Kathleen Van Brempt (Vooruit)

Als men straks weer zeurt over Tax Freedom Day, antwoorden we met Vette Vissendag

Kathleen Van Brempt (Vooruit) Europarlementslid voor Vooruit

Kathleen Van Brempt (SP.A) komt met een links alternatief voor Tax Freedom Day, de dag waarop belastingbetalers voor zichzelf zouden beginnen werken: de Vette Vissendag, de dag waarop de gemiddelde bedrijfsleider verdiend heeft wat zijn werknemer op een jaar vangt.

We zijn nu zeven jaar na het uitbarsten van de financiële crisis. Volgens journalist en antropoloog Joris Luyendijk, die drie jaar lang blogde over de banken, is er in die periode nauwelijks iets veranderd in de financiële sector. Het is gewoon een kwestie van tijd alvorens een nieuwe crisis uitbreekt. Klopt het dat er nauwelijks iets is veranderd en dat de graaicultuur slechts even is ondergedoken om opnieuw terrein te veroveren?

Als we de Sunday Times mogen geloven, omzeilen bankiers nu al de nieuwe en striktere regels die de Europese Unie heeft uitgevaardigd om het vertrouwen in de financiële sector te herstellen. Een van die regels had betrekking op de excessieve bonussen van topbankiers. Die konden tot 10 keer hun jaarsalaris bedragen. De Europese politiek greep in. Ze beperkte vorig jaar de bankiersbonussen tot maximaal één jaarsalaris. Maar eind januari raakte bekend dat bankiers er alweer in slagen om via achterpoortjes tot acht keer hun jaarsalaris extra op te strijken.

Weet u hoe ze dat doen? Ze krijgen nu geen megabonus op het einde van het jaar, ze krijgen maandelijkse ’toelagen’. Volgens het accountantbureau PricewaterhouseCoopers zal een ‘overweldigende meerderheid’ van de banken dat systeem dit jaar toepassen.

We kennen PricewaterhouseCoopers. Dat is het bureau dat jaarlijks de Tax Freedom Day berekent, de dag waarop je als gewone burger zogenaamd ‘voor jezelf’ begint te werken. Die dag valt in ons land ongeveer rond het midden van de maand juni. PricewaterhouseCoopers probeert met Tax Freedom Day het debat over de belastingdruk aan te zwengelen. De onderliggende boodschap is duidelijk. Burgers hebben maar liefst 5 maanden gratis moeten werken voor een inhalige staat. Dat maar liefst 91 procent van al die belastingen terug vloeien naar de burgers in de vorm van infrastructuurwerken, dienstverlening, onderwijs, sociale zekerheid, gezondheidszorg… is voor de Tax Freedom Day-jongens een bijkomstigheid die nauwelijks aandacht verdient.

Het gaat om een typische neoliberale framing die de aandacht moet afleiden van de echte problemen in de samenleving. Ze wordt graag gebruikt door partijen die het mes willen zetten in onze sociale zekerheid. Zo laat N-VA-voorzitter Bart De Wever tijdens toespraken de zaal raden wanneer Tax Freedom Day valt. Zo kan het publiek zelf tot de conclusie komen dat het zwaar bestolen wordt door ‘de belastingsregering Di Rupo’.

In maart 2007, vier maanden voor de start van de financiële crisis, verduidelijkte de N-VA voorzitter in een opiniestuk in De Morgen nog dat het typisch is voor socialisten om alle schuld bij de banken te leggen. (Tussen haakjes: we hadden gelijk om de schuld bij de banken te leggen.) Hij verduidelijkte zelfs waar je de echte schuldigen moest zoeken. Ik citeer: het is ‘de verantwoordelijkheid van de mensen die onverantwoorde leningen aangaan’.

