‘Complot? De loge krijgt niet eens eigen huishouden op orde’

Een nieuw boek van VUB-historicus Jimmy Koppen is snoeihard voor de vrijmetselarij. Interne ruzies verlammen de werking, en daardoor is de vrijmetselarij maatschappelijk irrelevant aan het worden. Eminent lid Jean Paul Van Bendegem vraagt aan zijn logebroeders om deze kritische analyse ernstig te nemen. ‘Dit zal in een paar tempels hard aankomen’.

Eigenlijk valt Jimmy Koppens boek samen te vatten in een retorische vraag: ‘Weten de vrijmetselaars wel hoe slecht ze bezig zijn?’ De recente geschiedenis is een aaneenschakeling van ruzies die de werking van veel werkplaatsen verlammen en de maatschappelijke slagkracht van de vrijmetselarij tot nul hebben herleid.

Koppen in Knack: ‘Ik wil een hardnekkig misverstand uit de wereld helpen. Néé, de Belgische vrijmetselaars zijn in hun werkplaatsen niet bezig met één of ander complot. Ze zijn niet eens in staat orde op zaken te stellen in hun eigen huishouden, laat staan dat ze in het geheim de Wetstraat of het land hun wil kunnen opleggen. De maçonnerie is vandaag eerder een kleinburgerlijke bedoening geworden.’

Willen maar niet kunnen

De befaamde hoogleraar logica en wetenschapsfilosofie én vooraanstaand logelid Jean Paul Van Bendegem is het met Koppen eens: ‘Wij spenderen inderdaad een groot deel van onze tijd aan onderling ruziemaken. Wij hebben geen tijd voor het groot wereldcomplot, daar komen we nooit aan toe. We willen wel, maar we weten niet wanneer. Als we op het einde van de avond nog maar vijf minuten over hebben, stellen we onze complotten dus maar uit tot de volgende week.’

‘Dat blijkt goed uit het boek van Jimmy Koppen. Dit zal in een paar tempels hard aankomen. Maar het is soms goed om in een spiegel te moeten kijken die een buitenstaander ons voorhoudt. Ik hoop oprecht dat dit boek het debat binnen de loge zal aanwakkeren.’

Knack: U relativeert de politieke invloed van de loge, maar hij bestaat natuurlijk wel. Maar dan gaat het meer om specifieke bondgenootschappen en afspraken dan om de alomvattende samenzwering. Luc Van den Bossche zou in Gentse loges Paars hebben voorbereid, samen met een aantal gelijkgezinde liberalen.

Van Bendegem: ‘Dat gebeurt helaas wel: politici worden lid van de loge vanuit het idee “hier valt men mij niet lastig”. Maar zulke mensen vinden altijd wel een toog waaraan ze samen met enkele kameraden kunnen praten. Als het nodig is, zouden ze naar een stripteaseclub gaan om zeker te zijn dat er geen vrouwen bij zouden zijn. Om daar vervolgens hetzelfde te doen als in de ‘vochtige kamer’ (de bar, nvdr.) van de loge: zaakjes onder elkaar regelen. Anders gezegd: de loge doet écht niet aan politiek, maar natuurlijk zijn er logeleden die politiek actief zijn en elkaar vinden waar ze elkaar tegenkomen.’