Groupe Diane bewijst hoe moeilijk het is om goed politiek theater te maken.
Politiek theater is misschien wel het spannendste theater. Niet alleen omdat het doorgaans boeiender is dan het werk van leeglopende kunstenaars die de toeschouwer met hun hoogstpersoonlijke demonen lastigvallen, maar ook omdat het zo ontzettend veel moeilijker is. Weinigen slagen erin om grote politieke idealen naar het kleine leven van personages te vertalen zonder te eindigen met bordkartonnen figuurtjes die alleen maar clichés debiteren. Veel eenvoudiger is het om een soapachtig verhaal over politici en hun intriges te schrijven, maar de ambitie om politiek te vatten in het leven van andere mensen blijft lovenswaardig.
Alleen, als het mislukt, ziet het er wel bijzonder treurig uit. Een jaar na de aanslagen in Brussel, op de dag dat een terrorist vier slachtoffers maakte in Londen, ging ik naar Groupe Diane kijken. Een bejubelde voorstelling van het Nieuwstedelijk en Stijn Devillé over een groep uitgerangeerde extreemlinkse terroristen. Losjes gebaseerd op de geschiedenis van de Rote Armee Fraktion. Drie terroristen vragen zich af wat ze moeten doen: doorgaan met de gewelddadige strijd en – pakweg – de eurocommissaris voor Handel gijzelen, of kiezen voor vreedzaam verzet en de politieke strijd. Het was me ontgaan dat daarover nog altijd een debat gaande is ter linkerzijde, maar in Groupe Diane breekt iedereen zich het hoofd over dat dilemma.
De terroristen – ik stelde mij er altijd wat zwijgzame, stugge figuren bij voor – raken er maar niet over uitgepraat. Zelfs in de gevangenis blijven ze de argumenten tegen elkaar afwegen. Hardop, uiteraard. Elke bedenking of gedachte die Devillé heeft kunnen verzinnen over linkse terreur, heeft hij in de mond van een van zijn personages gepropt. Het verhaal is daar alleen maar omheen geschreven. Het wordt echt lachwekkend wanneer Jonas Van Thielen, als schimmige fruitteler van Oost-Europese afkomst die de terroristen een caban verhuurt, zich in de discussie mengt. In krom Nederlands brengt hij een monoloogje dat klinkt als een opiniestuk uit de krant. (Hij vindt dat ze maar eens moeten ophouden met zeuren en gaan werken voor de kost.) Alle personages zijn louter verzonnen om een standpunt in de discussie in te nemen. Je gelooft geen seconde dat ze ook echte mensen zouden kunnen zijn.
Terroristen levensecht neerzetten, het is niet eenvoudig. Ook Reizen Jihad van Fikry El Azzouzi en Gaz van Tom Lanoye deden bij momenten aan schoolvoorstellingen denken waarin de boodschap al de rest overstemt. Dan toch maar liever een gepassioneerde monoloog over het liefdesverdriet van de auteur.
Door PETER CASTEELS
In krom Nederlands brengt Jonas Van Thielen een monoloogje dat klinkt als een opiniestuk uit de krant.
