De 10 Nederlandstalige boeken van 2015 die je gelezen moet hebben

Joris Luyendijk ontving de NS Publieksprijs voor 'Dit kan niet waar zijn'. © belga

Van een Antilliaanse familieroman tot een gedichtenschrift, van een vulkaanepos tot bankiers en de blijde boodschap: het Vlaamse en Nederlandse boekenjaar was een grand cru met minstens deze 10 uitschieters.

Stefan Brijs: ‘Maan en zon’ (Atlas Contact)

De 10 Nederlandstalige boeken van 2015 die je gelezen moet hebben
© GF

Stefan Brijs is misschien wel onze sterkste plotschrijver. Hij neemt dan ook zijn tijd voor hij een nieuwe roman brengt, met een goed doortimmerd verhaal én een functionele beeldende maar sobere stijl. Dat is zo al vanaf ‘Arend’ toen hij besloot fulltime schrijver te worden in plaats van opvoeder en dat is zeker het geval met ‘Maan en zon’, zijn nieuwste Antilliaanse roman.

‘Maan en zon’ is eerst en vooral een sensueel verteld verhaal over de lotgevallen van zonen zonder vader, of alleszins zonder een vader die hen door hun jeugd gidst. Maar het is ook een zinderende roadmovie met een Dodge Matador in de hoofdrol. Dat Brijs die in de roman een zwarte broeder op Curaçao zijn verhaal laat vertellen de inheemse, zwarte bevolking daarbij niet spaart – “Corruptie, wanbeheer, graaicultuur, uiterlijk vertoon, alles bleef zoals het was, ook met zwarten in het bestuur” – pleit voor Brijs’ parler vrai.

Na ‘De engelenmaker ‘ werd Brijs gefêteerd voor zijn epische vertelkunst van het grote gebaar. Dat was ook zo met ‘Post voor mevrouw Bromley’, een weergaloze WO I-roman waarin desertie en patriottisme hand in hand gaan. Hoog tijd dat Brijs nu eindelijk eens een grote commerciële literatuurprijs scoort – genre ECI -of Libris-prijs. Maar dan lopen we al vooruit op het nieuwe jaar. Nog even wachten dus.

Chris De Stoop: ‘Dit is mijn hof’ (De Bezige Bij)

De 10 Nederlandstalige boeken van 2015 die je gelezen moet hebben
© /

Knack-redacteur Chris De Stoop is een van de vaandeldragers van de Vlaamse literaire non-fictie. Met ‘Dit is mijn hof’ bevestigt hij die reputatie met verve. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de autobiografische, authentieke insteek van dit ontroerende verhaal. De Stoop groeide immers op in de Scheldepolders die hij nu ziet verdwijnen voor de haven én het reconversiebeleid van Natuurpunt. Hij is letterlijk een polderzoon die met lede ogen moet aanzien hoe de ouderlijke hoeve en vooral het ouderlijke boerenambacht het steeds moeilijker kregen tot zijn broer-landbouwer het niet meer zag zitten en uit het leven stapte.

Dit familiedrama was de trigger voor De Stoop om zijn verloren jeugdparadijs opnieuw in kaart te brengen. De Stoop keerde terug naar zijn roots, en in zekere zin ook naar zijn literair-journalistieke roots. Dat dit boek eveneens in Nederland aanslaat, bewijst niet alleen de goede smaak van onze Noorderburen maar vooral de brisante inhoud ervan die tot de verbeelding blijft speken: het zijn niet altijd de hardst wroetende paarden die de beste haver krijgen.

Joris van Parys: ‘Gelukkig en vol droefenis. De werelden van Raymond Brulez’ (Houtekiet)

De 10 Nederlandstalige boeken van 2015 die je gelezen moet hebben
© GF

Joris van Parys‘ grote bio over Raymond Brulez kreeg relatief weinig aandacht in de media. Zeer ten onrechte.Van Parys kent als geen andere literatuurhistoricus de rijke Vlaamse en Belgische 20ste eeuwse cultuur- en literatuurgeschiedenis. Hij bewees dat met zijn monumentale bio’s over Frans Masereel en Cyriel Buysse.

Deze keer kiest hij in ‘Gelukkig en vol droefenis. De werelden van Raymond Brulez’ voor de aristocratisch afzijdige Raymond Brulez. Misschien dat zijn mediaschuw onderwerp verklaart waarom er weinig aandacht aan dit nochtaans boeiend boek wordt geschonken. Van Parys vertelt op aanstekelijke manier hoe Brulez, zoon van Blankenbergse hoteliers, helemaal gepokt en gemazeld was in de vrijzinnige, Franstalige literatuur en cultuur tot hij adjunct-directeur werd van de Vlaamse radio-omroep, het toenmalige NIR. Schrijvers kregen toen nog sleutelposten in de offciële Vlaamse cultuurinstituten en konden navenant aristocratisch de Vlaamse letteren via de nieuwerwetse massamedia mee op de kaart zetten. Où sont les neiges d’antan?

Annelies Verbeke: ‘Dertig dagen’ (De Geus)

De 10 Nederlandstalige boeken van 2015 die je gelezen moet hebben
© GF

Annelies Verbeke gooide dit jaar hoge ogen met ‘Dertig dagen’, een fragmentarische roman waarin een naïef – in de etymologische betekends van het woord – hoofdpersonage als een 21ste eeuw Parzifal of ‘Idioot’ (Dostojevksi) de mensen probeert te helpen met zijn klusjesmandiensten.

Is het omdat hij zwart is dat hij vaak op wantrouwen stoot? Nee, het is omwille van zijn inherente goedheid dat zijn klanten hem meer en meer gaan wantrouwen. Deze mens van goede wil moet het meemaken dat hij keer op keer onheus wordt bejegend, maar laat zich daarbij niet uit het lood slaan. Verbekes blijde boodschap sloeg aan. Nu nog de daad bij het woord voegen, beste lezer, en ook Verbekes evangelie zelf proberen te beleven en uit te dragen.


Filip Rogiers: ‘Verman je’ (Polis)

De 10 Nederlandstalige boeken van 2015 die je gelezen moet hebben
© GF

Filip Rogiers schreef met ‘Verman je’ het mannelijke pendant van Verbekes mens van goede wil. Alleen pakt hij het ex negativo aan. Zijn protagonist is een macho die stilaan maar zeker zichzelf tegenkomt en beseft dat de wereld niet om onbesuisdheid en machtsvertoon vraagt maar om een empathische, vrouwelijke aanpak.

Rogiers scheef met deze eerste roman een beklijvende parabel hoe een wereld op uitsluitend testosteron uiteindelijk in de soep draait. Dat Rogiers een karige, hoogst preciese stijl hanteert waarin elk woord op zijn plaats staat, doet de rest.





Paul Claes: ‘De omgekeerde wereld’ (Uitgeverij P)

Paul Claes, Knacks huisdichter bloemleesde zijn gelegenheidsgedichten in 'De omgekeerde wereld' (Uitgeverij P)
Paul Claes, Knacks huisdichter bloemleesde zijn gelegenheidsgedichten in ‘De omgekeerde wereld’ (Uitgeverij P)© Saskia Vanderstichele

Paul Claes, huisdichter bij Knack en literaire duizendpoot, verzamelde zijn gelegenheidsgedichten die hij de laatste 7 jaar voor Knack pleegde in ‘De omgekeerde wereld’. Gisteren werd de bloemlezing voorgesteld en vandaag ligt ze hopelijk al ergens onder de kerstboom te blinken.

Claes kent de trucjes van de meest gereputeerde dichters – die hij zelf vertaalde – als zijn binnenzak, en past ze hier satirisch toe in deze vaak politiek getinte actualiteitsgedichten. ‘Tegendraadse gedichten’ noemt hij ze zelf, en wie de actualiteit in zijn poëtische lachspiegel vervormd ziet, ontdekt erin de waarheid op haar kop.

Tijd om ook zijn gelegenheidsaforismen eens te bundelen die destijds als ‘Glimpen’ op deze boekensite prijkten. Misschien iets voor volgend jaar?


