onlangs kwam er een nog dramatischer bericht voor de groeiende groep mensen die zich zorgen maken over het succes van het everzwijn: de herfst van 2016 is de vierde op rij met grote aantallen beukennootjes. Takken van beuken braken bijna onder het gewicht ervan. Het is een kwarteeuw geleden dat er nog zo veel jaren na elkaar zo veel beukennootjes waren. Analisten kijken naar de hogere temperaturen als verklaring.

Everzwijnen doen zich graag te goed aan eikels en beukennootjes. Het is krachtvoer, ze kunnen er in enkele uren tijd hun maag mee vullen. In andere seizoenen, als ze meer van gras of bessen afhangen, hebben ze soms zestien uren van een dag nodig om voldoende voedsel te vinden. Een herfst vol eikels en beukennootjes betekent een boost voor een everzwijnpopulatie. Jonge vrouwtjes kunnen een eerste nest krijgen en volwassen vrouwtjes kunnen nog bronstig worden, zodat ze een extra nest jongen krijgen.

Niet iedereen is blij met het zwijnensucces. Boerenorganisaties klagen steen en been over schade aan landbouwgewassen. De everzwijnen zijn lange tijd zo goed als afwezig geweest in Vlaanderen, maar ze zijn aan een comeback bezig. Eerst veroverden ze Limburg, nu de Antwerpse Kempen, en daar zal het niet bij blijven. Jagers maken zich sterk dat ze dit varkentje wel zullen wassen, maar everzwijnen zijn niet gemakkelijk onder controle te brengen. In Mol-Postel werd enkele jaren geleden een massale klopjacht op het everzwijn georganiseerd, met als resultaat: één geschoten beest. Het leidde tot heel wat hilariteit in de regio.

Het is aannemelijk dat Vlaanderen gekoloniseerd werd vanuit Wallonië, waar altijd een florissante zwijnenpopulatie bestaan heeft. Het valt evenwel niet uit te sluiten dat uit gevangenschap ontsnapte dieren lokaal een populatie beginnen. De opmars van het everzwijn begint op een globale pest te lijken. Het vakblad New Scientist bracht een analyse van hoe ‘wilde varkens’ (daar zijn ook verwilderde kweekvarkens bij) overal in de wereld problemen veroorzaken. In Australië zouden er meer verwilderde varkens zijn dan mensen. In het Italiaanse Toscane verorberden zwijnen vorig jaar een hoeveelheid druiven goed voor 130.000 flessen Chianti. Het hoeft dus niet te verbazen dat er op de laatste internationale conferentie over wilde zwijnen vooral over bestrijdingsmiddelen werd gepraat, inbegrepen steeds meer gesofisticeerde vallen om de dieren te vangen.

Probleem is dat zwijnen slimme en flexibele beesten zijn. Een moedervarken kan haar jongen leren hoe ze vallen moeten vermijden. In het vakblad Animal Behaviour verscheen een studie die besloot dat voorzichtige zwijnenvrouwtjes de beste moeders zijn. Dat is geen goed nieuws voor ‘wildbeheerders’: voorzichtige vrouwtjes zullen zich minder gemakkelijk laten vangen of doden dan meer assertieve dieren. Als dat een voortplantingsvoordeel oplevert, zal het kenmerk voorzichtigheid de regel worden in een zwijnenpopulatie, waardoor ze nog minder gemakkelijk gedecimeerd kan worden. De natuur werkt niet altijd mee met de mens (en gelukkig maar).

In Toscane verorberden zwijnen in 2015 een hoeveelheid druiven goed voor 130.000 flessen Chianti.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content