Het was droevig nieuws, dat onverwachte overlijden van Luc De Vos. Columnist, schrijver, maar toch vooral geliefd om zijn klassieke liedjes: Mia, Anja of Lieve Kleine Piranha.
Bovendien schreef De Vos een zin die al tijdens zijn leven een staande uitdrukking werd: ‘De middenstand regeert het land / beter dan ooit tevoren’.
Nederlandse kranten brachten het nieuws van zijn dood in berichten van één kolom. De Volkskrant kopte: ‘In België een grootheid.’ Trouw wist: ‘België verliest geliefd icoon.’ Het is tweemaal fout. België rouwt niet om hem. Le Soir en La Libre Belgique reduceerden zijn doodsbericht tot een kwart van een kolom. De eerste krant gaf ootmoedig toe: ‘Dans la partie francophone du pays, Luc De Vos est un parfait inconnu.’
Luc De Vos was van hier, van ons. Zijn artistieke werk is Vlaams erfgoed. De Vos heeft fans bij Vlaamse bedrijfsleiders, onder Vlaamse academici en in Vlaamse vakbondskringen. Hij is in Gent geliefd en ook in Antwerpen. En er is geen Chiro-kampvuur meer of een leider met gitaar zet Mia in, en alle meisjes zingen mee. Dan ben je dus Vlaams erfgoed: als je muziek en je teksten geliefd zijn bij Vlamingen van elke rang en stand, bij oud en jong en bij links en rechts.
Dat laatste toegeven ligt moeilijk. De gêne is wederzijds. Jean-Pierre Rondas, in Vlaams-nationalistische kringen zelf een cultureel icoon, schreef in Doorbraak een mooi stuk over zijn blijvend goede relatie met de zanger, die hij nog had gekend als leerling in zijn klas. Toch vond Rondas het nodig om Luc De Vos politiek te recupereren: ‘Een linkse jongen was hij niet.’ Zo diep is het water dus met de meeste Vlaamse kustenaars (tegenwoordig linkse culturo’s genoemd): toegeven dat een alom geliefde zanger er mogelijk andere – linksere, anti-nationalistische – ideeën opna hield? Alsof er dan geen contact meer kan zijn, geen wederzijds respect.
Leve België
In oktober 2010 schreef een ‘Groep van 200 cultuurdragers die zich verzet tegen bekrompen nationalisme’ (de titel komt van de desbetreffende cultuurdragers zelf) een opiniebijdrage in De Morgen. Geert Bourgeois, toen nog cultuurminister, was boos omdat Clouseau ‘Leve België’ had gezongen. Hij vond het ongepast dat een Vlaamse groep ‘de Belgische identiteit wil versterken’. Vandaar de scherpe kritiek op Bourgeois: ‘De Vlaamse cultuur en identiteit is een aberratie waar geen enkele doornsneeburger op zit te wachten.’ De ondertekenaars waren allemaal vermaledijde culturo’s: Kristien Hemmerechts, Ico Maly of Chokri Ben Chikha. En Luc De Vos. Het was geen bevlieging, want een paar jaar later sprak De Vos in dezelfde krant over ‘de populist Bart De Wever’. Er sloop een wij-zij-denken binnen het politieke discours. Geert Bourgeois, nu minister-president, zegt in dit blad: ‘Ik baal eerlijk gezegd soms van de linkerzijde.’ Dat is de boodschap van de Vlaamse regeringsleider: dat hij van mening verschilt met een kwart van de Vlamingen. In plaats van te verenigen, blijft hij verdelen.
Nochtans blijkt uit een groot postverkiezingsonderzoek van TNS-Dimarso dat de ‘strategie van de confrontatie’ haar beste tijd heeft gekend. Op 25 mei hebben tienduizenden kiezers die overwogen om voor de N-VA te stemmen dat uiteindelijk níét gedaan. De bijtende toon van de verkiezingscampagne beviel hen niet. Stilaan werkt dat niet meer. Net zomin als linkse betogers nog indruk maken door met molotovcocktails te gooien – die ontploffen toch in het gezicht van de eigen vakbond.
Waarom moet een tegenstander een vijand zijn? Waarom kan hij zo moeilijk een vriend blijven? Waarom kunnen wij andere meningen niet respecteren? Waarom verloor (en meed) Siegfried Bracke veel van zijn oude broeders toen hij zich outte als N-VA’er? Waarom is Vlaanderen bang van zijn kunstenaars, en vrezen de kunstenaars Vlaanderen? Waarom begrijpen wij niet meer dat we juist door onze verschillen te koesteren, samen kunnen genieten van wat ons bindt? Het zou een gepast eresaluut zijn van Vlaanderen voor zijn betreurde zanger: ‘De laatste dans, die moet je mij nog schenken.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier