De alomtegenwoordige V-tekens van tijdens de verkiezingscampagne zijn ingewisseld voor Belgische vlaggen en tricolore spiegelhoesjes. Wat zegt dat over hoe Belgen omgaan met identiteit? Niet veel, denkt politicoloog Nicolas Bouteca. ‘Het zijn vooral tegenstanders van de N-VA die op die tegenstelling wijzen.’
Waar men dezer dagen gaat langs Vlaamse wegen, men komt er tricolore spiegelhoesjes tegen. Uit vensterramen en op laadbakken van vrachtwagens wapperen Belgische vlaggen. De Rode Duivels zijn echt overal. Wat een verschil met goed anderhalve maand geleden: toen moest een mens zijn best doen om geen V-teken te zien. De V van Vlaanderen, van N-VA. Er circuleerde op sociale media een cartoon over die situatie: op 25 mei kleurde Vlaanderen zwart-geel, eenmaal de Rode Duivels aan hun zegetocht in Brazilië begonnen waren, hielden diezelfde mensen de tricolore vlag op. Inconsequent, of zelfs hypocriet, regende het reacties. Nicolas Bouteca, politicoloog aan de UGent, nuanceert. ‘Identiteit is meerlagig: je kan perfect supporteren voor de Rode Duivels en je toch Vlaming voelen.’
En dus ook voor een Vlaamsgezinde partij als N-VA stemmen?
Nicolas Bouteca (UGent): ‘Het is natuurlijk nog de vraag welke motieven de mensen hadden om voor N-VA te stemmen. N-VA hield het communautaire uit de campagne. De meeste N-VA-kiezers hebben dan ook meer voor de V van verandering gekozen, dan voor die van Vlaanderen.’
‘Identiteit is ook heel meerlagig en kan verschillend ingevuld worden. Wie vurig voor de Rode Duivels supportert, kan net zo goed flamingant zijn. De tegenstelling wordt vooral door tegenstanders van N-VA uitvergroot.’
U vindt niet dat de gekte rond de Rode Duivels heel politiek moet geïnterpreteerd worden?
Bouteca: ‘Neen. Rode Duivels-fans supporteren vooral voor voetballers, niet zozeer voor België als politiek gegeven. Het gaat om sport, plezier, ergens bij horen. Of dat nu Vlaanderen of België is, dat maakt veel mensen weinig uit.’
Toch legt de N-VA-top haar mandatarissen heel duidelijk op hoe te communiceren over de Rode Duivels. Dat betekent toch dat voor N-VA de Rode Duivels een potentiële politieke factor zijn?
Bouteca: ‘Het is geweten dat N-VA heel strak de communicatie regisseert, maar dit is heel opvallend, ja. Het wijst erop dat binnen N-VA er wel mensen rondlopen die zich ongemakkelijk voelen bij de Rode Duivels, die liever Vlaamse Duivels zouden hebben. Maar dat zijn toch vooral de romantische N-VA’ers. Het nationalisme zoals de partijtop dat vandaag invult, en waarvoor velen gesteld hebben, is veel rationeler.’
Is er geen tegenstelling tussen de erg gekleurde identiteit die de Rode Duivels uitdragen en het nationalisme van N-VA?
Bouteca: ‘Het nationalisme van N-VA is niet hetzelfde als dat van het Vlaams Belang. Bij N-VA wijzen ze niet naar huidskleur of godsdienst als criteria om Vlaming te kunnen zijn. Wie de taal leert, kan Vlaming worden. Het nationalisme van N-VA is inclusief, dat van het Vlaams Belang exclusief.’
Staat dat inclusieve nationalisme van N-VA niet onder druk door uitspraken van Liesbeth Homans, die erbij blijft dat racisme relatief is?
Bouteca: ‘Ze moeten opletten met zo’n uitspraken, ja. Homans vond dat ze gelijk had, maar er een verschil met gelijk krijgen natuurlijk. N-VA moet weten dat het met zo’n uitspraken op een hoop gegooid wordt met het Vlaams Belang. Terwijl er natuurlijk nog altijd een verschil is tussen beider nationalismes.’
Voor de verkiezingen werd gespeculeerd over een impact van WK-succes in Brazilië. Kan de euforie nu de regeringsvorming beïnvloeden?
Bouteca: ‘De impact op de verkiezingen is zo goed als onbestaande gebleken. Als de Rode Duivels en hun succes al een invloed zullen hebben, dan zal het zijn dat ze een schaduw over de regeringsvorming – die zich weer als langslepend aankondigen – kunnen gooien. Het kan als een handig afleidingsmanoeuvre gebruikt worden, de frustraties camoufleren. Terwijl de nood aan een snelle regeringsvorming natuurlijk wel hoog is. Hoe dan ook, eenmaal het WK erop zit, komen we weer in de realiteit terecht.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier