Vlaamse vrouwen blijven kinderen langer uitstellen, of ze nu de Belgische nationaliteit hebben of niet. Dankzij de medische wetenschap kan dat ook veel makkelijker. ‘De tijd zal uitwijzen of van uitstel ook afstel komt’, zegt demograaf Jan Van Bavel.
Achtentwintig jaar. Dat is de gemiddelde leeftijd waarop Vlaamse vrouwen in 2015 hun eerste kind kregen. Al wachten steeds meer moeders in spe tot een eind na hun dertigste verjaardag. Het vruchtbaarheidscijfer van twintigers bereikte vorig jaar zelfs een historisch dieptepunt. Opvallend is dat zelfs het aantal geboortes bij moeders van 35 tot 39 jaar voor het eerst in jaren lichtjes afneemt. Gevolg: vorig jaar werden er in Vlaanderen maar 66.251 baby’s geboren, 2,4 procent minder dan in 2014. Dat blijkt uit de geboorte- en vruchtbaarheidscijfers die Kind & Gezin deze week bekendmaakt.
‘Dat vrouwen het krijgen van kinderen blijven uitstellen, is logisch’, zegt professor demografie Jan Van Bavel (KU Leuven), die samen met zijn collega Eli Nomes het onderzoek uitvoerde in opdracht van Kind & Gezin. ‘Veel vrouwen studeren langer, en daarna investeren ze veel tijd en energie in hun carrière. Bovendien hebben koppels de neiging om te wachten met kinderen zolang ze de gevolgen van een economische crisis voelen. Eens de economie weer aantrekt, is de kans groot dat er weer wat meer kinderen worden geboren.’
Frappant is dat nu ook niet-Belgische vrouwen steeds later moeder worden en uiteindelijk (waarschijnlijk) ook minder kinderen krijgen. In 2001 was er nog een verschil van meer dan drie jaar tussen de leeftijd waarop Belgische en niet-Belgische vrouwen hun eerste kind kregen, vandaag is dat maar een goed jaar meer. ‘Het verschil in vruchtbaarheid tussen beide groepen is opvallend snel aan het afnemen’, zegt Van Bavel. ‘Dat komt niet alleen doordat ook vrouwen van vreemde origine vaker studeren en uit werken gaan, maar evengoed omdat er op dat vlak iets beweegt in hun land van herkomst. Ook in Marokko, bijvoorbeeld, schuift de leeftijd waarop koppels hun eerste kind krijgen op en worden de gezinnen kleiner.’
Ingevroren eicellen
Dat de vruchtbaarheid van vrouwen tussen de 35 en de 39 jaar voor het eerst in tijden niet meer toeneemt, zou kunnen betekenen dat uitstel soms tot afstel leidt, of dat meer vrouwen geen tweede of derde kind meer krijgen. ‘Dat zal de tijd uitwijzen’, zegt Jan Van Bavel. ‘Veel heeft te maken met het feit dat er zo’n tien jaar geleden een heropleving was van de vruchtbaarheid van twintigers. Die vrouwen, de 35-plussers van vandaag, hebben hun kinderen dus al. Het kan dus best dat we over een paar jaar weer een stijging zullen zien bij die leeftijdscategorie.’
Een andere verklaring zou kunnen zijn dat meer en meer late dertigers hun kinderwens nog wat verder voor zich uitschuiven. Nu al krijgen vruchtbaarheidsartsen heel wat veertigers over de vloer die hopen om nog zwanger te kunnen raken via eiceldonatie. Andere vrouwen kiezen ervoor om hun eigen eicellen te laten invriezen, en ze pas te gebruiken op een moment dat hun leven beter op kinderen is afgestemd. ‘Bij ons lieten 150 vrouwen vorig jaar eicellen invriezen’, zegt professor Dominic Stoop van het Centrum voor Reproductieve Geneeskunde van het UZ Brussel. ‘Vrouwen zijn gemiddeld 36 jaar oud als ze naar ons toekomen.’ Met andere woorden: op de leeftijd waarop sommige vrouwen alsnog beslisten moeder te worden, stappen sommigen nu naar een vruchtbaarheidsarts om het nog wat langer uit te stellen. ‘In België is een medisch geassisteerde zwangerschap toegestaan tot 47 jaar’, zegt Stoop. ‘Maar de meeste vrouwen geven aan dat het hun bedoeling is om de eicellen te laten ontdooien als ze 42 of 43 jaar zijn.’ Stoop verwacht dat steeds meer vrouwen voor het invriezen van eicellen zullen kiezen. Vooral omdat de kostprijs van één behandeling, nu 2000 euro, zogoed als zeker zal dalen. De komende decennia zullen er dus wellicht meer en meer veertigers in de statistieken van Kind & Gezin opduiken.
DOOR ANN PEUTEMAN, ILLUSTRATIE JENNA ARTS
