Huurwaarborg van 3 maanden: ‘Totaalplaatje zal evenwichtig zijn’

Liesbeth Homans © Belga

Homans werkt aan een decreet om de Vlaamse huurregels vorm te geven. Uit de teksten die ze al heeft besproken met het werkveld, blijkt dat ze daarbij ook aanpassingen doet die niet in het Vlaamse regeerakkoord staan.

Vlaams minister van Wonen Liesbeth Homans (N-VA) denkt eraan de huurwaarborg weer op te trekken van twee naar drie maanden. Dat schrijft De Standaard dinsdag. Zonder garanties voor de meest kwetsbare groepen op de huurmarkt is zo’n maatregel “onaanvaardbaar”, zegt Vlaams parlementslid Katrien Partyka van Homans’ coalitiepartner CD&V.

Homans werkt aan een decreet om de Vlaamse huurregels vorm te geven. Uit de teksten die ze al heeft besproken met het werkveld, blijkt dat ze daarbij ook aanpassingen doet die niet in het Vlaamse regeerakkoord staan. Zoals het opnieuw verhogen van de huurwaarborg.

Minister Homans verdedigt in het ontwerp de hogere huurwaarborg als tegenprestatie voor de ­zogenaamde huurwaarborg­lening. Een huurder zou de huurwaarborg op een geblokkeerde rekening kunnen storten zonder dat de verhuurder de afkomst van het geld (een lening) kent. Ze wijst er ook op dat een voldoende hoge huurwaarborg verhuurders kan overtuigen om te verhuren aan “minder voor de hand liggende huurders”.

CD&V vindt het voornemen van Homans onevenwichtig. “Het evenwicht tussen de rechten van de huurder en die van de verhuurder wordt verstoord”, zegt Katrien Partyka. “Wie begint te huren, moet dan in één keer vier maanden huur neertellen, drie maanden waarborg, plus één maand huur. Je moet niet leven van een uitkering om dat veel geld te vinden.”

Partyka is er niet van overtuigd dat het systeem van de huurwaarborglening ook echt werkt.

‘Homans duwt huurders verder de armoede in’

Ook oppositiepartijen sp.a en Groen reageren scherp op het uitgelekte voorstel. “Ze zet huurders en verhuurders tegen elkaar op en duwt huurders verder de armoede in”, zegt Michèle Hostekint (sp.a). Volgens An Moerenhout (Groen) is het “des te pijnlijker dat net de minister van Armoedebestrijding de drempel tot de huurmarkt voor kwetsbare huurders verhoogt”.

Des te pijnlijker dat net de minister van Armoedebestrijding de drempel tot de huurmarkt voor kwetsbare huurders verhoogt

An Moerenhout , Groen

Groen vindt dat Homans de echte problemen negeert. “De armoede onder huurders is vandaag onaanvaardbaar hoog”, zegt An Moerenhout. “Het huurdecreet, dat minister Homans binnenkort bekend moet maken, kan een waardevolle hefboom zijn om de armoede onder kinderen, leerlingen en volwassenen te laten afnemen. Onderzoek toont aan dat de hoge huurprijzen steeds vaker een reden zijn om in armoede te belanden. Het zou de prioriteit moeten zijn van deze minister van Wonen en Armoedebestrijding, maar het is het niet.” In plaats van de armen te bestrijden zou de minister beter de armoede bestrijden, zegt Moerenhout.

Haar sp.a-collega Michèle Hostekint pleit voor een centraal georganiseerd huurwaarborgfonds, dat huurders met een laag inkomen de mogelijkheid geeft de betaling van de waarborg te spreiden en tegelijk verhuurders zekerheid geeft.

‘Niet roepen en tieren over één aspect, totaalplaatje zal evenwichtig zijn’

Vlaams parlementslid Jelle Engelbosch (N-VA) noemt de kritiek “voorbarig”. “Ik zou de criticasters willen oproepen te wachten met kritiek te geven en te roepen en tieren over één aspect. Dit is één onderdeel van een geheel dat voor iedereen evenwichtig zal zijn”, aldus Engelbosch aan Belga.

“Men licht er één ding uit en begint daarover te roepen en tieren zonder dat men het totaalplaatje kent. Dat is jammer, want dat totaalplaatje zal wel degelijk evenwichtig zijn voor iedereen”, aldus Engelbosch. Zo verwijst hij naar het systeem van de huurwaarborglening, waarbij de huurder de huurwaarborg op een geblokkeerde rekening kan storten zonder dat de verhuurder de afkomst van het geld (een lening) kent. “Op die manier neem je het stigma van de OCMW-huurwaarborg weg en vermijden we dat eigenaars daarop gaan selecteren”, legt Engelbosch uit. Daarnaast zouden er in het totaalpakket nog zaken zitten die het geheel “evenwichtig” moeten maken, zoals onder meer een versoepeling van de opzegregels bij overlijden, maar daarvoor is het volgens Engelbosch wachten tot het afgewerkte decreet op tafel ligt. “Er zal een evenwichtig geheel op tafel liggen en er zal eten en drinken in zitten voor iedereen”, klinkt het.

