‘Vlaamse ministers van Onderwijs gedragen zich zeer intolerant’ (Michael Freilich)

De hyperactieve hoofdredacteur van het maandblad Joods Actueel is teleurgesteld in de laatste Vlaamse ministers van Onderwijs.

Geen ontwikkeling in het Midden-Oosten, geen gebeurtenis met enige Joodse betrokkenheid in eigen land of Michael Freilich wordt om zijn mening gevraagd – als hij ze intussen al niet zelf gegeven heeft. De hyperactieve hoofdredacteur van het maandblad Joods Actueel wordt gezien als de feitelijke woordvoerder van de Joodse gemeenschap in Vlaanderen. Knack had een uitgebreide babbel met hem.

Een paar jaar terug was er een discussie of jullie ‘Joden in Antwerpen’ dan wel ‘Joden van Antwerpen’ zijn.

Freilich: Natuurlijk zijn wij de Joden ván Antwerpen. Alle Joden delen een geloof, een cultuur, een gemeenschappelijke geschiedenis. Maar wij hebben geen gemeenschappelijke nationale identiteit. De Joden in de VS zijn bijvoorbeeld super-patriottisch. Ze vieren the 4th of July met vlaggen, net als andere Amerikanen. Ze zijn Joods en Amerikaans tegelijk.

Ik vond het daarom een hele eer dat ik op de officiële 11 juliviering in Antwerpen mocht spreken. Door de vorige stadsbesturen werden wij nogal stiefmoederlijk behandeld.

Nochtans was het de socialist Patrick Janssens die zich als eerste burgemeester excuseerde voor de rol van de Antwerpse politie bij de razzia’s tegen de Joden in WO II. De huidige burgemeester, Bart De Wever (N-VA), vond dat toen flauwekul.

Freilich: Die toespraak ging over de Holocaust. Dan zijn bijna alle politici onze vrienden. Maar wij weten: ‘Dode Joden zijn blijkbaar de beste Joden.’ We zouden graag meer steun en begrip horen en voelen voor de levende Joden, voor Israël ook. En ik heb overigens vernomen dat de vorige burgemeester tegen zijn medewerkers niet altijd even flatterend was voor de Joodse gemeenschap. Er was wel enige officiële aanwezigheid bij Joodse feesten, maar bij niet-Joodse officiële aangelegenheden werden we niet uitgenodigd. Blijkbaar nam men aan dat we op de een of andere manier toch niet echt deel uitmaken van Antwerpen. De Vlaamse feestdag heeft inderdaad niets te maken met de Joodse gemeenschap, maar de Joodse gemeenschap maakt wel deel uit van Vlaanderen.

Hoe Vlaamsgezind zijn de Antwerpse Joden?

Freilich: Zo goed als alle Joden in Antwerpen spreken Nederlands, ook de ultraorthodoxen. In de orthodoxe scholen verlopen de lessen namelijk in het Nederlands. De enigen die geen Nederlands spreken, zijn buitenlandse chassidim die met een Antwerpse Jodin zijn getrouwd – bij hen is het gebruikelijk dat de man verhuist naar de woonplaats van de vrouw. En dat brengt problemen met zich mee, want je raakt hier niet makkelijk aan werk als je alleen Engels of Hebreeuws spreekt. Vandaar dat er een chassidische organisatie is opgericht die dergelijke mannen aan een baan wil helpen. Ik steun dat project volledig. Het is hun plicht ervoor te zorgen dat ze in deze maatschappij aan de slag kunnen, zeker als ze kroostrijke gezinnen moeten onderhouden. Ik vind dat chassidim mogen leven volgens hun eigen normen en waarden, zolang ze kunnen functioneren in de moderne samenleving. Maar je kunt hen niet verplichten om hun kinderen bloot te stellen aan de expliciete seksuele beelden die overal op internet te vinden zijn. Ik hoop dat de overheid rekening houdt met de gevoeligheden van deze gemeenschap.

Dat wordt een moeilijk debat. U schreef zelf een opiniestuk tegen de strengere overheidscontrole op het Joodse onderwijs.

Freilich: De Vlaamse overheid wil controleren of ook hun leerlingen de eindtermen halen. Als ze twee keer niet slagen, kunnen ze verplicht worden zich in een erkende school te laten inschrijven. Natuurlijk moet elk kind behoorlijk leren schrijven en rekenen. Op alles wat essentieel is, moet niet worden toegegeven. Maar wat met niet-relevante verschillen? Moeten jongens van twaalf echt verplicht worden te weten hoe ze een condoom moeten aandoen?

Ik ben teleurgesteld in de laatste Vlaamse ministers van Onderwijs. Ze zeggen altijd dat ze tolerant zijn tegenover minderheden. Maar zodra die andere gevoeligheden blijken te hebben dan zijzelf, gedragen ze zich juist zeer intolerant. (WP)

Het volledige interview met Michael Freilich leest u deze week in Knack.