‘Net om dit discours heeft N-VA (en de rest) Theo Francken staatssecretaris Asiel en Migratie gemaakt’

Theo Francken (N-VA) © BELGA
Walter Pauli

Theo Francken moet zich deze middag verantwoorden voor zijn uitspraken over migranten en aanwezigheid op een feestje van VMO-oprichter Bob Maes. Drie vragen aan Walter Pauli over de heisa rond de N-VA-staatsecretaris. ‘De perceptie is nog wat krasser geworden: een antidemocratische, collaboratiegezinde, half-racistische rechtse zak. En you ain’t seen nothing yet’

1. Theo Francken ligt onder vuur. Hoe zwaar wegen de beschuldigingen tegen hem?

Walter Pauli : ‘Op het eerste zicht is het natuurlijk een kannonade aan nieuwe ‘feiten’ die bovenkomen. Eerst een bezoek aan het verjaardagsfeest van ‘een veroordeelde VNV’er’ en ‘de oud-stichter van de VMO’, dan zijn lidmaatschap van het ‘geheime clubje’ dat ook VNV genaamd is, dan weer een Facebook-oprisping met een sneer naar Marokkanen. Een staatssecretaris van Asiel en Migratie heeft dan wat uit te leggen – als hij het nog kan, lijkt het dan. Nader inzicht werpt echter eeen ander licht op die akte van beschuldiging tegen de man.

Ben Weyts, Karel Vanlouwe, Theo Francken en Bob Maes (N-VA)
Ben Weyts, Karel Vanlouwe, Theo Francken en Bob Maes (N-VA)© AFF

Bob Maes is, net als duizenden andere voormalige VU’ers, inderdaad veroordeeld voor collaboratie. Wie daarvan opkijkt, kent zijn vaderlandse geschiedenis niet: de VU is opgericht als de partij die ‘de gevolgen van de repressie’ (zo heette dan toen) wilde herstellen.

'Net om dit discours heeft N-VA (en de rest) Theo Francken staatssecretaris Asiel en Migratie gemaakt'
© Belga

Een deel van die ex-collaborateurs zijn in het diepst van hun hart en ook in hun politieke optreden au fond tegenstanders gebleven van de democratie: zij kozen voor het leiderschap van Karel Dillen, en het Vlaams Blok. Maes, hoe militant zijn VMO-optreden in de jaren vijftig en zestig ook geweest is, bleef bij de VU. Hij zetelde in coalities, zowel in de Senaat als in zijn gemeente Zaventem, en was zo onder meer een politieke partner van de PS (in de senaat en de regering ) en van de SP.A in Zaventem. Het zou niet verbazen mocht een ijverige N-VA’er de volgende dagen in de oude doos foto’s vinden van diezelfde Bob Maes – die inderdaad een radicale flamingant is – samen met een paar gekende socialisten van zijn generatie.

Zoals hierboven uitgelegd: de grond van de beschuldiging weegt minder zwaar dan het misschien lijkt. Francken was op het bewuste verjaardagsfeestje op vraag van zijn partij (net als zijn spitsbroeder Ben Weyts, sinds kort Vlaams minister). Zo gaat dat bij alle partijen: als een oud-mandataris gevierd wordt, zijn de ministers van zijn eigen partij uit de eigen provincie aanwezig – ook de liberale burgemeester Francis Vermeiren (Open VLD) was er even aanwezig, al drukte die zijn billen tegen elkaar: ‘slechts tien seconden’. En zoef was hij weg: altijd een angsthaas, achteraf.

Theo Francken
Theo Francken© Belga Image

Het VNV-clubje (Vlaams-Nationale Vrienden, inderdaad een onsmakelijk verwijzing naar het echte Vlaamsch Nationaal Verbond, de collaboratiepartij) waar Francken een paar jaar geleden zelf deel van uitmaakte, is een verwijt dat je hem wel voor de voeten kan werpen. Of beter; kon. Toen het nieuws uitlekte, heeft hij er zich omstandig voor geëxcuseerd, en dat was nodig. In Knack luidde dat in 2012: ‘Een heel foute naam voor een heel gewoon feestje met heel goede vrienden. Maar mij pa heeft me onmiddellijk gezegd: ‘Theo, hoe stom kan je zijn met zulke aangebrande zaken.’ Hij had natuurlijk gelijk.’ In de Vlaamse media was die zaak eigenlijk ‘case closed‘. Niet vergeten, maar ook niets dat nog meespeelde.

