Dirk Draulans

‘Voorspellingen van wat 2015 zal brengen zijn als inzicht verpakte betweterij’

Dirk Draulans Bioloog en redacteur bij Knack.

‘Het leven is niet te voorspellen’, schrijft Knack-journalist Dirk Draulans naar aanleiding van de vele voorspellingen over wat het nieuwe jaar zal brengen. ‘Het getuigt van hoogmoed van veel leiders dat ze denken dat de wereld maakbaar is volgens een model dat op voorhand op papier wordt gezet.’

Het interview met de Amerikaanse oud-politicus Henry Kissinger in Knack van enkele weken geleden leerde niet veel, behalve dat Amerikaanse oud-politici de Verenigde Staten nog altijd als dé wereldmacht zien. Er stond echter een hallucinante zin in, die veel zegt over hoe de wereld geregeerd wordt: ‘Ik heb geleerd dat je de geschiedenis kunt bestuderen, maar dat je haar niet kunt voorspellen.’ Hallucinant, want het impliceert dat een man die jarenlang mee aan de touwtjes van de wereldpolitiek trok, er een tijdlang van uit is gegaan dat je wél kunt voorspellen wat er gaat gebeuren.

Vietnam als toeristische topattractie

Je ziet het zo voor je, hoe er in het Witte Huis en andere topcenakels met de toekomst wordt gespeeld. We zullen die Saddam Hoessein eens uit Irak verjagen, zie, en er onze democratische waarden gaan installeren. En die Taliban in Afghanistan, dat is toch niet meer van deze tijd! Ondertussen krijgen we de gevolgen van dat visionaire optreden in wrede filmpjes voorgeschoteld: Saddam lijkt een watje in vergelijking met de heerschappen die nu het Midden-Oosten terroriseren. En de Amerikanen zullen destijds in Vietnam niet gedacht hebben dat de vermaledijde communisten waar ze tegen streden, het land zo’n rust en welvaart zouden brengen dat het een toeristische topattractie werd.

Onverwachte uitschieters

Het getuigt van de hoogmoed van veel leiders dat ze denken dat de wereld maakbaar is volgens een model dat op voorhand op papier wordt gezet. Maar de wereld is niet voorspelbaar. Het kan, als je het geluk hebt dat er een tijdlang op routine wordt gedraaid, verder geborduurd wordt op wat al bestaat. Maar altijd en overal loop je het risico om te botsen op wat in de statistiek ‘uitschieters’ heet (outliers): totaal onverwachte gebeurtenissen die het geheel een nieuwe richting in sturen. Dat is zo in de evolutie van het leven, in de economie, in de politiek, in alles wat belangrijk wordt geacht en waar we graag greep op houden.

Hoogmis van stichtende inzichten

Desondanks wagen opiniemakers zich elk jaar tussen kerst en nieuwjaar in de media aan het vooruitblikken op wat komen gaat, een hoogmis van stichtende inzichten die vooral de eigen expertise in de verf moeten zetten. Ze voelen zich gesterkt door de wetenschap dat er zelden of nooit wordt teruggeblikt om na te gaan wat er geworden is van de voorspellingen voor het voorbije jaar. Zou een leuke oefening zijn, waarvan de uitkomst wel te voorspellen is. Niemand zal een jaar geleden durven opperen hebben dat Charles Michel van de MR premier van België zou worden, dat zanger Luc De Vos zou overlijden, dat de succesvolste sporter van het jaar een West-Vlaamse politieagente zou zijn die wereldtitels in het boksen verzamelt, dat de prijs van de ruwe olie op de wereldmarkt zou halveren.

Hoop doet leven, zelfs letterlijk

De meeste mensen blijven bescheiden en hopen gewoon dat het nieuwe jaar een goed jaar zal worden, waarin zij en hun naasten gezond zullen blijven. Ook dat weet je natuurlijk niet. Er kan ongemerkt een kanker in je lichaam woekeren, die zich in het nieuwe jaar zal manifesteren. Maar hoop doet leven, zelfs letterlijk, want volgens wetenschappers is een optimistische instelling gezond. Kankerpatiënten die blijven hopen op een goede afloop hebben statistisch gezien een hogere kans om langer te leven dan mensen die zich er vanaf de diagnose van overtuigen dat het gedaan is.

Dat is zo pervers aan milieuactivisten die het voorzorgsprincipe cultiveren: ze weigeren te geloven in een goede afloop, ze willen nieuwe ontwikkelingen tegenhouden omdat het niet zeker is dat ze geen negatieve effecten zullen hebben. Maar hoe kun je ooit zeker zijn dat iets geen negatieve effecten gaat hebben? Dat kun je niet. Je kunt het bestuderen, je kunt er gefundeerde uitspraken over doen, maar zekerheid verschaffen is onmogelijk. Je kunt wel hopen dat de optimisten het zullen halen van de pessimisten, want anders zal er niet veel vooruitgang meer geboekt worden.

Kniesoren en angsthazen

Vanuit het voorzorgsprincipe kun je uiteraard beslissen om geen kinderen op de wereld te zetten, want zo vermijd je dat ze het moeilijk zouden kunnen krijgen. In de optimistische visie kun je ervan uitgaan dat er in elke nieuwe generatie mensen zullen zijn die er het beste van willen maken, die vooruitgang willen, die nieuwe dingen willen implementeren in de verwachting dat kniesoren en angsthazen niet op de rem gaan staan. Het status-quo is geen realistische optie in een wereld waarin steeds meer mensen meer comfort willen. De leefbaarheid van het status-quo is een even grote idee-fixe als de voorspelbaarheid van de effecten van politieke en economische ingrepen.

Zodus, geen lijstje met voorspellingen voor 2015 in dit verhaal, tenzij dat er geen black-out in onze energievoorziening komt, dat er geen ebola opduikt in ons land, dat Bart De Wever niet ritueel wordt onthoofd op de Antwerpse Grote Markt en dat veldrijder Sven Nijs geen wereldkampioen meer wordt. Het belooft een fantastisch jaar te worden! Als een optimistische insteek goed is voor de gezondheid, kunnen we er maar beter meteen mee beginnen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content