P.Z. confidential
Voetbalmakelaar Pini Zahavi probeerde Robert Lewandowski afgelopen zomer los te weken bij Bayern. De Israëliër, van wie het gerecht nu ook de betrokkenheid bij Royal Excel Mouscron onderzoekt, is een van de invloedrijkste makelaars.
Het was rond 13 uur op 10 juni 2018, toen Maik Barthel in de lobby van het Ritz-Carltonhotel in Wenen zat. Barthel, al jaren de vertrouweling en zaakwaarnemer van Robert Lewandowski, wachtte er op PinhasPini Zahavi (76), een zwaargewicht in het profvoetbal. In een zeldzaam portret dat de Britse zondagskrant The Observer van de man maakte, werd naar hem verwezen als ‘de eerste en enige supermakelaar’. Voor Barthel was hij al een paar weken een probleem. Zijn topcliënt Lewandowski had immers Zahavi’s diensten ingehuurd. De Poolse spits en de Israëliër hadden samen een plan gesmeed. Zahavi mocht alle middelen gebruiken om Lewandowski te bevrijden van zijn contract bij Bayern, dat liep tot juni 2021. Zahavi zou druk op de club leggen. De man staat bekend als een specialist in dat soort dingen.
De meest spectaculaire deal die Zahavi tot dusver deed, was die van Neymar in 2017.
Het jaar voordien speelde Zahavi een belangrijke rol in het orkestreren van de transfer van Neymar naar PSG, hoewel Barcelona het contract met de Braziliaan pas had verlengd tot 2022. Maar PSG betaalde de opstapclausule van 222 miljoen euro en Neymar kon vertrekken. Zo’n clausule stond niet in het contract van Lewandowski en dat was een probleem voor Zahavi. Barthel moest hij aan zijn kant krijgen. De ontmoeting in Wenen opende de Israëliër met een charmeoffensief. Hij zorgde voor een wagen en samen reden ze naar het Ernst Happelstadion, waar Oostenrijk Brazilië partij gaf. Maar Barthel was niet overtuigd.
Na de meeting in Wenen nam Zahavi opnieuw contact op met Barthel, dit keer op een wat brutalere toon. Hij stuurde diverse sms’en, waarin hij de man verweet dat er geen vast transferbedrag was onderhandeld met Bayern. ‘Robert was en is de beste spits ter wereld en zal dat ook in de toekomst zijn’, schreef Zahavi in een van die berichten. ‘Alleen snapt hij niet hoe de voetbalbusiness werkt. Ik ben er zeker van dat het vandaag anders zou kunnen zijn.’
Zahavi creëerde een soort van transferhype binnen de Bundesliga, maar zijn publieke verklaringen sorteerden geen effect. Bayern bleek niet bereid tot onderhandelen. Zahavi bond niet in. Hij en Lewandowski sloten een akkoord om in de toekomst verder samen te werken.
Netwerk
Wie is deze man die wekenlang de directie van Bayern woedend maakte? Gedurende veertig jaar is Zahavi erin geslaagd om dikbetaalde profvoetballers op te zetten tegen hun collega’s, trainers of clubbazen. Als de spanningen uiteindelijk te hoog oplopen, duikt hij op om de weg te plaveien naar een nieuwe club. Een strategie die van hem een multimiljonair maakte.
Zahavi weet hoe hij zijn boodschap bij het publiek moet brengen. In de zaak-Lewandowski richtte hij zich tot de Duitse tabloid Sport Bild. ‘Robert vindt dat hij een nieuwe uitdaging nodig heeft’, vertelde hij eind mei aan dat blad. ‘Bayern is daarvan op de hoogte.’ Het werd een coververhaal. Het vuur was daarmee aangestoken.
Zahavi zit al langer in deze business dan om het even welke spelersvertegenwoordiger. Zijn eerste transfers dateren van eind jaren 70. Hij staat dicht bij de rijke Russische clubmiljardairs, de Arabische wereld en mensen in Centraal-Europa. Zijn schaamteloosheid wanneer een vette commissie binnen bereik ligt, is al even legendarisch. Hij speelde een rol in de verkoop van clubs, investeringen en controversiële onderhandelingen waarbij minderjarigen betrokken zijn.