Open Vld staat achter voorstel

Coalitiepartner Open Vld steunt het voorstel wel. De Vlaamse liberalen zien het als een hefboom om de huurmarkt te “versterken”. In een persbericht drukt Mercedes Van Volcem (Open Vld) samen met haar collega Gwenny De Vroe haar steun uit voor het voorstel voor een huurwaarborg van drie maanden. “We moeten de zwakke huurmarkt ondersteunen. De verhuurders worden vaak geconfronteerd met wanbetalers waardoor ze afhaken. Bij huurachterstand krijg je pas je vonnis en uitdrijving na drie maanden wanbetaling. Bovendien moet er ook nog betekend worden aan het OCMW. De rekening loopt vaak op tot 6 maanden huurderving”, aldus Van Volcem en De Vroe.

Een verhoogde huurwaarborg kan verhuurders volgens Van Volcem en De Vroe meer zekerheid geven en hen “motiveren degelijke panden op de huurmarkt te brengen”, is de redenering. Ook het idee van een huurwaarborglening, waarbij de huurder de waarborg op een geblokkeerde rekening kan storten zonder dat de verhuurder de afkomst van het geld (een lening) kent, krijgt steun van de Vlaamse liberalen. De zwakste huurders moeten volgens Van Volcem en De Vroe bij de overheid terechtkunnen om hun waarborg te lenen. “Deze kunnen ze dan stapsgewijs terug betalen. Eigenlijk motiveren we hen dan om de huurwaarborg te sparen. Zo hoeven ze in de toekomst dan geen lening meer aan te gaan als men nog wil huren.”

Vlaams Huurdersplatform ongerust

Het Vlaams Huurdersplatform is er echter niet gerust op. “Nu al heeft 42 procent van de huurders moeite om die waarborg op tafel te leggen. Dat percentage zal bij een hogere waarborg alleen maar toenemen”, reageert Joy Verstichele van het Huurdersplatform. De idee van een huurwaarborglening kan een oplossing bieden, maar over die piste is er nog veel onduidelijkheid. “Bijvoorbeeld de snelheid waartegen deze lening kan worden verstrekt is essentieel. En wat met de administratieve rompslomp en extra kosten voor de huurder?”, aldus Verstichele. “De minister kan het niet maken om de waarborg op te trekken zonder een alternatief dat voldoende garanties biedt, zeker voor de meest kwetsbare groepen”.

Ook Caritas Vlaanderen vindt dat er voldoende duidelijkheid moet komen over de Vlaamse Huurwaarborglening. “Zolang er geen uitgewerkt voorstel is, dat besproken werd met het middenveld en dat volledig actief is, kan van een verhoging van de huurwaarborg geen sprake zijn”, stelt de organisatie die begaan is met de armoedeproblematiek. Caritas wijst erop dat anders veel kandidaat-huurders -niet alleen de meest kwetsbaren- geen woning meer zullen vinden op de private huurmarkt. “We hebben dit ook aangekaart tijdens verschillende overlegmomenten met de minister over de vernieuwing van het Vlaamse woninghuurrecht, ” zegt Thijs Smeyers, coördinator bij Caritas Vlaanderen. “We begrijpen de vraag van de verhuurders om meer zekerheid in te bouwen, maar met de huidige cijfers in het achterhoofd is een brute verhoging zonder flankerende maatregelen nefast voor een grote groep mensen.”

Caritas is de idee van een Vlaamse Huurwaarborglening genegen. “Wie zelf niet over voldoende middelen beschikt, zal kunnen lenen via de Vlaamse overheid. Je krijgt het geld rechtstreeks, zodat de verhuurder niet weet dat je dit geld zelf niet hebt. Zo vermijd je discriminatie op basis van solvabiliteit, de grootste discriminatiefactor binnen de private huurmarkt.” Maar Caritas wijst erop dat de Huurwaarborglening nog niet uitgewerkt is. Pas als dat gebeurd is, en het concept is uitgetest, mag de minister de huurwaarborg verhogen, vindt de ngo.

We begrijpen de vraag van de verhuurders om meer zekerheid in te bouwen, maar met de huidige cijfers in het achterhoofd is een brute verhoging zonder flankerende maatregelen nefast voor een grote groep mensen.

Caritas Vlaanderen

Caritas Vlaanderen betreurt ook dat er in het nieuwe ontwerpdecreet geen wetgevende initiatieven zijn voorzien om discriminatie op de private huurmarkt aan te pakken. “Niet preventief en niet bestraffend. We hadden op meer gehoopt.” Ook over de uithuiszetting van gezinnen met kinderen, schiet het decreet tekort. Caritas hoopt op nieuw overleg en het toepassen van de Armoedetoets. “We blijven in dialoog gaan met de minister omdat we blijven geloven in een sterke private huurmarkt waar ook kwetsbare mensen terecht kunnen. De sociale huurmarkt is niet de enige oplossing, maar dan moeten we er wel over waken dat de private huurmarkt open blijft voor iedereen.”

Nog voor de zomer wordt het nieuwe huurdecreet van minister Homans verwacht. Minister Homans zelf vindt het voorbarig om nu al te communiceren over haar ontwerp. Het wordt nu bekeken door de Inspectie van Financiën. Daarna volgt er mogelijk nog politiek overleg tussen de kabinetten.

Partner Content