In ‘Kinderen van Rousseau’ keert Knacks huisdichter Paul Claes zich pamflettair tegen de erfenis van Jean-Jacques Rousseau die met zijn verheerlijking van de natuur, het kind en de emoties de huidige beschavingscrisis volgens Claes in de hand heeft gewerkt.
De cultus van het lawaai, het huidige jeunisme, de vulgariteit van de media, de afbraak van het huwelijk en van het onderwijs: het is allemaal de schuld van de naïeve natuurfilosofie van Jean-Jacques Rousseau, aldus Paul Claes in ‘De kinderen van Rousseau’.
Rousseau-hater
In 12 korte hoofdstukjes geeft Claes van jetje tegen Rousseau (1712-1778) en zijn hersenloze aanbidders van vandaag. Claes neemt geen blad voor de mond en ook al er dreigt er hier en daar een groot opa-moppert-gehalte, toch snijdt zijn kritiek soms wel hout. Hier volgen 10 boude stellingen van Rousseau-hater Claes die een voorsmaakje geven van zijn ‘pamflet tegen de tijdgeest’, zoals het in de ondertitel heet.
De 10 van Claes
1. De aanhangers van Rousseau kennen hem niet, anders waren ze geen aanhangers van Rousseau.
2. Het geloof in Rousseau wordt beleden in primitivisme, anarchisme, individualisme, infantilisme, dilettantisme, irrationalisme, sentimentalisme, populisme en moralisme, kortom in algemeen simplisme.
3. Overal waar we lopen worden we achtervolgd door muzak (…). De beste naam van deze door elektronische riolen in ons milieu geloosde onmuziek? Muzeik.
4. De keerzijde van levensdrang is doodsdrift. Onze rush naar steeds uitzinniger sensaties (lasershows, ecstasy en gang bangs) is uiteindelijk een regressieve drang tot zelfverlies.
5. Waar houdt het streven naar zelfbeschikking op? (…) Waarom mag mijn stadsgenoot, de dichter Didi de Paris, niet de onafhankelijke republiek Kessel-Lo uitroepen?
6. Niemand kent of kan iets, maar iedereen doet alsof. Schilders kunnen niet schilderen, zangers niet zingen, toneelacteurs niet spreken, schrijvers niet schrijven en vertalers niet vertalen.
7. Deze ‘Ulixes’ (de bejubelde vertaling van ‘Ulysses’ van James Joyce in het Nederlands door Erik Bindervoet en Robbert-Jan Henkes, F.H.) bevat ten minste tienduizend fouten.
8. Vandaag is het jeunisme verworden tot infantilisme.
9. Natuur is voor ons cultuurmensen altijd pseudonatuur.
10. Wij, kinderen van Rousseau, hadden een beter voorbeeld moeten kiezen dan een vader die ons te vondeling heeft gelegd (Rousseau deed dit effectief met alle vijf zijn kinderen, F.H.). Hopelijk zijn de kleinkinderen van Rousseau wijzer.
Paul Claes, ‘Kinderen van Rousseau. Een pamflet tegen de tijdgeest’, De Bezige Bij, 104 blz., 7,50 euro
Frank Hellemans
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier