Politici: geloof in de burger, burger: stop met zagen en laat uw stem gelden

Joke Quintens, ondervoorzitster van SP.A, roept politici en burgers op om niet tegen de dingen te zijn, maar ergens voor. ‘Politici, stof de duffe adviesraden af en zoek naar nieuwe manieren om uw inwoners te bereiken. Burgers: stop met zagen en laat uw stem horen, laat uw stem gelden.’

‘Tegen België’, ‘Tegen Europa’, ‘Tegen verkiezingen’, ‘Tegen een partij’ en uiteindelijk ‘Tegen de politiek’. De afgelopen jaren heeft ‘Tegen’ een marathon afgelegd, maar de eindstreep van de iets meer dan 42 kilometer verzuring is bereikt. ‘Tegen’ is moe en uitgeteld. ‘Voor’ staat klaar om op haar beurt aan haar marathon te beginnen, met twee longen. Eén long gevuld met politici en één long gevuld met burgers. En als die twee longen samen de nodige zuurstof aanleveren, is de marathon uitlopen niet langer een utopie.

Uit het jaarlijkse VRIND-rapport (Vlaamse Regionale Indicatoren) blijkt dat de Vlaming politiek en sociaal engagement minder belangrijk vindt om een ‘goede burger’ te zijn. Volgens 1 op 2 Vlamingen heeft stemmen zelfs geen nut, omdat politici toch hun zin doen. Mensen hebben te vaak het gevoel dat alles al beslist is, dat hun mening niet telt. De democratie van de 21^e eeuw verkeert in crisis, zo wordt gezegd.

In tijden van Twitter en Facebook is de burger nochtans mondiger geworden. Hij of zij weegt veel meer dan vroeger op het politieke debat. Maar wat doen politici ermee? Te weinig of niets, luidt het. Volgens auteur David Van Reybrouck laat de politiek zich te fel leiden door de waan van de dag, heeft de politiek een eigen agendasetting en is er geen ruimte meer om beleid af te toetsen in de samenleving. Kortom, de politiek weet niet meer wat er écht leeft, de verbinding is verbroken.

Om politiek en democratie opnieuw geloofwaardig en aantrekkelijk te maken, moeten we de man en de vrouw in de straat weer betrekken. Alleen moeten we de participatie van die burger dan radicaal anders invullen. Voor de politici: stof de duffe adviesraden af en zoek naar nieuwe manieren om uw inwoners te bereiken. Voor de burgers: stop met zagen en laat uw stem horen, laat uw stem gelden. Dan ben ik ervan overtuigd dat we samen die marathon uitlopen. Niet naast elkaar, maar samen in dat éne lichaam dat keihard ‘Voor’ schreeuwt en ‘Tegen’ verweesd achterlaat.

Heel vaak kruipen burgers in hun pen of sluiten ze bij een actiegroep aan om iets tegen te houden? Maar je kunt ook in je pen kruipen om iets waar te maken, iets vorm te geven, kortom voor iets zijn in plaats van tegen iets. Aan de andere kant moeten politici geloven in de kracht van burgers en die kracht volop inzetten voor een betere samenleving. Burgerparticipatie is voor mij een vorm van maatschappelijke activering in twee richtingen. Samen sta je sterker en alleen zo creëer je een draagvlak waarin de mensen ook echt impact op de samenleving krijgen. Het is een activering van de kennis, de ijver en de ervaring van een gemeenschap. Politicus en burger voeden elkaar in dit scenario en alleen zo kan positivisme negativisme verdringen.

Zo slaagden we er in Genk in om in minder dan twee weken tijd maar liefst 453 Genkenaars te laten afkomen op de oproep ‘Vraag niet wat Genk voor jou kan doen, vraag wat jij voor Genk kan doen.’ Laag-en hooggeschoolden, jongeren en gepensioneerden, Genkenaars in alle kleuren en geuren deden mee. Toen we terugkoppelde, kwamen er opnieuw 200 mensen. Dat is dus bijna 1 op 2 deelnemers die terugkwam. Dat levert een zeer uitgebreide nota op, die nu op elke beleidstafel ligt voor ons meerjarenplan. En blijkbaar hebben we iets in gang gestoken. Ineens beseffen mijn collega’s in het schepencollege dat Genk bruist.

Politieke partijen staan voor een vijver aan ideeën, maar al te vaak hebben ze geen vislijn om in die vijver te werpen. Politici moeten hun schroom afwerpen over participatie en burgers moeten stoppen met zich te verschuilen achter de boutade dat de politiek toch niet naar hen luistert. Als ze kansen krijgen om bijvoorbeeld mee het beleid te bepalen, moeten ze die ook grijpen. Een gedeelde verantwoordelijkheid van burger en politiek voor een betere samenleving, zo verwoordt socioloog Luc Huyse het.

De grootste verandering zit hem dus niet in de structuren, maar in de hoofden. Voor de politici: geloof in de kracht en de stem van de burger en haal er iets uit. Haal die verkramping weg. Betrek ze, luister naar die ideeën en doe er iets mee. Voor de burger: geloof in de kracht van je stem en laat die horen en draag je steentje bij: in je straat, in je wijk, in je dorp of in je stad. Een goed idee vindt altijd zijn weg. En als we dat negativisme uit de weg ruimen en écht geloven dat zoiets kan en werkt, lopen we samen nog een goeie tijd ook.

Joke Quintens

Ondervoorzitter SP.A

Vlaams Parlementslid

Schepen van wijkontwikkeling, participatie, gelijke kansen, leefmilieu en duurzaamheid in Genk.