Liesbet Sommen (CD&V)

‘Waarom zou een onvruchtbaar koppel minder goed zorgen voor zijn kinderen dan een vruchtbaar koppel?’

Liesbet Sommen (CD&V) Voormalig Directeur Sociale Zaken bij diverse CD&v-vicepremiers

Waarom zou een verminderd vruchtbaar koppel minder goed zorgen voor zijn kinderen dan een vruchtbaar koppel, vraagt Liesbet Sommen (CD&V) zich af. ‘De rechten van een kind hangen niet samen met hoe het exact verwekt werd.’

De beperkte terugbetaling van vruchtbaarheidsbehandelingen zoals IVF valt toekomstige ouders zwaar, aldus Liesbet Sommen (CD&V). Als de ziekteverzekering genoeg kan besparen dankzij de verbetering van de behandelingstechnieken, kan het aantal terugbetaalde pogingen opgetrokken worden. Dit geldt zeker in geval van een wens om een eerste kindje.

Ik ben een prille thirtysomething en vandaag lijkt het Facebookgewijs wel of baby’s als kleine paddenstoeltjes moeder aarde uit ploppen. Maar het proces richting dat wezentje loopt niet altijd over rozen. Soms moet iemand een beroep doen op de stresserende medische mallemolen.

‘Laat het los’

‘Waarom zou een onvruchtbaar koppel minder goed zorgen voor zijn kinderen dan een vruchtbaar koppel?’

Er zijn de goedbedoelde adviezen: wees er wat minder mee bezig, dan word je wel zwanger. Ga eens op vakantie en laat jullie daar eens goed gaan. Van het tien minuutjes omhoog liggen met de benen tot bepaalde posities die één en ander zouden bevorderen. Helaas werken die hulpmiddeltjes niet bij koppels waarvan minstens één partner een klein medisch, soms aangeboren defectje heeft, dat weliswaar een enorme impact heeft op de kwetsbare fertiliteit. Maar er zijn ook die andere, wat fundamenteler discussies.

Recht op een kind

Er wordt wel eens gezegd dat verminderd vruchtbare stellen zich het ‘recht op een kind’ zouden toe-eigenen. Het wordt wat scheef bekeken, de toevlucht tot medisch begeleide voortplanting of adoptie.

In 2014 nog zette de toch relatief progressieve paus Franciscus IVF in een lijstje van zonden tegen God, samen met euthanasie en abortus. IVF, of in-vitro fertilisatie, houdt in dat de eicel in een petrischaaltje wordt bevrucht door een zaadcel, waarna het embryo kan worden teruggeplaatst in de baarmoeder.

Bepaalde katholieke organisaties zijn tegen IVF gekant als dit samen gaat met eicel-of zaaddonatie, omdat het kind dan de geboorte uit zijn natuurlijke ouders ontzegd zou worden.

Hoe dan ook is onderzoek met embryo’s voor de Kerk uit den boze. Het tegengewicht komt van woordvoerders zoals bisschop Johan Bonny, die de Kerk oproept om open te staan voor IVF.

Rechten van het kind

Fundamenteel lijkt het hebben van een diepe, onvervulde kinderwens als iets egoïstisch te worden aanzien. De rechten ván het kind worden hier dan regelmatig bij gehaald: alsof het zou indruisen tegen het welzijn van het kind dat zijn ouders een handje hulp nodig gehad hebben om het te krijgen.

Baby met luier
Baby met luier © Istock

Maar ook de ouders die vandaag pakweg nog een vierde kind willen, en daarmee dus een groot gezin: zij worden min of meer als onverantwoordelijk weggezet. Om nog maar te zwijgen van lesbische koppels of alleenstaanden die via medisch begeleide voortplanting een kind willen en homo-mannen die trachten te adopteren.

