‘De natuur heeft de mens niet nodig. Meer nog, wij zijn er afhankelijk van’

‘Het verlies aan biodiversiteit stoppen is niet alleen noodzakelijk voor de natuur zelf, maar ook om socio-economische redenen’, schrijven drie parlementsleden voor N-VA in een open brief aan de Europese ministers van Milieu.

Beste Europese ministers van Milieu,

Zoals jullie weten, neemt de Europese Commissie de Vogel- en de Habitatrichtlijn, de ruggengraat van het Europese natuurbeleid, momenteel onder de loep. De Commissie wil nagaan of de wetgeving “fit for purpose” is. Met andere woorden, is de wetgeving nog steeds effectief, efficiënt en relevant of moet ze worden herbekeken?

Hoe liggen de kaarten vandaag? Meer dan een half miljoen burgers gaven in een online raadpleging dat de natuurrichtlijnen niet veranderd mogen worden. Met dit ongetwijfeld in het achterhoofd, komen jullie volgende woensdag samen om een mogelijke herziening van de Europese natuurrichtlijnen te bespreken. De inkt van het Parijse klimaatakkoord is nog niet droog, of een andere essentiële deal dringt zich op om onze (Europese) natuurrijkdom te beschermen.

In het Europees Parlement kant alvast een brede meerderheid zich tegen een mogelijke herziening. In een gezamenlijke brief aan de Europese Commissie, gesteund over de fractiegrenzen heen, maakte Mark Demesmaeker (N-VA), auteur van het biodiversiteitsverslag in het Europees Parlement, duidelijk dat een herziening geen oplossing biedt omdat het probleem niet bij de wetgeving zelf ligt, maar bij de uitvoering ervan. Een herziening zou bovendien het bereiken van de 2020-biodiversiteitsdoelen op de helling plaatsen, een lange periode van rechtsonzekerheid met zich meebrengen en mogelijk ook leiden tot een verzwakking van de wetgeving.

Het Europees Parlement staat niet alleen met dit standpunt. Ook in jullie Raad van Milieuministers groeit de consensus dat men alle inspanningen moet richten op een betere uitvoering. Een aantal lidstaten (waaronder Duitsland, Frankrijk, Italië, Polen en Spanje) zette dit standpunt kracht bij met een brief aan de Commissie. België sloot zich afgelopen vrijdag aan bij deze ‘Coalition of the willing’. Eind november al bracht de Luxemburgse Milieuminister Dieschbourg namens het Raadsvoorzitterschap een duidelijke en niet mis te verstane boodschap: dit is een kwestie van politieke geloofwaardigheid. Ze herinnerde er ook aan dat de natuur de mens niet nodig heeft, maar dat wij integendeel bijzonder afhankelijk zijn van de natuur.

Het eerste rapport van de Europese Commissie over de “fitness check” sterkt ons in onze overtuiging. Als de natuurrichtlijnen goed worden uitgevoerd, zijn ze inderdaad effectief, efficiënt en relevant. Hoewel het ronduit slecht gaat met de stand van de natuur (amper 16% van de habitats en 23% van de soorten bevindt zich in goede staat), is het duidelijk dat de situatie nog erger zou zijn zonder de natuurrichtlijnen: soorten en habitats gelegen in Natura 2000-gebieden doen het beter.

Biodiversiteitsverlies stoppen is niet alleen noodzakelijk voor de natuur zelf, maar ook om socio-economische redenen: het niet halen van het 2020-hoofddoel kost de EU 50 miljard euro per jaar. Eén op zes banen in Europa is in zekere mate afhankelijk van de natuur. Daarbij komt dat de kosten voor het beheren van Natura 2000 gebieden vele malen kleiner zijn dan alle voordelen die dergelijke gebieden voortbrengen (5,8 miljard euro per jaar tegenover 200-300 miljard euro). Ook de directeur van het Europees Milieuagentschap, Hans Bruyninckx, stelde al herhaaldelijk dat het niet enkel om planten en dieren gaat, maar om de mens en de samenleving als geheel.

Het tij moet dus worden gekeerd. Dat is enkel mogelijk indien er voldoende politieke wil is om natuur en biodiversiteit als prioriteit op de agenda te plaatsen, internationaal, in Europa, maar ook op regionaal en lokaal vlak. Voor een betere uitvoering van de natuurrichtlijnen lijken betere richtsnoeren van de Europese Commissie cruciaal, een standpunt dat ook wordt onderschreven door het Comité van de Regio’s. Vlaanderen kan overigens enkele goede voorbeelden voorleggen die inspiratie bieden aan de rest van Europa, denk maar aan het Sigmaplan en projecten in de Antwerpse haven die aantonen dat economie en ecologie elkaar kunnen versterken.

Beste Europese ministers van Milieu, wij hopen dat de coalitie van lidstaten die ijvert voor een betere en versnelde uitvoering van de natuurrichtlijnen zich tegen 16 december heeft uitgebreid naar alle EU-lidstaten. Dit is niet alleen essentieel voor de (Europese) natuur zelf, maar ook voor onze gezondheid, en voor het welzijn en de welvaart van onze kinderen en kleinkinderen.

Mark Demesmaeker (Europees Parlementslid, N-VA) Wilfried Vandaele en Piet De Bruyn (Vlaamse parlementsleden, N-VA)