Nieuwe Belgen stemmen niet noodzakelijk linkser

Demografische veranderingen hebben een grote invloed op verkiezingsuitslagen. Maar volgens ULB-socioloog Dirk Jacobs stemmen ‘nieuwe’ Belgen niet spectaculair anders dan ‘oude’ Belgen.

Dat demografische evoluties een verregaand effect hebben op verkiezingsuitslagen, was al langer bekend. Zo waren het tijdens de laatste Amerikaanse presidentsverkiezingen de massale stemmen uit de groeiende latinogemeenschap die Barack Obama aan een tweede ambtstermijn hielpen. Zo leidt in eigen land de vergrijzing tot veranderingen in het stemgedrag, weten sociologen.

Behalve vergrijzing is er in het kiezerspubliek ook sprake van ‘verkleuring’. Hoe groot het aandeel ‘Nieuwe Belgen’ volgend jaar zal zijn, valt moeilijk na te gaan. Het staat evenwel vast dat hun aantallen stijgen, al hoeft dat niet onmiddellijk voor gigantische verschuivingen te zorgen. Socioloog Dirk Jacobs (ULB) onderzocht het stemgedrag van etnische minderheden in Brussel, en concludeerde dat de ‘nieuwe’ Belgen niet spectaculair anders stemmen dan de ‘oude’ Belgen. ‘Het vooroordeel dat allochtonen massaal voor links stemmen, klopt echt niet’, zegt Jacobs.

Dat Nieuwe Belgen in Brussel in groten getale voor de Parti Socialiste stemmen, heeft volgens hem eerder te maken met de partijwerking dan met de ideologie. ‘De PS heeft sneller dan de andere partijen ingezien hoe belangrijk het is om banden te smeden met kiezers met een migratieachtergrond. Daar plukken ze nu de vruchten van.’ Dat de Vlaamse partijen daarin mijlenver achterliggen op de Franstalige, vindt Jacobs opvallend. ‘Vooral rechts en centrumrechts laten op die manier te gemakkelijk stemmen liggen. Er is natuurlijk een kleine handicap. Voor een deel van de allochtone kiezers spelen naast hun ideologische voorkeur ook specifieke thema’s, zoals de houding van een partij in het hoofddoekendebat. En daarin spreken rechtse partijen doorgaans iets forsere taal, omdat ze de ‘blanke’ kant van hun kiespubliek tevreden willen houden.’

Volgens Jacobs getuigt het stemgedrag van de meeste nieuwkomers van een grote politieke volwassenheid. Wel bestaat er zoiets als etnisch stemgedrag, waarbij Nieuwe Belgen vaker op kandidaten met een migratieachtergrond stemmen. ‘Vooral Belgische Turken geven opvallend vaak de voorkeur aan kandidaten met Turkse roots’, merkt Jacobs op. ‘Op die manier zijn partijen wel verplicht om duurzame banden met de allochtone gemeenschap te smeden. Er vallen echt voor álle partijen stemmen te rapen.’ (JZ)

Het volledige profiel van de kiezer in 2014 vindt u deze week in Knack.