Als we echt willen begrijpen waarom we de financiële sector niet onder controle krijgen, moeten we kijken naar dit soort politici. Je vindt ze in heel Europa terug. Ze spreken voor het volk, maar ze rijden voor héél andere belangen. Ze slagen er in te verkondigen dat de bankencrisis de schuld is van de kleine belegger die maar beter had moeten opletten. Vervolgens maken ze diezelfde kleine belegger wijs dat hij door de staat bestolen wordt door hem jaarlijks de Tax Freedom Day onder de neus te wrijven.

Tax Freedom Day valt midden juni, Vette Vissendag op 6 januari: dan heeft de gemiddelde topbedrijfsleider het jaarloon van een werknemer verdiend

Misschien moeten wij ook maar eens op zoek naar een links discours dat voor smakelijke krantenkoppen kan zorgen. Wat denkt u van de introductie van de jaarlijkse Vette Vissendag? Dat is mijn vrije vertaling van wat in het Engels Fat Cat Wednesday heet, de dag waarop bedrijfsleiders het loon hebben verdiend waarvoor een gewone burger een heel jaar moet werken.

Op welke dag valt Vette Vissendag? Op welke dag zou de gemiddelde topbedrijfsleider het jaarloon van een gewone werknemer verdiend hebben? Volgens de onafhankelijke denktank High Pay Centre viel die dit jaar op de eerste maandag van januari. Dat was op 6 januari.

High Pay Centre berekende dat Britse top-CEO’s vorig jaar gemiddeld ongeveer 5,2 miljoen euro verdienden. Daar hoort u de politici die megabonussen blijven verdedigen nooit over spreken. Ze spreken wel over het grote succes van de mini-jobs in Duitsland, waar mensen aan 8 euro of zelfs 5 euro per uur werken. Mocht ik nu populistisch willen zijn, zou ik vragen hoe lang een Britse bedrijfsleider moet werken om het uurloon van een Duitse mini-jobber te krijgen…. Maar ik ben dat niet, dus zeg ik het meteen: 15 seconden. Als men straks weer zeurt over Tax Freedom Day, dan kunnen we antwoorden met Vette Vissendag.

We kunnen er eens mee lachen, maar in werkelijkheid staan we voor een zeer ernstige uitdaging. We weten heel goed wat de uitdagingen van de toekomst zijn: de bevolkingsgroei, het voedselprobleem, armoede, vergrijzing en pensioenen, het behoud van ons sociaal systeem, de klimaatopwarming, de omslag naar een koolstofvrije energieproductie, de jeugdwerkloosheid, migratie… De lijst is lang, maar de lijst is wel gekend.

Wat nog niet helemaal duidelijk is, is hoe we het zullen oplossen. Daar zullen keuzes moeten gemaakt worden. Die keuzes zullen – hoe je ook draait of keert – rechts of links zijn. En let maar op, rechts zal een wij-tegen-zij-verhaal voeren, links zal een samen-verhaal voeren. Het zal gaan over specifieke belangen tegenover het algemeen belang. Het zal gaan over there-is-no-alternative, tegenover er-is-wel-degelijk-een-alternatief. Het zal gaan over schrik hebben voor de toekomst of hoopvol aan de toekomst werken.

Keuzes maken wordt straks erg belangrijk, omdat de volgende legislatuur – en wellicht de komende legislaturen – enorm belangrijk zullen zijn om de uitdagingen van de toekomst aan te pakken. Er zijn problemen die we dringend moeten oplossen. Dat is bijvoorbeeld niet de splitsing van België, maar wel de splitsing van de banken. Het gaat dus om keuzes maken. Uiteindelijk zal het gaan over een keuze tussen progressief en conservatief, tussen Vette Vissendag en Tax Freedom Day.

De Nederlandse journalist en antropoloog Joris Luyendijk, bekend van zijn bankenblog voor de Britse krant The Guardian, gaf donderdag 13 februari in Antwerpen op uitnodiging van Europees parlementslid Kathleen Van Brempt, een lezing over de financiële crisis en de rol die de banken daarin speelden.

De keynote speech van Joris Luyendijk wordt integraal in lus uitgezonden door Actua TV vanaf vrijdag 14 februari om 18 uur tot zaterdag 15 februari om 13 uur.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content