Waarom 75 procent van de ebolapatiënten vrouwen zijn

De ziekte ebola, die ondertussen al het leven heeft geëist van minstens 1.229 mensen in Guinee, Liberia, Sierra Leone en Nigeria, treft opvallend veel vrouwen.

Ebola-epidemieën zijn wellicht te wijten aan contact met geïnfecteerde dieren, waardoor mannen die het vlees van de dieren als eerste behandelen ook de eersten zijn die met het virus besmet raken. Maar naarmate een uitbraak evolueert, zijn het vooral de vrouwen die het slachtoffer worden.

Zo zijn volgens Unicef 55 tot 60 procent van de overleden slachtoffers van de huidige epidemie in Liberia, Guinee en Sierra Leone vrouwen. ‘Vrouwen vormen een groot deel van de gezondheidswerkers en bevinden zich in de frontlinie van deze crisis’, vertelt Sia Nyama Koroma, de first lady van Sierra Leone aan de Washington Post.

In Liberia is zelfs 75 procent van zij die besmet zijn met of gestorven zijn aan ebola van het vrouwelijke geslacht, aldus de Liberiaanse minister voor Gender en Ontwikkeling, Julia Duncan-Cassell. ‘Vrouwen zijn de primaire zorgverstrekkers. Als een kind ziek is, zegt men; “Ga maar naar je moeder”. Daarnaast steken vrouwen wekelijks de grens met Guinee en Sierra Leone over om goederen te verhandelen op de markt. Wanneer iemand in de familie sterft, is het bovendien de vrouw die de begrafenis voorbereidt, meestal is dat een tante of een ouder vrouwelijk familielid.’

Niet dezelfde bescherming

Van vrouwen in West-Afrika wordt verwacht dat ze zieke familieleden verzorgen, waardoor het risico stijgt dat ook zij de ziekte krijgen. Daarnaast helpen vrouwen traditioneel bij bevallingen en werken ze als verpleegster of schoonmaakster in ziekenhuizen, waar ze niet dezelfde ondersteuning en bescherming krijgen als de dokters, die voornamelijk mannen zijn.

Volgens de woordvoerder van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO in Liberia, Maricel Seeger, is het van cruciaal belang dat vrouwen gesensibiliseerd worden om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Zij spelen immers een belangrijke rol ‘als overbrengers van informatie in hun gemeenschappen’.

Tijdens de ebola-epidemia van 2000-2001 in Oegenda werden er ook meer vrouwen besmet dan mannen. De traditie waarbij een lichaam voor de begrafenis door een vrouwelijk familielid gewassen wordt heeft toen wellicht ook bijgedragen tot de hoge besmettingsgraad bij vrouwen. Bij de uitbraak in 1979 in Soedan waren volgens een rapport van de WHO uit 2007 69 procent van de ebolapatiënten vrouwen.

Ebolapatiënten ontsnapt

Liberia, dat op 6 augustus de noodtoestand uitriep, is het zwaarst getroffen door de recente epidemie met de hoogste dodentol en het snelst groeiende aantal nieuwe gevallen. Het West-Afrikaanse land voerde ondertussen ook de avondklok in en plaatste twee wijken, waarvan één in de hoofstad Monrovia, in quarantaine.

In de wijk West Point in Monrovia ontsnapten vorig weekend 17 patiënten nadat jongeren een isolatiecentrum hadden aangevallen en geplunderd. De patiënten zijn inmiddels teruggevonden.

Presidente Ellen Johnson Sirleaf van Liberia betreurt dat de verspreiding van het virus ondanks de strikte veiligheidsmaatregelen nog niet is gestopt. De presidente wijt dat onder meer aan aanhoudende ontkenning, het negeren van advies van gezondheidswerkers en de overheid en de traditionele begrafenisrituelen.

Positief is wel dat een nieuw experimenteel medicijn tegen het virus lijkt aan te slaan. Minister van Informatie Lewis Brown meldde dat drie besmette dokters die behandeld worden met het medicijn aan de beterhand lijken te zijn. De Liberiaanse regering ontving echter slechts een beperkt aantal dosissen.