Projectontwikkelaar Land Invest Group en Joeri Dillen, voormalig kabinetschef van Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA), dagen Apache en drie van zijn journalisten voor de rechter. Aanleiding zijn hun onthullingen over belangenverstrengeling op de Antwerpse vastgoedmarkt.
Apache, de in onderzoeksjournalistiek gespecialiseerde website, ligt onder vuur. Eind vorige week kregen vier medewerkers een gerechtsdeurwaarder op bezoek. Hoofdredacteur Karl van den Broeck kreeg één dagvaarding, journalisten Tom Cochez en Georges Timmerman en verantwoordelijk uitgever Bram Souffreau worden twee keer voor de Antwerpse rechtbank van eerste aanleg gedaagd. De eerste afspraak ligt vast op woensdag 19 oktober. Eisende partij is dan Joeri Dillen, stedenbouwkundig ambtenaar in Grobbendonk met een opmerkelijk cv. Dillen was tot begin 2012 adviseur op het kabinet van Ludo Van Campenhout, toenmalig Antwerps Open VLD-schepen van Ruimtelijke Ordening. Na een tussenstap als directeur bij twee dochtermaatschappijen van projectontwikkelaar Land Invest Group, dook hij een halfjaar later naast Bart De Wever en Liesbeth Homans op in het team dat namens de N-VA de Antwerpse coalitiebesprekingen voerde. Zijn rol werd blijkbaar geapprecieerd: Dillen ging aan de slag als kabinetschef van burgemeester De Wever, een functie die hij tot augustus 2014 vervulde. De tweede dagvaarding, met afspraak op 26 oktober, gaat uit van… Land Invest Group.
Beide zaken staan los van elkaar, maar het verband ligt voor de hand. Apache bijt zich al vier jaar vast in het dossier-Land Invest. In een reeks artikels onderzochten zijn journalisten de verstrengeling van zakelijke en politieke belangen op de vastgoedmarkt van Antwerpen. Een van de vele vertakkingen van het dossier is de oude Renault-garage aan de Tunnelplaats, een site die op 21 december 2012 via een tussenstation rond zakenman Maurice De Velder werd verkocht aan een dochtermaatschappij van Land Invest. Dat de nv Tunnelplaats drie keer de geschatte waarde wilde betalen, deed destijds vragen rijzen. Die werden anderhalf jaar later beantwoord, toen het Antwerpse stadsbestuur een vergunning afleverde voor een grootschalig en rendabel hoogbouwproject, tegen alle stedenbouwkundige adviezen van zijn eigen administratie in. Joeri Dillen was kort voordien vertrokken als kabinetschef van de burgemeester.
Zowel Dillen als Land Invest verwijten Apache onzorgvuldige en tendentieuze berichtgeving. Dillen eist 100.000 euro wegens laster en eerroof, Land Invest claimt 250.000 euro. ‘Pure intimidatie’, zegt Apache-hoofdredacteur Karl van den Broeck. ‘Dat blijkt niet alleen uit de absurde geldsommen. Land Invest eist ook dat we alle artikels van onze website verwijderen. Daar bestaat een woord voor: censuur.’
De eisers gebruiken andere woorden: ‘laster en eerroof’.
KARL VAN DEN BROECK: Als we bewust feiten hadden verdraaid, zou je van laster en eerroof kunnen spreken. Maar onze journalisten zijn vier jaar lang zorgvuldig te werk gegaan. Er vált niets te weerleggen. Dat blijkt ook uit de argumentatie van Joeri Dillen en Land Invest: ze betwisten de feiten niet, maar betogen dat onze conclusies tendentieus zijn. Ze hebben nooit een recht van antwoord gevraagd, en ze zijn nooit naar de Raad voor de Journalistiek gestapt. Nee, ze zetten meteen het ultieme wapen in: een procedure voor de rechtbank.
Waarom we net nu worden gedagvaard? Omdat de grote nieuwsmedia ons onderzoek pas onlangs hebben opgepikt, nadat we de link tussen Land Invest en de failliete Optima Bank hadden gelegd. Heel wat collega’s van andere media zijn op hun beurt gaan spitten, met vaak paginalange artikels tot gevolg. Toch wordt alleen Apache aangevallen. Onze tegenpartijen weten natuurlijk drommels goed dat wij een kleine mediaspeler zijn, met een precaire financiële basis. Zelfs als ze de rechtszaak niet winnen, kunnen ze ons pijn doen. Procedures kosten geld.
Tergend en roekeloos
Pol Deltour, nationaal secretaris van de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) en zelf jurist gespecialiseerd in mediarecht, is niet onder de indruk van de klacht.
POL DELTOUR: 80 procent van beide dagvaardingen bestaat uit citaten uit Apache-artikels. De eigen inbreng beperkt zich tot het voortdurende herhalen van hetzelfde punt: dat de berichtgeving niet klopt en dat cliënten daardoor schade hebben geleden. Argumenten ten gronde vallen met geen vergrootglas te bespeuren. Terwijl de eisende partijen net ‘de fouten van de verweerder’ en ‘het oorzakelijke verband met de beweerde schade’ moeten bewijzen. Als ze niets méér op tafel kunnen leggen, zie ik niet in hoe de rechtbank hun eis kan aanvaarden. In dat geval ligt de weg voor Apache open om zelf een schadeclaim in te dienen wegens tergend en roekeloos geding.
Uit de hoogte van de claims blijkt dat Apache terecht spreekt van intimidatie. De burgerlijke procedure wegens laster en eerroof is bedoeld om geleden schade te vergoeden. Maar provisies van 250.000 euro? Dat heeft niets meer met schadeloosstelling te maken. Dan misbruik je de procedure als een soort terreurmiddel.
Moet een verondersteld persmisdrijf niet voor een assisenhof komen?
DELTOUR: Strikt genomen wel, maar de laatste perszaak voor een assisenhof dateert al van kort na de Tweede Wereldoorlog. Met dit dossier zou je sowieso niet naar assisen moeten trekken: het weegt zo licht dat het openbaar ministerie gegarandeerd zou seponeren. Maar intussen is het ingeburgerd dat je journalisten of media ook voor een burgerlijke rechtbank ter verantwoording kunt roepen. Vroeger werd er voor morele schade weleens een symbolische euro toegekend. Exorbitante bedragen eisen, dat is een recent – en verontrustend – fenomeen.
Erik Raspoet
‘Onze journalisten zijn vier jaar lang zorgvuldig te werk gegaan. Er vált niets te weerleggen.’ Karl van den Broeck (Apache)
