Tina Gillen schildert de clash tussen cultuur en natuur. Nu in Museum M.

Wat heeft rijke mensen bezield om hun bungalows met zwembad en tennisveld neer te poten in de natuur, bij voorkeur waar ze het meest ongerept is? Wat doet gewone lui een motelletje boeken met de neus pal op de Niagarawatervallen? Wat voor leuks vinden Amerikanen aan het huren van hoog-potige jachthutjes vanwaaruit ze ongestoord de voorbijkuierende dieren kunnen afknallen? Behoudens een minderheid van beschermers hebben de meesten een gestoorde verhouding met de natuur. Daar schilderijen over maken zou helaas verschrikkelijk banaal kunnen zijn. Maar niet voor Tina Gillen (1972, Luxemburg), die de genoemde onderwerpen aanpakte tijdens een recenteresidentie en rondreis in de States.

Gillen verwierf in 1996 meesterschap in haar vak met een reeks van 24 schilderijtjes van alleenstaande huizen in het groen. Allemaal eender en allemaal anders van uitzicht, pasten ze in een en dezelfde houten kist. ‘Dat waren in mijn ogen portretten,’ zegt curator Eva Wittocx, ‘ze hadden een soort menselijk karakter gekregen, in de details, de triestheid ook.’ Opmerkelijk voor iemand die geen mensen afbeeldt, enkel de sporen van hun verblijf op de wereld. Wittocx plande een project met Tina Gillen voor het Leuvense STUC, haar vorige werkstek. Ze nam het gewoon mee naar Museum M, dat maar een steenworp verderop ligt.

Gillen is gefascineerd door perforaties. Van de natuur door architectuur, van de buitenwereld door de wereld binnen, de figuratie door abstractie, de idylle door sluipende horror, de schilderkunst door fotografie en digitale beeldverwerking – en telkens ook omgekeerd. Op het beslissende moment van creatie laat ze het bedachte los. De motoriek van hand, kleur, materie op de drager neemt het over en laat bewegingen zien die vrije en vreemde beelden opleveren. Hier en nu Falls, een proeve van muurschilderen bij daglicht, de eigenlijke drijfveer om naar Leuven te komen: de gestolde witgelig roze stroom van het Niagarawater in verf, als een klets in een versnipperd beeld zonder kader, uitwaaierend over de muur.

Andere schilderijen, op doek, hebben eveneens een Amerikaans, soms Alpijns parfum. Aangetast door geometrische abstractie situeren ze zich vaker wel dan niet in een onbestemd zweverige ruimte, wat in de geschiedenis van de modernen zeer zeker terug te voeren is tot Wassilly Kandinsky. Stevig ingeplant daarentegen, het spookhuis in Zimmer Frei, bekeken vanachter takken die als zwarte striemen over de witte gevel jagen, het dak doorboord met een vlijmscherp stuk hemelglas, deur en raamopeningen een abstracte fuga in zwart en wit. Het spookt er omdat de hypotheeklening nooit meer kan worden afbetaald, en het hele systeem in elkaar gedonderd is.

Jan Braet