Matthias Somers

‘De integratie is dood, de regeringspartijen zijn haar doodgravers en de anderen doen alsof hun neus bloedt’

Matthias Somers Wetenschappelijk medewerker van de progressieve denktank Minerva

Het integratiedebat ligt te reutelen op z’n sterfbed, schrijft Matthias Somers in zijn eerste bijdrage als lid van het Schaduwparlement van Knack.be. ‘Integreer je, dat is: de integratie is mislukt.’

Het integratiedebat ligt te reutelen op z’n sterfbed. Want wat betekent dat zogenaamde debat over integratie nog, wanneer zelfs iemand die hier geboren is, neen, wanneer zelfs iemand van wie ook de ouders hier geboren zijn, wanneer zelfs hij nog een migrant wordt genoemd? Iemand die hier blijkbaar niet echt thuishoort, hoogstens een toevallig aangespoelde passant die zo weer kan vertrekken (desnoods leggen we wel samen voor jouw vliegtuigticket). Schuim dat de oceaan uit den verre op het strand heeft achtergelaten en hopelijk snel weer wegspoelt, een vreemd element in de samenleving.

Onze samenleving, niet de zijne. Hij, ongenode gast, doorganger, eeuwige vreemdeling, andere. Hij, met zijn ander geloof, zijn andere cultuur, zijn andere gewoontes. Hij, niet van hier en niet iemand van ons, maar een permanente bedreiging en een voortdurend teken van wat, zo fluistert men, verloren is, een idyllisch verleden waarin iedereen elkaar verstond en waarin men wist wat men aan elkaar had, want elkanders grootouders kenden elkaar al en elkanders grootouders’ grootouders kenden elkaar al, bij naam en toenaam en voorgeschiedenis.

En hem kennen ze niet, noch zijn familie, noch zijn voorgeschiedenis, en hem begrijpen ze niet en willen ze ook niet begrijpen, want wat valt er ook te begrijpen? Het is een vreemde uit een vreemd land, en vreemden uit vreemde landen zullen nooit van hier en nooit van ons zijn. Integreer je, zegt men de migrant, want jouw gezicht herkennen we niet als het onze, en jouw stem klinkt ons vreemd toe. Ze klonk nooit door deze straten, de huizen hebben haar nooit weerkaatst, ze is hier nooit gehoord, ze hoort hier niet.

Integreer je, dat is: jij zult nooit geïntegreerd zijn, maar altijd de migrant blijven. Integreer je, dat is: de integratie is mislukt. De integratie is mislukt, want wat betekenen ze ook, die mooie woorden over een samenleving die van iedereen is?

Die mooie woorden over een gezamenlijke toekomst, wanneer de migrant altijd migrant zal blijven, hoogstens een landgenoot-onder-voorbehoud, een landgenoot-onder-gevaar-van-opschorting, een landgenoot wiens status als landgenoot geen recht is maar een gunst hem tijdelijk verleend, onder voorwaarden.

Hoe kan de migrant ooit geïntegreerd zijn, hoe kan hij denken dat deze samenleving evenzeer zijn samenleving is, hoe kan hij denken dat de toekomst hier evenzeer zijn toekomst is, wanneer hij permanent onder verdenking staat, als hij zelfs tot aan zijn nationaliteit toe als twijfelachtig wordt bestempeld.

Wat betekenen die mooie woorden van regeringspartijen over een samenleving die van iedereen is en over een gezamenlijke toekomst, als diezelfde partijen, de mooie woorden nog niet vervluchtigd in de wind, beslissen dat de toekomst en deze samenleving toch meer van de ene is dan van de andere, dat ze toch eerder toebehoren aan wiens grootouders’ grootouders hun verleden hier hadden, en niet aan die vreemde die zo vrijpostig in ons midden verblijft.

Hoe kan deze samenleving van iedereen zijn en hoe kunnen we samen een toekomst hebben, wanneer zo duidelijk is dat ik een eersterangsburger ben, de migrant een tweederangsburger.

De integratie is dood, de regeringspartijen zijn haar doodgravers. En de anderen doen alsof hun neus bloedt.

Partner Content