Zoek de 7 verschillen tussen CD&V en N-VA

‘Zijn achterban wil het niet horen, maar Bart De Wever heeft christendemocratisch leren spreken.’

‘De relatie tussen CD&V en N-VA is een van eeuwig aantrekken en afstoten. Al in 1936 werd er een kartelakkoord avant la lettre ondertekend.’ Politiek redacteur Walter Pauli maakt deze week in Knack de vergelijking tussen de partijen van Kris Peeters en Bart De Wever, twee Vlaamse toppolitici die in de aanloop naar de verkiezingen van 2014 alle aandacht naar zich toetrekken. ‘Met gelijksoortig politiek personeel mikken ze op grotendeels dezelfde kiezers.’

Zoek de 7 verschillen tussen CD&V en N-VA.

U schrijft deze week in Knack een artikel onder de titel: Zoek de 7 verschillen tussen CD&V en N-VA.’ U zegt dat beide partijen zich op hetzelfde kiespubliek richten. Hoe kan dat met programma’s die zo uit elkaar liggen en soms lijnrecht tegenover elkaar staan?

Walter Pauli: Natuurlijk is er geen partij die van zichzelf zal toegeven: ‘Wij beweren ongeveer hetzelfde als een ander’. CD&V en N-VA dus ook niet. Integendeel: in de aanloop naar 2014 zullen zij vooral de verschillen benadrukken. En wel omdat ze hun electoraat voor een groot stuk overlapt. Zoals zijn partijgenoot Pol Van den Driessche (zelf een voormalig CD&V ‘er, overigens) opmerkt in Knack: ‘We mikken deels op hetzelfde publiek. Noem het “de klassieke Vlaming”, of toch zoals die zichzelf ziet: iemand die hard werkt maar tegelijk van het goede leven houdt, die het beste wil voor zijn gezin en die tijd vrijmaakt voor clubs en verenigingen. Gemeenschapsvorming en verantwoordelijkheid zijn in beide partijen fundamenteel en belangrijk. Zeker bij de oudere mensen is er weinig verschil tussen potentiële CD&V- en N-VA-kiezers.’

Dus zal CD&V beklemtonen hoe verantwoordelijk ze zijn om toch in de federale regering te stappen, en zal N-VA uitleggen hoe verantwoordelijk het was om niét in de federale regering te stappen. Dus maakt Eric Van Rompuy zich vooral mateloos boos op N-VA. Terwijl Van Rompuy, als über-CD&V’er, best aan het profiel beantwoordt van de ideale N-VA’er: hij is eerder cultureel conservatief (hij riep ook op voor een Vlaams Kulturkampf tegen het nihilistisch-linkse wereldbeeld dat toen in zijn ogen door bladen als Humo gepropageerd werd, hij heeft altijd tot de Vlaamse vleugel van zijn partij gehoord, was een onvermoeibaar beijveraar van de splitsing van BHV, en maakte het met die eis zijn partijtop meer dan eens knap lastig, en hij is sociaaleconomisch bepaald geen socialist, wel integendeel. Maar zeg het Van Rompuy vooral niet zelf. En intussen doet de radicale Vlaamse Beweging alsof elke CD&V’er een collaborateur is.

U schrijft: ‘Bart De Wever heeft christendemocratisch leren spreken.’ Hoezo?

Walter Pauli: Men leest daarvoor best zijn boeken. Men bekijkt zijn optreden als burgemeester. Daar zit natuurlijk de typische De Wever-touch aan, maar dat ‘onnavolgbare’ is eigen aan elke politicus met bovengemiddeld retorisch talent. Zeker als men de scherpe en natuurlijk bewust provocatieve kantjes van De Wever eraf haalt, ziet men een politicus met een boodschap die het christendemocratische publiek recht naar het hart gaat: zijn oorlog tegen drugs in Antwerpen, zijn verzet tegen de plannen-Smet in het middelbaar onderwijs, waarvan Hugo De Ridder zei dat De Wever de woorden gevonden had die christendemocraten graag horen.

Het is niet eens moeilijke rekenkunde. Als Bart De Wever zich beperkt had tot een puur flamingantisch discours, met ‘België Barst’ als eerste programmapunt, liefst te realiseren voor het kerstreces van 2014, dan zou hij nooit aan 30 (senaat 2010) tot bijna 40 (Antwerpen 2012) procent van de stemmen raken. Dat lukt alleen als je een breed discours hebt. Lees er zijn interviews op na, zijn boeken, zijn columns: hij heeft over alles een mening, en al die meningen passen nog eens in een coherent wereldbeeld ook.

Het kartel CD&V – N-VA is op een sisser afgelopen die beide partijen met een kater achterliet.

