Te optimistische groeicijfers, een slechte Belgische gewoonte

Terwijl vorige week meer dan honderdduizend mensen in Brussel betoogden tegen de regering-Michel en haar ‘herstelbeleid’, werd het duidelijk dat we tijdens de begrotingscontrole in april nog meer saneringsmaatregelen mogen verwachten.

De Europese Commissie liet namelijk weten dat de Belgische groei dit en volgend jaar 0,9 procent zal bedragen, hoewel de regering-Michel uitgaat van respectievelijk 1,1 en 1,5 procent groei. De regering hanteert volgens Europa dus veel te optimistische groeicijfers, en dat is stilaan een slechte Belgische gewoonte.

Als de Europese Commissie het bij het rechte eind heeft, zijn de gevolgen verstrekkend. Een begroting in evenwicht in 2018, zoals de regering-Michel heeft beloofd, is dan een illusie. Volgens de berekeningen van de Commissie zal dat evenwicht pas in 2021 worden bereikt. Tegen 2016 zou volgens de regering-Michel het begrotingstekort verminderd moeten zijn tot 1,3 procent, de Commissie komt dan uit op een begrotingstekort van 2,8 procent. Dat is een verschil van 1,5 procentpunt of 6 miljard euro. Als de regering vasthoudt aan haar timing, moet ze dus 6 miljard euro extra besparen. En hoe langer ze daarmee wacht, hoe moelijker het wordt. Een eerste moment is de begrotingscontrole in april.

Lege doos

De regering-Michel dreigt zo het onheilzame pad in te slaan dat eerder al door de regering-Di Rupo werd bewandeld: om de drie maanden begrotingsconclaven en -controles houden, waar telkens weer nieuwe saneringsmaatregelen worden genomen. Zo lijkt er nooit een eind te komen aan de inleveringen. Dan pakte premier Jean-Luc Dehaene de zaken slimmer aan: op het begrotingsconclaaf in oktober werd over structurele maatregelen beslist, op de begrotingscontrole in de lente werden die wat bijgestuurd.

Volgens de Europese Commissie schat de regering-Michel niet alleen de economische groei te rooskleurig in, ze is over de hele lijn buitengewoon optimistisch. Zo voorziet ze in 2016 een structureel tekort – dat wil zeggen zonder rekening te houden met de conjunctuur en eenmalige ingrepen – van 0,6 procent, terwijl de Commissie uitkomt op 2,3 procent. De Commissie wijt dat vooral aan de stijgende pensioenuitgaven. Die vormen met 40 miljard euro de zwaarste post in de begroting. Tegen 2020 wordt dat zelfs 50 miljard. Het Zilverfonds, in 2000 gelanceerd door toenmalig minister van Begroting Johan Vande Lanotte (SP.A), zou nu goed van pas komen. Maar dat is niet veel meer dan een lege doos.

Paniekzaaierij

De voorzitter van de Commissie Pensioenhervorming, Frank Vandenbroucke, wil ‘paniekzaaierij’ over de betaalbaarheid van onze pensioenen voorkomen, zegt hij in Knack. Tegelijkertijd wijst hij erop dat ‘als we niet ingrijpen, we inderdaad geld zullen tekortkomen voor andere zaken, zoals onderwijs, gezondheidszorg, milieu, waar ook belangrijke noden bestaan’. Zijn gesprekspartner, econoom Paul De Grauwe, waarschuwt ook: ‘Als we niets doen, zal de factuur uiteraard blijven oplopen. Misschien zullen we dan extra belastingen moeten heffen en bepaalde overheidstaken moeten afstoten, wat gegarandeerd tot conflicten leidt.’

De regering-Michel kondigde aan dat ze de wettelijke pensioenleeftijd zou optrekken tot 67 jaar. Dat kan moeilijk doorgaan voor het noodzakelijke hervormingsplan van de pensioenen. Bovendien kwamen ministers vlug vertellen dat die leeftijdsgrens niet voor iedereen zou gelden. Toch was die verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd een van de voornaamste redenen waarom de mensen vorige week in Brussel massaal op straat kwamen. Eigenlijk protesteerden ze daarbij vooral tegen de vorige ministers van pensioenen die geen werk hebben gemaakt van een wettelijk stevig verankerd systeem dat iedereen een fatsoenlijk pensioen garandeert.

Vandenbroucke en De Grauwe, beide ook ex-politici, pleiten voor een pensioenhervorming die tot stand komt nadat meerderheid, oppositie en sociale partners tot een consensus zijn gekomen. Bij voorkeur in deze regeerperiode. Iets zegt ons dat ook dat erg optimistisch is.