Bart Van Loo: ‘Napoleon. De schaduw van een revolutie’ (De Bezige Bij)

De 10 Nederlandstalige boeken van 2015 die je gelezen moet hebben
© GF

2015 was een Napoleon-jaar omdat de kleine Corsicaan 200 jaar geleden letterlijk zijn Waterloo beleefde. Bart Van Loo beschrijft in een kloeke band – en spannend verteld – de op- en neergang van dit fenomeen. Van Loo begint in ‘Napoleon. De schaduw van een revolutie’ al onmiddellijk met de Franse revolutie om de lezer diets te maken dat de revolutie haar eigen kinderen – onder anderen Napoleon dus – uiteindelijk opvreet.

Wie meer van militaire, gedetailleerde campagnegeschiedenis houdt, is bij oud-journalist Johan Op De Beeck en diens 2-delige Napoleonboek (uitgeverij Manteau) aan het juiste adres. Maar Van Loo’s zevenmijlslaarzen passen misschien beter bij de dynamiek van zijn furieus onderwerp.


Philip Dröge: ‘De schaduw van Tambora. De grootste natuurramp sinds mensenheugenis’ (Spectrum)

De 10 Nederlandstalige boeken van 2015 die je gelezen moet hebben
© GF

1815 was niet allen het jaar van Napoleons Waterloo maar ook het jaar dat in Indonesië de vulkaan Tambora uitbarstte. Philip Dröge ging in ‘De schaduw van Tambora. De grootste natuurramp sinds mensenheugenis’ op zoek naar de naweeën van deze grootste vulkanische uitbarsting in de moderne geschiedenis en komt daarbij onder andere uit in het Gent van 1816 waar de stroppendragers door het aanhoudende , apocalyptische onweer en het klaroengeschal van Nederlandse troepen inderdaad dachten dat het laatste oordeel voor hen was aangebroken.

Maar even goed belandt Dröge in Mannheim bij Von Drais, de utivinder van de fiets die erg gevraagd was omdat paarden – door de misoogst die het vulkaanstof ook in Duitsland aanrichtte – geen adequaat voedsel meer hadden, en er dus naar een vervangpaard op zoek werd gegaan.

Dröge is in Vlaanderen nog een nobele onbekende maar als je dit vlot vertelde vulkaanepos verslindt, weet je wel beter.

Joris Luyendijk: ‘Dit kan niet waar zijn. Onder bankiers’ (Atlas Contact)

De 10 Nederlandstalige boeken van 2015 die je gelezen moet hebben
© GF

Joris Luyendijk is natuurlijk ook incontournable zoals de macht van het geld dat is. Hij beschrijft in swingend proza in ‘Dit kan niet waar zijn. Onder bankiers’ hoe de bankiers van de Londense city uiteindelijk het kwaad over zichzelf wel moesten afroepen.

The show must go on want anders stopt de inkomstencarrousel . Dat ze daardoor steeds dichter bij de afgrond kwamen – en sommigen er daardoor ook effectief in tuimelden – lijkt collateral damage maar is des te schrijnender voor wie deze insightverhalen leest. L’histoire se répète en zal zich allicht steeds weer herhalen.




Benno Barnard: ‘Mijn gedichtenschrift’ (Atlas Contact)


De 10 Nederlandstalige boeken van 2015 die je gelezen moet hebben
© GF

Benno Barnard trekt naar Engeland, maar eerst laat hij in ‘Mijn gedichtenschrift’ op zijn unieke badinerende maar spitse wijze zien hoe rijk de moderne Europese poëzie wel is en hoe knap Barnard die weer tot leven kan wekken.

Vaak geeft hij het originele gedicht met daarnaast de Nederlandse vertaling – soms door hemzelf gemaakt: van Jiddische poëzie tot de Engelse grootmeesters en Barnards poëtische vrienden, zoals Herman de Coninck, Huub Beurskens en Luuk Gruwez.

“Werkelijk, het laatste wat bij een Barnard wordt aangetast, is het spraakcentrum.” Sinds De Coninck zaliger werd er in Vlaanderen niet meer zo gracieus en toch indringend over poëzie geschreven.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content