‘Moet België gesplitst worden?’ (En drie andere vragen voor de Vlaamse Volksbeweging)

‘De Vlaamse Beweging tracht via N-VA haar programma te realiseren’, schrijft Liesbet Sommen (CD&V). Toch blijft ze zitten met een aantal vragen over de eis van de VVB om meer autonomie voor Vlaanderen.

Het succes van een partij wiens eerste statuutsartikel de splitsing van België bevat, heeft de politieke relevantie van de Vlaamse Volksbeweging (VVB) groter gemaakt. Deze beweging is de drijvende kracht binnen N-VA voor een Vlaanderen met meer bevoegdheden.

Daarom wil ik haar in dit stuk een aantal vragen voorleggen. Vlaamsgezinden hebben zichzelf de opdracht gegeven om meer draagvlak te zoeken voor een confederale staat; wie weet kunnen hun antwoorden op mijn vragen hiertoe bijdragen.

Waarom wil de VVB zoveel autonomie voor Vlaanderen?

Tot nog toe zijn overtuigende argumenten mij vreemd waarom de Vlaming er écht beter van zou worden als we ons beleid volledig in eigen handen hadden. Met respect voor het werk van de Vlaamse regering(en); net als in de federale regering worden daar goede en slechte beslissingen genomen.

Het argument dat de Franstalige Parti Socialiste op vlak van sociale zekerheid minder hervormingsgezind was dan een aantal Vlaamse partijen, houdt steek. Maar de vorming van de huidige federale regering zonder de PS heeft dit euvel opgelost. Een beleid voeren dat door Vlamingen gewenst is doe je niet door het land te splitsen, maar door er als politieke partij aan deel te nemen.

Illustratie hiervan: de maatregelen van de federale regering hebben de financiële transfers van Vlaanderen naar Wallonië doen verminderen, blijkt uit een studie van VIVES-KULeuven van 2015. Het Vlaamse aandeel in de federale belastingen daalt erdoor van 60,47 procent naar 60,37 procent en het aandeel van de Vlamingen in de financiering van de sociale zekerheid daalt van 65,76 procent naar 64,44 procent.

Is de VVB voorstander van de splitsing van België, of zullen meer bevoegdheden voor Vlaanderen volstaan?

Professor Bruno De Wever, broer van, legde in De Standaard uit dat de Vlaamse Beweging niet als geheel achter een Vlaamse onafhankelijkheid staat. Hij noemt de aanhangers van de beweging ‘Vlaamse patriotten’, net omdat de term flamingant tegenwoordig een bijklank heeft gekregen als voorstander van de splitsing van België.

De Vlaamse Beweging tracht haar programma via N-VA te realiseren. Welk standpunt zal de VVB bij N-VA aanbevelen: splitsing van België, of enkel meer bevoegdheden voor Vlaanderen? Separatisme of confederalisme? Welke van beide opties zal er in de wetsvoorstellen van N-VA staan, die N-VA-Kamerlid Hendrik Vuye nu moet uitwerken?

Wat vindt de VVB van het overhevelen van regionale bevoegdheden naar de federale staat?

Laat ons eerlijk zijn: voor sommige bevoegdheden is een aparte aanpak per deelstaat absurd. Staatshervormingen moeten leiden tot een efficiëntere staat. Het terug overhevelen van sommige bevoegdheden naar België zou daarbij bespreekbaar moeten zijn. Als de VVB hoopt op een nieuwe staatshervorming in 2019, kan een herfederalisering van bevoegdheden dan tot de agenda behoren?

Neem nu klimaat. Deze problematiek vereist een Europese en internationale aanpak en coördinatie; het is efficiënt om in het buitenland één woordvoerder voor een zo groot mogelijk aantal inwoners te hebben. Idem dito voor buitenlandse relaties. Ik kan me iets voorstellen bij de politieke wens van Vlaamsgezinden om de eigen (deel)staat in het buitenland te mogen vertegenwoordigen, maar dat kan dan via een louter protocollaire rol. Daar heb je geen regionale beleidsbevoegdheid voor nodig.

Waarom zou de VVB de sociale zekerheid willen splitsen?

Solidariteit kan enkel bestaan als de sociale zekerheid op voldoende grote schaal wordt georganiseerd. Deze schaalvoordelen spelen ten volle wanneer het gaat over de impact van de vergrijzing op de sociale zekerheid. De pensioenen en gezondheidszorg kennen een enorme uitgavenstijging, omdat ouderen hier meer gebruik van maken. Dit leidt tot een uitgavenstijging van de sociale zekerheid als geheel. Des te meer een deelstaat vergrijst, des te hoger dus haar sociale uitgaven.

Op Doorbraak.be concludeert Herman Deweerdt van het Aktiecomité Vlaamse Sociale Zekerheid, de flamingante groep die de transfers van Vlaanderen naar Wallonië wil bewijzen, dat Vlaanderen sterker vergrijst dan de andere regio’s.

In een andere bijdrage komt hij tot het besluit dat de vergrijzingskosten van Wallonië en Brussel hoger oplopen dan deze in Vlaanderen. Dit doet hij zonder duidelijke bronvermelding van zijn gegevens en op basis van zijn hypothese dat de kostprijs van de sociale uitgaven per werkende in Wallonië en Brussel hoger ligt dan deze in Vlaanderen. Dit zegt echter niets over de kosten van de vergrijzing.

Deweerdt wil ontkrachten dat een splitsing van de sociale zekerheid slechter zou zijn voor de Vlaming dan het behoud van het Belgische model. Mijn fundamentele vraag blijft echter: waarom zou deze splitsing beter zijn voor de Vlaming? Op basis van de meest recente demografische gegevens van de FOD Economie zie ik immers dat het aandeel 65-plussers in Vlaanderen 18 procent van de bevolking bedraagt; in Brussel 15 procent en in Wallonië 17 procent.

Hoewel Vlaanderen er dus qua vergrijzing iets slechter uit komt, liggen de cijfers dicht bij elkaar. Een splitsingsscenario zou, als het al geen achteruitgang zou betekenen, even goed een status quo kunnen betekenen voor de Vlaming. Waarom dan die ongelooflijk complexe en kostelijke splitsing van de sociale zekerheid doorvoeren? Er zijn politieke dossiers met een véél grotere prioriteit.