Documenten die via Football Leaks in handen kwamen van Der Spiegel en een internationaal onderzoeksteam (daaronder ook de tekstberichten van Barthel) geven een inkijk in de wereld van een van de grootste machtshebbers in de sport. Het materiaal leert ons dat de bedrijven die Zahavi bezit, of voor wie hij werkt, vaak gesitueerd zijn in belastingparadijzen: Gibraltar, Malta, Cyprus of de Britse Maagdeneilanden. Hij was ook ooit eigenaar van een bedrijf in Luxemburg.
Voor zijn deals werkte Zahavi vaak samen met anderen. Mensen zoals de Engels-Iraanse Kia Joorabchian, de Portugese spelersmakelaar Jorge Mendes of Fali Ramadani, een Macedoniër, via wie hij toegang heeft tot de Zuidoost-Europese markt. Zahavi liet zelf al weten dat hij vooral actief is in Zuid-Amerika en Engeland. Advocatenkantoren in Brazilië en Israël geven hem juridische steun. Hij is een uitzondering in dit wereldje. Collega’s van hem werken met een grote staf, hij runt min of meer een eenmansbedrijf. Hij is ook de man van de klassieke bezegeling van een deal met een handdruk. Maar van zodra je hem ongemakkelijke vragen stelt, is hij niet vies van wat dreigen.
De miljoenen euro’s die hij omzet, wekten al langer de interesse van Europese belastingdiensten, maar nog nooit kon iets illegaals worden bewezen. Uit documenten blijkt dat een koppige Britse fraudeambtenaar zich jaren vastbeet in zijn zaak. Onderwerp van onderzoek: transfers in de Premier League. Het onderzoek focuste vooral op de 12,5 miljoen Britse pond (14,3 miljoen euro) belastingen die Zahavi als privépersoon had betaald in Engeland en op de bijna 5 miljoen pond van zijn bedrijven. In april 2017 werd het afgesloten. Opmerkelijk. Zahavi schreef zelf dat hij meer dan de helft van het jaar in Londen woont. De belastingvoet voor grootverdieners in Engeland is 45 procent. Normaal zou hij al zijn inkomstenbelastingen op Engelse bodem moeten betalen, maar … dat moet dus niet. Er is immers een bilateraal belastingakkoord tussen Groot-Brittannië en Israël. Zahavi bezit een appartement in Tel Aviv, waar hij slechts sporadisch verblijft, maar volgens de voorwaarden van het akkoord mag de belastingbetaler zijn afdrachten betalen in het land waar zijn belangen het grootst zijn. In het geval van Zahavi is dat Israël, zo hebben de autoriteiten bevestigd.
Mondelinge afspraken
Het echte centrum van zijn handelsactiviteiten bevindt zich evenwel ver van Israël. In Gibraltar, een paar blokken verwijderd van de jachthaven, vind je Finsbury, een trust. Onder die algemene noemer vallen verschillende bedrijven: Gol International heet er eentje, een ander Gol Football. Beide geregistreerd in Gibraltar. Een derde maatschappij, Gol Luxembourg, had zijn basis in het Groothertogdom. Zahavi zegt dat dit bedrijf niet langer bestaat.
De man houdt van discretie en verbergt zijn bedrijvenwerk zelfs voor zijn zakenpartners, zoals een cliënt, de Duitse club Werder Bremen, ontdekte. In de zomer van 2012 onderhandelde Bremen met Gol Luxembourg. Dat kreeg 300.000 euro voor het werk dat Zahavi had verricht bij het faciliteren van de uitleenbeurt van Kevin De Bruyne, eigendom van Chelsea, aan Werder. Het waren twee werknemers van het bedrijf in Luxemburg die het contract tekenden en de nota voor de eerste afbetaling.
Maandenlang weigerde Werder de eerste 100.000 euro te storten. De club wilde eerst weten wie het geld ontving. De Finsbury Trust bond in en legde Werder de structuur van Gol uit. Daarbij bekende men dat Zahavi de eigenaar was.
Zoals naar gewoonte bij Zahavi maakte Werder Bremen zijn fee over op een rekening in Zwitserland. Zijn bedrijven hebben rekeningen bij de Kantonalbank in Sankt Gallen en de Hyposwiss Private Bank in Zürich.
De meest spectaculaire deal die Zahavi tot dusver deed, gebeurde in 2017. Volgens zijn contract als spelersmakelaar moet Zahavi tegen begin 2022 10,7 miljoen euro voor zijn diensten betaald krijgen. Verlengt Neymar zijn contract met een seizoen, tot 2023, dan komt daar nog eens 2 miljoen euro bovenop. Net zoals hij had gedaan met Werder Bremen, stelde Zahavi voor dat zijn fee werd gestort op een rekening in Zwitserland. PSG had daar voorbehoud bij.
Zahavi bond in en wilde vervolgens plots betaald worden via een Cypriotisch bedrijf op zijn naam. Het heette Grebere Consulting Ltd, was geregistreerd in Limassol en gesticht in 2014. Zahavi stuurde vertrouwelijke documenten van het bedrijf naar de club, maar de financiële adviseurs van PSG bleven wantrouwig. Zij zagen het bedrijf als een lege vennootschap. Zahavi ontkende en stuurde een boze e-mail naar Jean-Claude Blanc, financieel directeur van PSG. Daarin zei hij dat hij ‘een grote fout’ had gemaakt door de club vertrouwelijke documenten te sturen. Hij drong aan om zijn centen te krijgen via Cyprus, maar de club hield voet bij stuk en uiteindelijk tekende Zahavi een Sports Agency Renumeration Agreement als privépersoon. Zijn adres was er eentje in Tel Aviv. Zahavi zegt in een gesprek met een Israëlische onderzoeksjournalist dat het geld werd gestort op een persoonlijke rekening en dat hij er in Israël belastingen op betaalde.
Een bankkaart en een paar gsm’s is alles wat een makelaar nodig heeft op zijn reizen naar de diverse continenten.
Zahavi heeft voortdurend twee, drie gsm’s bij zich en gebruikt ze actief. Naast een bankkaart is dat min of meer alles wat een spelersmakelaar nodig heeft op zijn reizen naar de diverse continenten. Zo’n manier van werken is niet altijd even bevorderlijk voor grondig boekhouden. Toen een Britse belastinginspecteur een poging deed om de miljoenenbetalingen aan Zahavi vanuit de Premier League te volgen, vroeg hij aan Manchester City documenten inzake de transfer van diverse spelers. ‘We hebben geen toegang tot kopieën van alle correspondentie’, antwoordde de financieel verantwoordelijke van de club. Hij ging verder: ‘U bent er zich van bewust dat het in deze bedrijfstak niet ongewoon is dat een groot deel van de transacties over de telefoon verlopen en niet formeel op papier staan?’
TPO
Jarenlang bestond er een zakenmodel in het voetbal waarin Zahavi sterk was betrokken: het Third Party Ownership (TPO). Simpel gesteld: investeerders kopen (een deel van) de transferrechten van een beloftevolle speler in club A. Als diens marktwaarde stijgt, dringen ze aan op een verkoop aan club B. Die praktijk leidde ertoe dat clubs op een gevaarlijke manier afhankelijk werden van die investeerders. Daarom verbood de FIFA in mei 2015 deze manier van werken.
Sommige investeerders, die jaren door Zahavi werden geadviseerd om geld te stoppen in transferrechten, schuilen achter een bedrijf dat Leiston Holdings Ltd heet. Geregistreerd op de Britse Maagdeneilanden, waar de belastingvoet op inkomen dat elders wordt gegenereerd… nul procent is. Dat is ook het geval voor Gibraltar. Dat soort TPO-transacties gaat ook vaak gepaard met hoge fees die worden afgeleid naar belastingparadijzen.