Walter Pauli: De ene al meer dan de andere. Het kartel heeft ervoor gezorgd dat CD&V in haar beloftes Vlaamser werd dan ze nadien in de feiten kon of wilde hardmaken: die deuk in haar geloofwaardigheid speelt Wouter Beke nog altijd parten. Bij de N-VA valt de frustratie nog mee, al zijn sommigen de stugge houding van het ACW in die jaren zeker niet vergeten. Maar in de politiek is er één woord dat best niet te vlug in de mond genomen wordt: nooit.

In de jaren tachtig haalde Louis Tobback de CVP de ergste krachttermen boven in zijn oppositie tegen de CVP, in de jaren negentig liet hij een SP-congres applaudisseren voor premier Jean-Luc Dehaene en was de CVP de beste coalitiepartner die de SP zich kon dromen. VLD en SP vochten begin jaren negentig een gevecht op leven en dood rond de voorstellen die Verhofstadt optekende in de Burgermanifesten, nadien gingen ze met elkaar een innig paars verbond aan. Vergeleken daarmee hebben N-VA en CD&V eigenlijk geen wezenlijk verschil. Ze zijn beiden voor het confederalisme, hun maatschappijvisie overlapt elkaars grotendeels, en natuurlijk zijn er aan aantal tactische en strategische verschillen, vooral rond de communautaire agenda. Maar dat valt uit te praten – na de verkiezingen, als de macht opnieuw verkaveld is, en iedereen weet hoe lang zijn stok is voor de volgende jaren.

De verkiezingen van 2014 worden meer dan ooit een strijd tussen kopstukken. Waarom schuift geen enkele partij (ook CD&V en N-VA niet) een kandidaat-premier naar voren?

Walter Pauli: Vraag is maar of het ‘meer dan ooit’ een strijd tussen kopstukken wordt: de oude ‘kanseliersverkiezingen’ voor de senaat bestaan immers niet meer. Alleen op een Europese lijst kan men in heel Vlaanderen opkomen, maar die omweg gaat geen enkele topkandidaat nemen, en maar goed ook. Maar goed, als Bart De Wever in 2014 topkandidaat kon zijn in meer dan driehonderd gemeenten, zal hem dat ook wel lukken in vijf provincies. En de rest moet op één of ander manier volgen.

Omdat de twee belangrijkste kopstukken van de twee grootste partijen een uitgesproken Vlaams profiel hebben: Bart De Wever en Kris Peeters. Vandaar dat Bart De Wever heeft aangekondigd op het gepaste moment een wit konijn (witte leeuwenwelp?) aan te kondigen als N-VA kandidaat. In de Wetstraat gaat in dat verband de naam van Unizo-topman Karel Van Eetvelt over de tong, maar tegen Knack ontkende die formeel. Kris Peeters zegt dat hij minister-president wil blijven. Versta: als zijn partij ooit in de positie komt om de federale premier te leveren, zal men het Peeters moeten vragen. Hijzelf is “demandeur de rien”. Hij kan dan zijn eisen stellen, en hij kan vooraf de campagne ingaan met een zuiver Vlaams profiel. Intussen is ook Koen Geens hard aan het werk, ook aan zijn eigen imago. Elke week stuurt hij al een elektronische nieuwsbrief rond: ‘De Week van Geens’.

Tegelijk worden het dus, een tikje meer dan voorheen, provinciale verkiezingen. CD&V heeft in West-Vlaanderen zijn kopmannen al in polepositie gezet (Hilde Crevits voor de Vlaamse lijst, Hendrik Bogaert voor de federale) en alle andere partijen zijn op dit moment in alle provincies hun huiswerk aan het maken.

Zelfs ten zuiden van de taalgrens gebeurt dat. Houdt de PS in Luik maar in het oog. Minister Labille heeft al laten verstaan dat hij géén kandidaat is, maar dat lijkt eerder een dreigement aan de partijtop om de Luikse lijst ‘op te kuisen’ – versta: zwier de door het gerecht belaagde Alain Mathot eraf – voor hij zelf in actie komt. Vandaar dat het, hoe paradoxaal het ook klinkt, sommige PS’ers hopen dat het gerecht snél werk maakt met het aanpakken van sommige eigen kopstukken. Het kan verkeren, twintig jaar na Agusta.

Bart De Wever droomt naar verluidt van een coalitie tussen N-VA en CD&V zonder liberalen of socialisten. Behoort dat tot de mogelijkheden?

Dat hangt van de verkiezingen af: wat is wiskundig mogelijk? En, in tweede orde, van het ACW. Het is sowieso een model dat beperkt blijft tot Vlaanderen, want gesteld dat de N-VA in de federale regering stapt, dan is CD&H alleen als partner natuurlijk geen optie. Dan moet op zijn minst MR erbij. Maar of dat volstaat, hangt ook van de verkiezingen af. Daarover valt op dit moment dus weinig zinvol te zeggen, behalve voor hen die verkiezen een vis te kopen en naar diens ingewanden te staren. (EE)

Neem een voordelig digitaal abonnement op Knack en lees het artikel ‘Zijn achterban wil het niet horen, maar Bart De Wever heeft christendemocratisch leren spreken’.