Ik vind deze perceptie misplaatst. De rechten van een kind hangen voor mij niet samen met hoe het exact, medisch verwekt werd. Ook niet met het opgroeien in een thuis bij al dan niet biologische ouders. De grens ligt bij mij in de geborgenheid en de opvoeding die een kind kan genieten. Waarom zou een verminderd vruchtbaar koppel minder goed zorgen voor zijn kinderen dan een vruchtbaar koppel?

Terugbetaling

Het bovenstaande ten spijt, geldt België al jaren als koploper inzake innovatie en progressief gedachtegoed op het vlak van medisch begeleide voortplanting.

Om te beginnen: in België worden, in tegenstelling tot de rest van Europa, zes IVF-pogingen grotendeels door de ziekteverzekering ten laste genomen. In Nederland gaat het bijvoorbeeld slechts om drie pogingen. Vooral het fertiliteitscentrum te Jette staat te boek als wereldtop, maar ook het UZ Gent staat hierom bekend.

De terugbetaling van IVF kwam tot stand in 2003. Een aantal aanpassingen van de behandeling maakte dit budgettair haalbaar. Er kwam een limiet voor het aantal tegelijk teruggeplaatste embryo’s voor vrouwen onder de 36 jaar. Daardoor daalde het aantal meerlingenzwangerschappen van 24% naar 12%, en daarmee ook de terugbetaling van de grotere medische risico’s die met deze zwangerschappen gepaard gaan.

‘De rechten van een kind hangen niet samen met hoe het exact verwekt werd.’

In 2012 werd de maximumleeftijd voor de terugbetaling van IVF herleid van 43 naar 42 jaar.

Duur

Sedert de terugbetaling nam het aantal IVF-pogingen in België logischerwijs toe. In 1991 kwam 1 op de 30 geboortes tot stand na IVF; in 2014 al 1 op de 15. Dat komt doordat IVF wel erg duur is: afhankelijk van het fertiliteitscentrum, bedraagt de kostprijs per poging tussen de 3.000 en 5.000 euro.

Hard

Voor kinderloze mensen die moeten terugvallen op technieken als IVF, valt de beperking tot zes terugbetaalde pogingen zwaar. Net de doelgroep van verminderd vruchtbare patiënten heeft vaak een tijdje nodig om zwanger te worden.

Indien de zes pogingen opgebruikt zijn, is de realiteit erg hard: de kinderwens blijft definitief onvervuld. Het aantal pogingen geldt immers niet, zoals soms wordt gedacht, per kind waarvoor men wil proberen. Het is een beperking per vrouw voor de rest van haar leven. De stress neemt toe omwille van het zien wegtikken van het aantal pogingen, wat de succesgraad van de behandeling uiteraard niet bevordert.

Arbitrair

IVF
IVF© /

De limiet is wellicht deels gebaseerd op wetenschappelijke argumenten, namelijk dat de slaagkans van de vruchtbaarheidsbehandeling na zes mislukte pogingen afneemt. Maar zoals steeds is de slaagkans in grote mate afhankelijk van individuele kenmerken van de ouders, waardoor deze grens toch ook arbitrair te noemen is.

Recent liet het fertiliteitscentrum van het UZ Gent weten dat het slaagpercentage van een IVF-cyclus bij hen verhoogd wordt van dertig tot een fenomenale vijftig procent, dankzij het gebruik van een nieuwe ‘cleanroom’ waarin embryo’s tot stand worden gebracht. Het aantal (terugbetaalde) pogingen dat nodig is om een zwangerschap te bewerkstelligen, kan bijgevolg ook dalen.

Eerste kindje

Indien de ziekteverzekering genoeg kan besparen door verbetering van de technieken, kan het aantal terugbetaalde IVF-pogingen voor mij opgetrokken worden naar zeven of meer.

Dit kan desnoods afhankelijk worden gemaakt van bepaalde voorwaarden, bijvoorbeeld of de behandeling wordt ingezet voor het krijgen van een eerste kindje.

Partner Content