Raad van State fluit Turteltaks terug – Turtelboom wil plannen handhaven

Annemie Turtelboom (Open VLD), Vlaams minister van Energie © BELGA

De Raad van State heeft forse kritiek op de plannen van de Vlaamse regering om een energieheffing in te voeren. Ze wil dat de zogenaamde Turteltaks ‘grondig herwerkt’ wordt. Vlamingen worden in die plannen namelijk dubbel belast, wat in strijd is met de Grondwet. Minister Turtelboom is niet zinnens haar plannen bij te sturen.

Dat staat te lezen in het advies van de Raad van State dat het persagentschapBelga kon inkijken.

In oktober besliste de Vlaamse regering om vanaf 2016 een forfaitaire energieheffing van 100 euro per gezin in te voeren. Met die heffing wil Vlaams minister van Energie Annemie Turtelboom(Open VLD) de historische schuldenberg van de groenestroomcertificaten wegwerken. De heffing werd door critici snel omgedoopt tot de ‘Turteltaks’ en kwam al meermaals onder vuur te liggen. Het was wachten op het advies van de Raad van State op de regeling.

Dat advies is er nu en het is niet mals. De Raad van State merkt namelijk op dat de hoogte van de Vlaamse heffing bepaald wordt in functie van het verbruik per afnamepunt. Maar er bestaat al een federale bijdrage die ook gebaseerd is op het elektriciteitsverbruik. Er wordt met andere woorden een belasting ingevoerd “op een materie waarop reeds een federale belasting wordt geheven”.

Volgens de Raad van State is dat niet alleen strijdig met de Grondwet maar ook met de bevoegdheidsafspraken. “Die verbieden dat het Vlaamse gewest een belasting int op een aangelegenheid waarop reeds een federale belasting wordt geheven”, staat te lezen. “Bijgevolg dient het ontwerp grondig te worden herwerkt zodat de heffingsplichtigen niet worden belast in functie van het verbruik”.

Turtelboom: ‘Differentiëren is de bedoeling’

Turtelboom zegt in een reactie dat ze niet van plan is de heffing bij te sturen. Ze baseert zich, zegt ze, op arresten van het Grondwettelijk Hof.

Ze wil differentiëren op basis van verbruik. “Die differentiatie zorgt er net voor dat er een verschillende heffing is voor de tweeverdiener met twee kinderen in een energiezuinige rijwoning en de kasteelheer met veel kamers in een hoge verbruikscategorie. Dat is een bewuste keuze. Het volgen van het advies van de Raad van State zou betekenen dat elke Vlaming naar een gemiddeld tarief zou gaan van minstens 150 euro per jaar. Met ons voorstel betaalt iemand die in een hogere verbruikscategorie valt ook meer. Als ik het advies van de Raad van State volg, krijg je een vlaktaks van jewelste”.

Het is niet gebruikelijk dat een minister ingaat tegen een advies van de Raad van State, maar Turtelboom voelt zich gesteund door arresten van het Grondwettelijk Hof. “Er zijn vier arresten van het Grondwettelijk Hof die stellen dat de belastbare grondslag niet mag verward worden met de belastbare materie. Belastbare materie is hier het afnamepunt en de belastbare grondslag is de differentiatie in gebruikscategorie. Op basis van die vier arresten van het Grondwettelijk Hof wordt de heffing wel degelijk geheven op het afnamepunt in tegenstelling tot wat de Raad beweert.”

‘Vlaamse regering schiet in eigen voet als ze hiermee doorzet’

‘Dit lijkt stilaan op een bommengordel voor de Vlaamse regering als ze hiermee wil doorgaan zonder aanpassingen’, oordeelde fiscaal expert Michel Maus vrijdag in De Ochtend op Radio 1. “Ik denk dat men zich hiermee in eigen voet gaat schieten.’ Het advies van de Raad van State is in principe niet bindend, maar heeft niettemin ‘een zeer hoog moreel gezag’.

Maus verwacht heel wat procedures bij het Grondwettelijk Hof als Turtelboom geen aanpassingen doorvoert aan haar energieheffing, die door critici al snel werd omgedoopt tot ‘Turteltaks’. Toch heeft Turtelboom een punt als ze verwijst naar eerdere arresten van het Grondwettelijk Hof, denkt Maus.

Daarin stelt het hof dat de belastbare grondslag niet verward mag worden met de belastbare materie, wat in het voordeel zou kunnen spelen van de minister. ‘Het toont aan dat het niet helemaal zonneklaar is hoe het hof zal oordelen’, besluit de fiscalist van de VUB. In principe kan de Vlaamse regering doorzetten, met alle risico’s van dien als het Grondwettelijk Hof de regeling dan toch zou vernietigen.

‘Juridisch een zeer slappe koord’

Coalitiepartner CD&V toont begrip voor de keuze van Vlaams energieminister Annemie Turtelboom (Open Vld) om zonder aanpassingen door te zetten met haar geplande energieheffing, ondanks forse kritiek van de Raad van State. Het valt af te wachten hoe dit uitdraait, zegt Vlaams parlementslid Robrecht Bothuyne.

‘Voor de juridische opmerkingen van de Raad van State valt zeker iets te zeggen, maar ook voor de argumentatie van de juristen van minister Turtelboom valt iets te zeggen. Ik denk dat je hier juridisch alle kanten mee uit kan’, reageert CD&V’er Robrecht Bothuyne. ‘Dit lijkt juridisch een zeer slappe koord. Er zullen ongetwijfeld procedures komen, dus het zal de rechter zijn die finaal moet oordelen.’

Bothuyne toont alvast begrip voor de keuze van Turtelboom om onverminderd door te zetten. ‘Want zij heeft natuurlijk een put te vullen’, zo verwijst de CD&V’er nog naar de historische schuldenberg van de groenestroomcertificaten. ‘Ook wij hebben nog wat vragen over de manier waarop, maar die gaan we binnenskamers bespreken.’

‘Tevreden en verbaasd’

Eerder, voor een reactie kwam van de minister, reageerde oppositiepartij SP.A tegelijk “tevreden en verbaasd” op het advies van de Raad van State. “Wij hebben ons van in het begin verzet tegen deze asociale taks. We zijn blij dat de Raad van State nu ook zegt dat deze taks onwettig is”, aldus fractieleider Joris Vandenbroucke. “Tegelijk is het verbazend en onwaarschijnlijk dat een Vlaams minister van Financiën zondigt tegen het fundamentele principe dat je mensen geen twee keer mag belasten voor hetzelfde”.

‘Du jamais vu’

Oppositiepartij Groen noemt het ‘du jamais vu’ dat een minister toch doorgaat met een ongrondwettelijk initiatief. ‘Met dit vernietigend advies van de Raad van State heeft Annemie Turtelboom een groot probleem voor de Vlaamse begroting’, waarschuwt Groen-fractieleider Bjorn Rzoska.

‘De Turteltaks is een dubbele belasting, zegt de Raad van State. De Turteltaks is dus fundamenteel oneerlijk. Turtelboom had al vlotjes 450 miljoen opbrengsten van haar Turteltaks in de begroting ingeschreven. Maar met het advies van de Raad van State is dat niet houdbaar voor de Vlaamse regering. De begroting kan in de huidige vorm niet ter stemming aan het parlement voorgelegd.’

(Belga/RR/NSK)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content