‘Als de EU een beetje legitimiteit wil behouden, moet ze haar prioriteiten herzien’

‘Onze nood ligt niet bij meer migratie, maar bij meer democratie. Europa verdient stabiliteit en welvaart. Dat vereist een slagkrachtig bestuur’, reageert Tomas Roggeman van Jong N-VA op een stuk dat zijn collega van Jongsocialisten Aaron Ooms schreef over de huidige opvangcrisis.

Soms vraagt een mens zich af of politici onder een steen leven, ver verscholen voor de publieke opinie. Dat gevoel bekroop mij althans bij het lezen van de recentste pennenvrucht van Aarom Ooms, mijn collega-jongerenvoorzitter aan de overkant van het politieke speelveld. Hij pleit voor open Europese grenzen, een los asielbeleid en in één beweging ook een versoepeling van migratieregels. Want men weze gewaarschuwd: een ander beleid is weerzinwekkend en verdient evenzeer onze rouw als de twee wereldoorlogen, zo leest het socialistische schrijfsel.

De Dag van Europa is effectief een goede aanleiding om te reflecteren over de richting die we met dit continent uit willen. Dat is geen overbodige luxe: Europa wordt omsingeld door dreigende conflicten en open oorlogen. Miljoenen mensen zijn op de vlucht. West-Europa ligt in de knoop met zichzelf inzake de integratieproblematiek, terwijl het zich gewillig laat chanteren door een autoritair en oorlogszuchtig Turkije. Stabiliteit lijkt verloren.

De failliete politiek van het vingertje

Tegen die achtergrond komen de jongsocialistische vrienden aandraven met een aloud recept: het geheven vingertje. De emotionele argumenten worden niet geschuwd. Grenzen moeten weg, want die zijn onmenselijk. Vluchtelingen moeten kunnen kiezen welk land hen moet opvangen, kijk naar de tranen van droevige kindjes. Een ander beleid mag niet, want is extreemrechts. Wel, sorry, maar die hooghartige vlieger gaat niet meer op.

Europa doet veel. Heel veel. Volgens Eurostat werden alleen in 2015 al 1.225.600 asielaanvragen geregistreerd in de EU. Dat aantal staat volledig los van de jaarlijkse reguliere migratie. Los van en reeds vóór de asielcrisis werden jaarlijks ongeveer 2.300.000 eerste verblijfsvergunningen verleend aan nieuwkomers in de EU, interne migratie tussen de lidstaten en illegale migratie niet meegerekend. Gecombineerd met de huidige vluchtelingenstromen laat Europa aan dit tempo elke drie jaar tien miljoen mensen toe. Kan Europa meer asielzoekers en migranten opvangen? Wie weet. Maar mag Europa er ook nog zijn voor de Europeanen?

De politiek van het morele betwetersvingertje is een van de belangrijkste verklaringen voor de brede kloof tussen de Europese Unie en de burger vandaag. Er is geen enkel ander beleidsdomein dan Asiel & Migratie waar de mening van de Europese bevolking doorheen de voorbije decennia zo drastisch genegeerd werd. Ogen dicht, vingers in de oren, een beleid voerend dat de bevolking niet vraagt. Daarmee het pad plaveiend voor de Le Pen’s en Dewinters die munt willen slaan uit deze ontgoochelingen in de democratie.

Geen wonder dat de Ipsos-peiling aangeeft dat de Europeaan nog weinig vertrouwen heeft in de Europese Unie. Geen wonder dat mensen zich genegeerd voelen en dat de EU in vele ogen een ondemocratisch aura heeft. Geen wonder dat de roep om uittreding in sommige lidstaten steeds luider klinkt. Wordt het niet stilaan tijd, socialistische vrienden, om dat Hoge Morele Kompas even aan de kant te leggen en naar de bevolking te luisteren?

Democratie

Als de EU een beetje legitimiteit wil behouden, moet ze haar prioriteiten herzien. Onze nood ligt niet bij meer migratie, maar bij meer democratie. Europa verdient stabiliteit en welvaart. Dat vereist een slagkrachtig bestuur. Het gezag in Europa is hopeloos verdeeld tussen een commissievoorzitter, een Raadsvoorzitter en een Duitse bondskanselier. Wat is het nut daarvan? De EU is gebouwd op een cultuur van politiek compromis, tot op het niveau dat het verlammend dreigt te werken. De eenvoudigste beleidsbeslissing moet er een traject van maanden afleggen. De enige uitweg uit dat verlammende systeem is meer inspraak van de bevolking.

Verkozen commissievoorzitter

Een verkozen Europese commissievoorzitter is daarvoor het gedroomde instrument. De commissievoorzitter is vandaag de tandenloze regeringsleider van de EU. Aangezien zijn benoeming vandaag in politieke achterkamertjes plaatsvindt, loopt hij aan het handje van de regeringsleiders. Een verkiezing door de bevolking, desnoods met een stem voor de nationale of regionale parlementen, bezorgt de commissievoorzitter een mandaat van de bevolking. Dat maakt haar of zijn positie sterk genoeg om zo nodig ook neen te zeggen tegen de Duitse kanselier en Franse president. In zo’n geval kan Merkel niet wir-schaffen-das-gewijs de hele EU meesleuren in een asielcrisis, of in een schimmige visumvrijstelling voor Turkije.

Een verkiezing van de commissievoorzitter biedt de basis voor een beleid dat niet afgestemd wordt op de wenken van toppolitici in Straatsburg, Brussel of Berlijn, maar op de verzuchtingen van de bevolking.