Vrouwelijke artsen lopen meer risico op zelfdoding

Huisartsen worden blootgesteld aan belangrijke risicofactoren voor emotionele problemen en suïcidaliteit. Vooral vrouwen zouden hiervoor gevoelig zijn.

Jaarlijks plegen gemiddeld een vijftal Vlaamse artsen zelfdoding. De suïciderate van deze beroepspopulatie benadert die van de Vlaamse bevolking in het algemeen. Maar vrouwelijke artsen lopen een meer dan ‘gemiddeld’ risico.

Dat staat te lezen in een onderzoeksrapport van huisartsenvereniging Domus Medica, dat Artsenkrant kon inkijken. Onderzoekster Hanne Claessens onderzocht de sterftecertificaten uit de periode 2004 tot 2012. Ze vond dat 44 Vlaamse artsen overleden door suïcide, 34 van hen waren nog professioneel actief op het moment van hun dood. In de internationale literatuur leest men dat artsen een groter risico op suïcide lopen dan de rest van de bevolking. Dat blijkt niet het geval te zijn voor Vlaamse artsen, maar in de Vlaamse populatie in het algemeen ligt het aantal zelfdodingen al erg hoog. De auteur vermoedt trouwens dat het werkelijke cijfer bij artsen nog hoger ligt.

Een opvallende bevinding deed Claessens toen ze de suïciderate berekende per sekse. Op een populatie van 100.000 zouden jaarlijks 25 mannelijke Vlaamse artsen zelfdoding plegen (voor de mannelijke bevolking in Vlaanderen in het algemeen bedraagt dit cijfer 35,1). Voor vrouwelijke artsen zou deze suïciderate 23,7 bedragen, tegen 14,1 in de algemene bevolking. Mannelijke artsen zouden dus minder geneigd zijn tot suïcide dan hun seksegenoten in het algemeen en vrouwelijke artsen juist meer (al gaan ook bij artsen meer mannen over tot suïcide dan vrouwen).

Veeleisend beroep

De redenen voor deze verschillen zijn niet heel duidelijk maar vast staat wel dat artsen – en het onderzoek spitst hier zich verder toe op huisartsen – blootstaan aan belangrijke risicofactoren voor emotionele problemen en suïcidaliteit. Hanne Claessens onderzocht dit verder uitvoerig door een literatuurstudie, interviews met een aantal experts, en een bevraging van de huisartsen in het algemeen: 189 artsen vulden een volledige vragenlijst in. Op dezelfde manier werden ook preventiestrategieën geïnventariseerd en de houding van artsen daartegenover in kaart gebracht.

De bevraagde artsen mochten een persoonlijke top vijf maken van de factoren die bij hen emotionele problemen kunnen teweegbrengen of versterken. De werkdruk en de stress stonden daar bovenaan. Veeleisende patiënten die geen respect tonen zijn probleem nummer twee. Het werk van de huisarts zelf – bijvoorbeeld slecht nieuws melden – is vaak emotioneel belastend. De balans tussen werk en gezin ligt bij artsen vaak moeilijk. En administratieve belasting die als zinloos wordt ervaren, mag in dit rijtje natuurlijk niet ontbreken.

Taboe doorbreken

Artsen zijn perfectionisten en identificeren zich met hun veeleisend werk. Onder artsen heerst er een cultuur van onkwetsbaarheid. Meer oog voor zelfzorg en het doorbreken van een aantal taboes plaveien de weg naar effectieve preventiestrategieën, waarvan het onderzoeksrapport een inventaris biedt. Opvallend is nog dat er weinig draagvlak is voor het ontraden van zelfmedicatie, en dat huisartsen niet veel heil zien in de tussenkomst van een arbeidsarts. (Artsenkrant/Wouter Colson)