De Facebook-opmerking past eigenlijk in het denken van Francken over migratie en asiel. Dat is een ander verhaal dan dat van SP.A, Groen en het ‘ACW’-deel van de CD&V: harder, gespierder, met minder complimenten en/of meededogen, zeker tegen uitgeprocedeerde asielzoekers. Maar het is ook een andere kijk op migratie en nationaliteitsververwerving tout court.

'Net om dit discours heeft N-VA (en de rest) Theo Francken staatssecretaris Asiel en Migratie gemaakt'
© Belga

Die visie heeft hij samen met Sarah Smeyers trouwens neergeschreven in een boek. En precies omwille van die visie is hij gekend en heeft hij binnen zijn partij gezag en status opgebouwd, en in zekere mate zelfs omwille van dat taalgebruik: hij is in de Kamer en in de bevoegde commissies niet bepaald wereldschuw. Met duidelijkheid die soms aan arrogantie grenst zijn mening verkondigen en die van de anderen bekampen: het is Theo Francken ten voeten uit.

Men zou kunnen zeggen, zonder veel overdrijving: precies omwille van zijn politieke actie rond asiel en migratie (waarin die Facebook-discussie past) is hij staatssecretaris van Asiel en Migratie geworden. Was dat onbekend? Alleen voor wie jarenlang zijn huiswerk niet maakte.’

2. Waarom dan zo’n felle discussie?

Walter Pauli: ‘Ten eerste: zo werkt dat vandaag. Over VMO en VNV zijn vooral clichés bekend. En clichés, zeker als ze vastgeroest zijn, veranderen in de snelle (ook sociale) media in gevaarlijke wapens. ABVV-man Herwig Jorissen had het een paar jaar geleden vlaggen toen de Waalse métallo’s zijn verleden als VMO’er gebruikten om de Metaalcentrale te splitsen.

Francken ligt onder gelijkaardig vuur. De PS begon, CDH volgde meteen: VMO en VNV zijn etiketten waar Francken niet meer onder uit geraakt, en dus is hij een halve (of hele) fascist. De rest maakt de zaak alleen maar erger: iedere keer opnieuw komt er weer een stukje nieuws bij, ‘adding insult to injury‘ aan de democratie, toch in de oren van hen die N-VA niet lusten en deze coalitie verwerpen.

'Net om dit discours heeft N-VA (en de rest) Theo Francken staatssecretaris Asiel en Migratie gemaakt'
© BELGA

Laurette Onkelinx heeft iedereen een poepje laten ruiken hoe oppositie te voeren. Zij heeft haar politieke targets. De eerste ervan is: aantonen dat de N-VA eigenlijk een soort neo-VB is. Dus: geen democratische partij. Die visie, die ook met veel ijver wordt verdedigd door een CDH’ers als Francis Delpérée (die vindt N-VA racisten), krijgt in de figuur van Theo Francken een gezicht. Een kop. Zoals hij dat zelf in hogervermeld Knack-interview zei: ‘Ik ben groot. Ik heb weinig haar. Ik zie eruit als een para. Ik ben bezig met defensie, migratie en het koningshuis. Ik kan dus begrijpen dat sommige mensen mij zien als een rechtse zak.’ Die perceptie is nu nog wat krasser geworden: een antidemocratische, collaboratiegezinde, half-racistische rechtse zak.

Au fond kan Onkelinx de figuur Francken niet schelen. Niet dat zij de finesses van de Vlaamse Beweging en het VMO in de vingers heeft: de Franstalige publieke opinie heeft daar nu eenmaal een ander, veel zwart-witter beeld over dan de Vlaamse. En in de loop der jaren zijn de grijstinten alleen maar minder geworden in plaats van vermeerderd. Onkelinx is een ‘kind van haar omgeving’.

