‘Wat hebben huisartsen nodig om zich beter te wapenen tegen te hard werken?’

Wat hebben huisartsen nodig om zich beter te wapenen tegen te hard werken, vraagt Vlaams parlementslid en zelf huisarts Freya Saeys (Open VLD) zich af. Ze somt alvast drie oplossingen op.

In het vakblad Huisarts en Wetenschap stond te lezen dat de Belgische huisarts harder werkt in vergelijking met zijn Europese collega’s. Dat bleek uit een internationale vergelijking tussen 34 Europese landen, maar ook Australië en Canada. De Belgische huisarts tekent voor een record en werkt maar liefst gemiddeld 51 uur per werk, zonder de nacht en weekenddiensten erbij gerekend. Ter vergelijking: een Nederlandse huisarts werkt 43 uur per week en in Zweden heeft een huisarts een werkweek van 34 uur.

De cijfers zijn niet echt verrassend. We weten al langer dan vandaag dat de huisarts hier in België het niet onder de markt heeft. Door de grote werkdruk, de administratieve lasten, de stijgende verwachtingen en vragen van patiënten, de grote professionele inzet en de noodzaak om de zorgcontinuïteit te waarborgen aan de bevolking, zorgen ze te weinig voor zichzelf.

Recent bleek nog dat een kwart maaltijden overslaat en een derde kampt met een chronisch slaaptekort. Professionele uitputting en burn-out loeren achter de hoek. De ziekteverzekering trekt 200.000 euro uit om, samen met de Orde van de Artsen, initiatieven te financieren om burn-out en stress bij artsen aan te pakken. Een goede zaak. Maar is voorkomen niet nog beter dan genezen? Wat hebben huisartsen nodig om zich beter te wapenen?

1. Voldoende actieve huisartsen

Meer dan de helft van de huisartsen in België situeert zich in de leeftijdsgroep tussen 45 en 65 jaar. Tel daar nog de 17,5% huisartsen bij die ouder zijn dan 65 jaar en het is duidelijk dat de huisartsgeneeskunde sterk vergrijsd is. Amper iets meer dan een kwart is jonger dan 45 jaar. Dat de activiteitsgraad van mannelijke huisartsen hoger ligt dan die van de vrouwelijke collega’s komt niet meteen als een verrassing. Vrouwen werken vaak ook deeltijds. Wetende dat het nu vooral jonge vrouwelijke artsen zijn die afstuderen dreigt er een ernstig tekort aan artsen om de volledige werklast te compenseren.

2. Een afgelijnd takenpakket en een duidelijke taakverdeling met specialisten en verpleegkundigen

Huisartsen verzorgen ongeveer 90 procent van alle medische hulpvragen. De taken van huisartsen worden er niet eenvoudiger op. De verwachtingen ten aanzien van de rol van de huisartsen is hooggespannen op het vlak van preventie, de eerste aanpak van verslavingen, en de zorg voor de chronisch zieke patiënt die meer dan ooit meer dan één ziekte heeft. Die hooggespannen verwachtingen gecombineerd met een vergrijzende bevolking – die trouwens in hoofdzaak wordt verzorgd door de gewone huisarts – maakt dat de Vlaamse huisarts voor een schier onmogelijke opdracht staat.

3. Een goede praktijkorganisatie

Er is veel winst te halen met het beter organiseren van huisartspraktijken door samenwerking in groep en door het verschuiven van zorg, meer bepaald naar praktijkassistenten en verpleegkundigen. Die kunnen bijvoorbeeld preventieve en routinetaken gemakkelijk overnemen zonder aan kwaliteit in te boeten. Op die manier kan het zorgvolume van de aanwezige huisartsen gemakkelijk stijgen. In Nederland speelt een gemiddelde huisarts het klaar om een praktijk van meer dan 2.500 patiënten te verzorgen, met een uitgebreider takenpakket dan in Vlaanderen. Zo`n huisarts werkt dan wel met ondersteunend personeel en in meer dan 80 procent in een groepspraktijk. Ook minister van Maggie De Block (Open VLD) hoort de noodkreet van de huisartsen en bekijkt de mogelijkheid tot de oprichting van een nieuw beroep: de praktijkassistent.

Binnenkort zal Vlaanderen de eerstelijnsgezondheidszorg hertekenen. Laten we dit moment aangrijpen om structurele hervormingen door te voeren. Als we de kwaliteit van de zorg willen verbeteren voor de patiënten en de kwaliteit van leven en werken van de huisarts willen garanderen zullen we moeten streven naar een betere en professionelere samenwerking, een duidelijke taakverdeling en een betere organisatie tussen de verschillende zorgverstrekkers.