Het drama Dexia: de rekening van een redding

Het nakende jaarverslag en een stresstest zorgen voor groeiende zenuwachtigheid bij Dexia. Maar óók bij de overheden en andere grote aandeelhouders die de bank redden.

Alle overheden in ons land (federaal, regionaal, lokaal) hebben diep in hun geldbuidel getast om Dexia boven water te houden. Iedereen heeft vers kapitaal in Dexia gestoken, rechtstreeks en/of via een van de grote bestaande grote aandeelhouders. Alles samen gaat het om zeker 4 miljard euro. En die zijn een financiële strop voor de overheden, want vandaag blijken al die in Dexia geïnvesteerde publieke middelen nog maar een derde tot een kwart waard te zijn van wat in het najaar van 2008 voor de Dexia-aandelen moest betaald worden. Dat zadelt de overheden vandaag op met een verlies van om en bij de 3 miljard euro. De dividenden, die het leed nog enigszins zouden kunnen verzachten, stellen weinig of niets voor.

Het ergste is dat al dat overheidskapitaal Dexia ook niet heeft gered, want na die financiële injectie eind september 2008 blijft het wantrouwen tegenover de bank in een eerste fase groot en krijgt ze niet onmiddellijk terug toegang tot de kapitaalmarkten om zich te financieren. De situatie verbetert pas een beetje nadat Dexia in oktober 2008 een staatsgarantie ontvangt van België, Frankrijk en Luxemburg. Wat daarbij opvalt is dat België het leeuwendeel van het risico bij Dexia voor zijn rekening neemt, namelijk 60,5 procent, terwijl Frankrijk slechts 36,5 procent voor zijn rekening neemt.

Op 1 november 2009 wordt dat gewaarborgd bedrag geplafonneerd op 100 miljard. Zo kent de Belgische federale overheid Dexia een waarborg toe van 60,5 miljard om zich te kunnen herfinancieren op de interbankenmarkt. Het gaat daarbij om leningen die ten laatste op 31 oktober 2014 op vervaldag komen en die Dexia afsloot vóór 30 juni 2010 (de bank stapt vanaf dan voor nieuwe financieringen uit het waarborgmechanisme). Daarnaast staat de Belgische federale overheid tot in 2035 borg voor maximum 10,59 miljard dollar als het met een van die rommelkredietproducten van Dexia’s Amerikaanse dochter FSA fout afloopt, of als Dexia zelf failliet gaat.

Aan al die waarborgen is vanzelfsprekend een risico verbonden. Het is zeker niet uit te sluiten dat de overheid hier ook ooit echt met geld moet uitpakken, bijvoorbeeld als ze zou moeten opdraaien voor verliezen op het deel van de FSA-portefeuille dat Dexia niet is kwijtgeraakt. In elk geval, zo schrijft het Rekenhof in een verslag van 22 december 2010, blijven ‘de waarborgen, die als gevolg van de financiële crisis door de Staat werden verleend aan financiële instellingen, door hun omvang een belangrijke factor van onzekerheid voor de toekomstige evolutie van de overheidsfinanciën’.

Stresstest

In een ander verslag over het rekeningenboek 2009 van de Vlaamse overheid, formuleert het Rekenhof een gelijkaardige conclusie. De onzekerheid over de overheidsfinanciën kan de kredietwaardigheidsrating van de federale overheid en de gewesten onder druk brengen, aldus nog het Rekenhof.

De grote vraag vandaag is of Dexia zal slagen in een nieuwe stresstest die voor de Europese banken op komst is. Die test moet de weerbaarheid van de financiële instellingen onderzoeken. Is een bank bestand tegen een nieuwe storm in de financiële wereld? Heeft de bank bij een nieuwe crisis voldoende reserve om eventuele verliezen te dekken? Hoe die stresstest er precies zal uitzien en welke criteria getoetst worden, is nog niet duidelijk. Dat belet niet dat sommige analisten nu al twijfels hebben of Dexia vlot in dat bankenexamen zal slagen.

Als zou blijken dat bij Dexia een kapitaalverhoging noodzakelijk is, heeft dat verstrekkende gevolgen, want de bestaande aandeelhouders als de Gemeentelijke Holding en Arcofin hadden twee jaar geleden al nauwelijks de middelen om mee te doen aan de reddingsoperatie. Als het zo ver komt, zullen onze overheden een nog grotere rol moeteen opnemen. Anders bestaat de kans dat zich een ander scenario voltrekt dat analisten al langer zien aankomen: dat de Franse overheid, via een Franse financiële instelling, de meerderheid en het zeggenschap over Dexia binnenhaalt.

(EWP/PAM)