Maar met Theo Francken heeft ze wel munitie voor het echte doel: de politieke strijd tegen de MR. Die is legitiem, en wordt met alle middelen gevoerd. ‘Francken’ is nu ‘geframed’ als hét voorbeeld om aan te tonen dat de MR zo ver is gegaan om de macht te grijpen dat ze zelfs de democratie opgeeft, dat men in zee gaat met Vlaamse neo-dit’s en ultra-dat’s. Theo Francken dient als levend bewijsmateriaal dat de MR alleen maar aan de macht kwam (en de PS daarvan verstoten heeft) door gemene zaak te maken met een partij die N-VA heet, maar eigenlijk een Vlaams Belang is.

En als dat zo is, dan heeft de MR zichzelf al een stuk buiten het gewone democratische spel gezet. En dan mogen de linkse, democratische krachten in Wallonië dan ook. Binnen dat kader is het roepen en tieren tegen de premier, ook is het op een manier die nog niet vaak gezien is in het parlement, nog maar ‘het minste kwaad’. Er zal de komende uren en dagen artillerie van een zwaarder kaliber bulderen. You ain’t see nothing yet.

3. Alle nuances in acht genomen: wat dan over ‘Franckengate’ te denken?

Walter Pauli: ‘Het toont vooral aan dat de Zweedse coalitie geen wandeling door het bos gegund wordt: nooit waren de wittebroodsweken zo snel gedaan. Het toont ook aan dat de theorie van ‘de twee democratieën’ die de N-VA propageert, toch een paar lacunes bevat. Het is al lang geleden dat een puur Franstalige aanval zo hard aankwam in Vlaanderen. Zo moeilijk te pareren was ook.

Mercedes Van Volcem
Mercedes Van Volcem© Belga Image

De verwijderde tweet van Vlaams parlementslid Mercedes Van Volcem van Open VLD illustreert dat het aanhoudende gebeuk van de jongste dagen nu al voor barsten heeft gezorgd in de coalitie.

Maar Francken is Anissa Temsamani niet. In 2003 was Temsamani als staatsecretaris een ‘ornament’ voor de SP.A. Voor N-VA is Francken een van de vaste pijlers, een lid van de beperkte club onderhandelaars van dit regeerakkoord. Als N-VA-voorzitter Bart De Wever hem zou moeten opofferen, verzwakt dat de N-VA as such. Waarom zou de Wever Francken dan laten vallen? Maar de aanval van de oppositie pareren zal hoe dan ook bloed, zweet en tranen kosten.

Bart De Wever
Bart De Wever© Belga

‘Franckengate’ toont dan ook aan dat de N-VA zwakke plekken heeft. In Vlaanderen werden bij het N-VA-discours al bij al weinig fundamentele vragen gesteld: het was dominant. De Franstalige bril zorgt voor een andere kijk. Het debat wordt opengetrokken, krijgt meer tegenspraak. En als dat gebeurt als Bart De Wever niet in het land is, is de N-VA-motor toch opvallend snel aan het sputteren.

Maar natuurlijk zijn er ook zeer goede kanten aan voor het politieke debat. Asiel en Migratie en het nieuwe beleid errond zullen ongetwijfeld voorwerp zijn van scherper debat, en hopelijk ook betere argumentatie. De oppositie zal met ijver en zelfs zelfvertrouwen het beleid bekampen en bevragen, het kabinet-Francken zal nog beter bewapend moeten zijn om de voorgestelde hervormingen te verantwoorden en door te voeren. Theo Francken zal zich steviger mogen weren dan ooit. Dat kan een beetje democraat alleen maar toejuichen.

Hij zal zich zijn vuurdoop wel anders hebben voorgesteld. Maar zo is politiek. En dat heeft Francken mogen ondervinden: in de Wetstraat gaat het er soms net zo ruig aan toe als in The Godfather. ‘It’s not personal, Sonny. It’s strictly business‘. En vervolgens blaffen de machinegeweren, en vloeit er bloed.

Charles Michel (MR)
Charles Michel (MR)© BELGA

Zo was dat ook hier: de kannonade op Francken van de jongste dagen is haast uitgedraaid op een standrechtelijke fusillade van de man. Men doet namelijk alsof men de N-VA’er wil opruimen, maar de echte kogel is bedoeld voor premier Charles Michel (MR).

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content