Dat kunnen we illustreren aan de hand van het dossier van Lazar Markovic, de Serviër die toebehoort aan Liverpool en vorig seizoen werd uitgeleend aan Anderlecht.
In april 2012, luttele weken na zijn 18e verjaardag, verkreeg Leiston Holdings 100 procent van de transferrechten, tot dan bij Partizan Belgrado. De prijs: 7 miljoen euro. Een jaar later, in juni 2013 werd de spits getransfereerd naar Benfica. De club betaalde 6,25 miljoen euro aan Leiston, maar dat was slechts voldoende voor de helft van de transferrechten. Nog een jaar later werd Markovic opnieuw getransfereerd, naar Liverpool, dat 25 miljoen euro betaalde. Van dat bedrag ging dus de helft naar Benfica en de andere helft naar Leiston. Op twee jaar tijd had de investering van 7 miljoen euro geleid naar een return van 18,75 miljoen, veilig weggestopt op de Caraïben. Belastingvrij.
Leiston was via nog twee andere verdachte contracten betrokken bij deze TPO-deal. Op 3 mei 2012 gaf Leiston het fiat voor het betalen van 250.000 euro aan Sport & More, geregistreerd in de staat New York. De man achter dit bedrijf is de Servische sportmakelaar Nikola Damjanac. Hij zou dit bedrag gekregen hebben voor hulp bij het verkrijgen van de transferrechten. Alhoewel Sport & More een contractuele partner was in de deal, vraagt Damjanac vervolgens aan Leiston of men het bedrag wilde overmaken aan een andere firma, Lian Sports in Malta. Een vriend van Zahavi, naar wie hij steevast verwijst als ‘mijn man’, werkt voor dat bedrijf.
Damjanac tekent daarnaast nóg een contract met Leiston in verband met Lazar Markovic. Ook op 3 mei 2012. Dit keer is Goldline betrokken, een firma uit Chiasso in Zwitserland. Volgens dat contract moest Leiston 2 miljoen euro storten aan Goldline. Opnieuw wordt als reden verwezen naar steun voor het verkrijgen van de transferrechten.
De vraag is nu: waarom zou Leiston Holdings, geadviseerd door Pini Zahavi, meer dan 30 procent van de geïnvesteerde 7 miljoen betalen als tussenhandeldienst aan twee bedrijven die in handen zijn van dezelfde consultant? Zijn daar andere redenen voor dan het zorgen voor goeie vrienden? Pini Zahavi, Nikola Damjanac, Lian Sports noch Leiston Holdings wilde hierop reageren.
‘Ik heb macht’
Het onderzoeksnetwerk wilde van Pini Zahavi op 8 oktober een geschreven verklaring over alles wat hier beschreven staat. Het duurde een paar uur voor de man antwoordde. Hij schreef dat hij nooit een aandeel had in Leiston Holdings en dat hij nooit de begunstigde was. ‘Toen TPO legaal was, was ik hun adviseur.’ Verdere vragen vond Zahavi niet relevant.
Een week later ging Zahavi wel akkoord om een Israëlische journalist, die lid was van het onderzoeksteam, te ontmoeten. Zahavi zei dat hij akkoord was gegaan met de ontmoeting omdat hij vreesde dat de reportage lasterlijk zou worden, gebaseerd op vragen rond de deal met Neymar. Zahavi legde alle documenten die met die transfer te maken hadden op tafel en voegde eraan toe dat hij op zijn inkomen uit zijn wereldwijde transacties altijd in Israël belastingen had betaald.
Zijn toon tijdens de conversatie was agressief. Eén keer zelfs bonkte hij hard op de tafel. ‘Luister’, zei hij, ‘ik heb de grootste transfers gedaan in de geschiedenis van het wereldvoetbal. Er is geen enkele grote deal waarin ik niet betrokken ben. Er is geen enkele plaats waar ik geen invloed of macht heb.’