Herman Matthijs (UGent, VUB)

‘Brexit laat Verenigd Koninkrijk verdeeld achter, maar ook EU moet aan ‘restart’ werken’

‘De EU wordt niet gedragen door de bevolking en de reden is simpel, namelijk: de EU lost niets op en is niet bezig met de problemen van de doorsnee burger’, schrijft professor Herman Matthijs (UGent, VUB) naar aanleiding van de uitslag van het brexit-referendum. ‘De EU zal op korte termijn aan een ‘restart’ moeten werken, maar wie gaat die leiden?’

Het Britse referendum van 23 juni over het lidmaatschap van de Europese Unie haalt zonder enige twijfel de geschiedenisboeken. De eerste verliezers zijn -nog maar eens- de opiniepeilers. Want meer dan 52% van de Britse kiezers heeft voor de BREXIT gestemd met een verschil van meer dan 1,2 miljoen stemmen. Dit is een duidelijke keuze en dit op basis van een democratisch feit.

‘Brexit laat Verenigd Koninkrijk verdeeld achter, maar ook EU moet aan ‘restart’ werken’

De afkeer tegen de EU heeft te maken met de vele mislukkingen in deze club van 28, namelijk: de eurocrisis, de lage economische groei, de wanorde met de immigratie en niet bewaken van de buitengrenzen, de onmogelijke deal met Turkije, de inmenging en eindeloze administratie vanwege de EU in zowat alles… Daardoor is de EU een moderne versie geworden van ‘Jozef II’ die op het einde van de 18de eeuw aan de macht was: een eindeloze machine van harmoniseringen leidt in de praktijk naar nivelleringen en achterruitgang. Een dergelijk project is nooit te verkopen aan de bevolking.

‘Zal de Schotse regering opnieuw een referendum houden voor een afscheiding?’

Intern geeft deze uitslag ook problemen , zoals de keuze van Schotland en Noord Ierland. Deze beide delen van het Verenigd Koninkrijk hebben voor de ‘Bremain’ gestemd. De vraag is nu of de Schotse regering een referendum gaat houden voor de afscheiding? De vorige keer hebben de Schotten tegen een dergelijk separatisme gestemd. Ondertussen heeft de regerende SNP de laatste verkiezingen verloren en de grootste bron van ontvangsten, de olie en gas, brengt ook al lang niet meer zo veel op als vroeger.

Het Noord-Ierse probleem is van een andere orde. Gaat de verdeelde stemming aldaar leiden tot een einde van het vredesproces? En wat gaat de Ierse republiek nu doen?

Veiligheid

Het VK is de belangrijkste militaire macht in Europa en de belangrijkste pijler voor de Europese veiligheid. Maar dit referendum ging over de EU en de veiligheid is vooral een NATO dossier. Zodoende moeten we ons hierover geen zorgen maken .

Europese Unie

Dit referendum heeft voor een ‘leave’ gestemd, maar met een 52/48 score blijft het land heel verdeeld achter. David Cameron neemt de juiste keuze en toont zijn verantwoordelijkheidszin door zijn ontslag aan te kondigen als PM. Dat siert hem.

‘Indien men een dergelijk referendum zou houden in andere lidstaten, dan zal de Britse uitslag zeker een vervolg krijgen.’

Want laat ons eerlijk zijn, indien men een dergelijk referendum zou houden in andere lidstaten, dan zal de Britse uitslag zeker een vervolg krijgen.

Een Europese Unie met 27 leden is nog even verdeeld als de club mét het VK erbij. De grootste problemen zijn de euro, de economische groei en de Schengen zone. Hier geldt de belangrijke opmerking dat het VK geen deel is van de euro- en Schengen zone. Met een economische groei van 2,5% in 2015, lag die op de Britse eilanden een stuk hoger dan in de eurozone. Het VK betaalt in 2016 ruim 19,8 miljard euro aan de EU begroting, de ‘rebate’ reeds afgetrokken, en ontvangt zowat 7 miljard euro terug. Met ander woorden dit land was een belangrijke netto-betaler.

Dagelijkse handel met Verenigd Koninkrijk

Het VK is een Europese mogendheid. Het land heeft een permanente zetel in de VN-veiligheidsraad, het IMF, de BIS etc.. Met de tweede economie, na Duitsland, in Europa is dit land belangrijk voor de dagelijkse handel. Deze economische relaties moeten dus zeker open blijven.

Over enige weken zien we wel wat de echte gevolgen zullen zijn op economisch- en financieel vlak. Maar een dalende koers van het ‘Pound’ heeft ook voordelen: goedkopere export, meer toerisme en wie weet worden de Britse eilanden nog meer een fiscaal paradijs en dit vlak naast de EU. Waarom zou het belangrijkste Europese goud en financiële centrum te Londen nu gaan verhuizen naar het continent? Die verhuis is ook niet gebeurd in 2002 met de invoering van de euro. Trouwens het VK is de poort naar de ander kant van de Atlantische oceaan: de VSA en Canada.

Andere mogelijkheden

Als men artikel 50 van het verdrag betreffende de werking van de EU leest, dan komt men al snel tot de conclusie dat de teksten in de EU-verdragen alles missen ten aanzien van de begrippen effectiviteit, efficiëntie en transparantie. Als het VK daarentegen het vijfde lid van de Europese Vrijhandelsassociatie (EFTA, een samenwerkingsverband tussen Liechtenstein, Noorwegen, IJsland en Zwitserland) wil worden, heeft dit een aantal positieve gevolgen. Vooreerst, via de EFTA komt het VK in de EER (Europees Economische Ruimte ) en zodoende in dezelfde interen markt die wij in de EU kennen. De uitzonderingen zijn dat de EFTA-landen niet meedoen aan het landbouwbeleid, het handelsbeleid, de politieke instellingen van de EU en eventueel de Schengenzone.

De EFTA heeft daarnaast tientallen FTA (Free Trade Agreements) met niet EU-lidstaten en dat lost het handelsprobleem op. Zo heeft de EFTA reeds een vrijhandelsakkoord met Canada. Deze EFTA landen financieren via hun ‘grants’ ook de armere EU-lidstaten. Zodoende blijft er hier een intra-Europese solidariteit bestaan. Tevens nemen de EFTA deel aan vele bestaande EU-programma’s op vlak van onder meer onderwijse en onderzoek.

Conclusie

De 23ste juni is historisch, want een lidstaat stapt voor de eerste keer uit de EU. Een conclusie is duidelijk, de EU wordt niet gedragen door de bevolking en de reden is simpel, namelijk: de EU lost niets op en is niet bezig met de problemen van de doorsnee burger.

‘Spanje, Frankrijk, Nederland en Duitsland staan allemaal voor verkiezingen. Ook bij deze kiezers is de EU niet het populairste item.’

De EU zal op korte termijn aan een ‘restart’ moeten werken. Maar wie gaat dat leiden in de club van 27? Een niet werkende EU Commissie? Bovendien staan Spanje, Frankrijk, Nederland en Duitsland allemaal voor verkiezingen. Ook bij deze kiezers is de EU niet het populairste item.

Een ‘restart’ ken enkel succesvol verlopen met een kleine groep van landen en dan komen we bij het cruciale ‘débacle’ van de EU, namelijk: de veel te snelle en ondoordachte uitbreidingen gedurende deze eeuw. Anno 2016 betalen de 15 lidstaten van 1995 nog steeds 92 % van het Europese budget. Alleen al dit feit onderstreept het probleem van de Europese Unie. In ieder geval moet er nu snel een akkoord komen om de economische relaties met het VK open te houden.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content