‘Wat de KVS nodig heeft, is iemand die de minister kan laten wachten op Godot’

Een van de dagen wordt de nieuwe koning van de Brusselse Vlaamse schouwburg (KVS), gekozen. De voorbije weken is het een lobbyen geweest waar de Wetstraat een puntje aan kan zuigen.

De minister van Cultuur, Sven Gatz, moet de knoop doorhakken. Er zullen altijd ontevreden zijn, maar de minister kennende ligt hij daar niet wakker van. Volgende punt op de agenda. Laten we allemaal samen beslissen wat ik het beste vind: de sluiting van een aantal culturele centra. En geef mij nog een Geuze Lambiek.

Dat klopt. De keuze is niet moeilijk. De nachtrust komt niet in het gedrang. Evenmin als de omzet van de Geuze. Op termijn zou de nachtrust echter wel eens verstoord kunnen worden. De strategie van onze gewestelijke en federale regeringen is nu eenmaal dat om de hoek kijken geen onderdeel ervan is. Terwijl dat toch juist een fundamenteel part of the game is. Het spelelement verwaarlozen in de Wetwijk, ja, vaak als onbestaande beschouwen, is jaren geleden ontstaan, toen drukkingsgroepen eerst een topje, gaandeweg een vinger en momenteel een hele hand in de pruttelende pap mogen steken. Inspraak is nefast voor de goede werking van de democratie. Althans, dat is de mening van politici. Ze hebben er zich bij neergelegd en kijken daarom niet verder dan hun neus lang is. Ze doen alsof ze een langetermijnvisie hebben, maar dat is je reinste onzin, leugen, bedrog, camouflage et cetera.

Eenvoudigste oplossing: politieke benoeming

Het belang van de toneelwereld speelt om die reden niet mee in de keuze. Zoals de cultuurspionnen kunnen opmaken uit wat ze vernemen, zal er voor de eenvoudigste oplossing gekozen worden: een politieke benoeming. In de provincies mag het veldleger en hun kapiteins zijn zegje doen. Als het daarentegen om Brussel gaat ligt de zaak veel gevoeliger. Daar heerst een kolonelsregime dat trouw zweert aan de regerende keizer, uit eigenbelang. Want uit die club wordt de volgende koning gekozen.

Is dat het geval, wat zo goed als zeker is – voor trendbreuken moet men in andere landen zijn, zal dat op termijn rampzalig zijn. Zoals een politicus niet naar een rechter mag bellen, zoiets betekent schending der machten, zal een politieke benoeming de waardigheid van de KVS als cultureel platform aantasten en in het verlengde daarvan de samenwerking met de andere schouwburgen bemoeilijken, ja, zelfs verhinderen. De minister heeft dan wel een adviescommissie, maar zelfs die heeft politieke boter op het hoofd. Daar moet niet veel kop en staart van verwacht worden. Een shortlist onder de neus van de minister schuiven is al een aanwijzing dat de commissie gelukkig is gehandicapt te zijn. Het schreeuwt het zelfs van de daken van de coulissen. Pilatus heeft vele nakomelingen.

KVS heeft nooit uitgeblonken in het maken van eigen producties

Nochtans zou de benoeming van iemand zonder politiek verbrand plekje op zijn huid en in zijn hoofd een daad zijn waarmee de minister kan scoren tot in de hoogste regio’s van de politieke wereld. Er zal daar wel wat gemor zijn, maar op lange termijn zal hij uit die hoek een applaus krijgen, rechtstaande, want als er handjeklap is, moet de bevolking zien wie dat doet. Het maakt deel uit van het politieke waarde. Een man/vrouw vrij van welke politieke olie en vet zal bovendien eindelijk de samenwerking met de twee andere schouwburgen, het Toneelhuis van Antwerpen en het NTGent, in een zevende versnelling gooien. Die is er in het verleden ook al wel geweest, maar veel te weinig. De KVS heeft nooit uitgeblonken in het maken van eigen producties. Gedurende de regeerperiode van Jan Goossens kwamen er enkel producties omdat gezelschappen of mensen (op kop Josse De Pauw) geld nodig hadden om hun goesting te kunnen doen. Zoals dat het geval is met Revue Ravage, de productie die zaterdag a.s. in première gaat. Wie de productielijst goed bekijkt ziet dat geen enkele menselijk inbreng onderdeel is van het artistieke proces. Slechts de kassa van de KVS is verantwoordelijk voor de titel ‘producent’. Al het overige wordt geleverd door het NTG en loslopeld wild uit de theaterwereld.

Dat is natuurlijk ook een manier van werken die respect verdient, maar niet in het geval van een stadsschouwburg. Zulke instelling moet een vast gezelschap hebben en klassiek, modern en hedendaags repertoiretoneel brengen. Het is niet voldoende, zoals dat het geval was onder het bewind van Jan Goossens, de sociale kaart te trekken. Die moet in het repertoire zitten. Het mooiste voorbeeld hiervan is Toneelgroep Amsterdam (tga). Maar aan dat soort toneel heeft Jan Goossens een hekel. Daarom dat hij de naam van Ivo van Hove, de artistiek leider van tga, heeft gelanceerd, als kandidaat opvolger. Om hem al in een vroeg stadium kalt te stellen. Een louche streek, zeker omdat Ivo Van Hove helemaal geen kandidaat was en is. ‘Ik heb niets te zoeken in Brussel,’ zei Van Hove onlangs nogal opgewonden tegen uw spion. Hij vond het een belediging dat zijn naam was gevallen.

De minister laten wachten op Godot

Een benoeming ver van de geur en de kleur van politiek. Het is noodzakelijk, beste Sven, want door jouw rigoureuze besnoeiingen, telkens gevolgd door dezelfde kreet, ‘het zal allemaal niet zo erg zijn, en wij zullen ingrijpen als wij menen dat dit nodig is’, zullen enkel nog grote producties opgezet kunnen worden als uit drie kassa’s geput kan worden. Dat totaalbedrag is aardig maar dekt slechts de kost van de productie. Ook de artistieke inbreng is belangrijk. En dat kan slechts door een degelijke uitbouw van een acteursbestand en een versterking van de dramaturgische staf. Iets waar het de KVS momenteel totaal aan ontbreekt. Ik zeg dat hier nu, maar dat is iets waar de alle mensen werkzaam in de schouwburg en zij die er als manen rondzweven weten en zeggen. Achter de hand, want tot alle prijs bevriend blijven, is nog een Vlaamse rotkwaliteit, waar 99% van de belanghebbenden zich graag in wentelen.

Indien er een politieke benoeming volgt, zal de man/vrouw in kwestie aan het handje van de minister lopen. En dat zou nefast zijn voor de goede naam van het Vlaams theater in het buitenland. Want door een gebrek aan een eigengereid leider in de KVS zullen zelfs de producties in de andere schouwburgen er onder lijden. Niet toevallig is Johan Simons teruggeroepen naar het NTG. Tijdens zijn afwezigheid is het afgegleden naar een goed draaiend maar provinciaal theater. Wat de KVS dus nodig heeft, is iemand van het niveau van Simons, Van Hove, Perceval. Een man/vrouw die de minister kan laten wachten op Godot en zelf de agenda bepaalt.